Năm 2023, Bộ Thông tin và Truyền thông vào cuộc quyết liệt với nhiều giải pháp để thực hiện mục tiêu quét sạch sim rác, tháo gỡ khó khăn cho cơ quan công an trong việc điều tra, xử lý các vụ án về lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Tuy nhiên, tình trạng này vẫn chưa thể giải quyết dứt điểm, đòi hỏi cần có giải pháp xử lý triệt để.
Trung tâm Kinh doanh VNPT – Vĩnh Phúc áp dụng nhiều giải pháp để ngăn chặn triệt để sim rác trên thị trường.
Thực hiện Nghị định số 49 của Chính phủ, từ ngày 31/3/2023, các nhà mạng dừng hoạt động thuê bao có thông tin không chính xác. Các sim có thông tin không trùng khớp với thông tin đối soát trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư sẽ bị khoá một chiều và sau đó sẽ khóa 2 chiều.
Sau 2 tháng, nếu những thuê bao này vẫn không đăng ký chuẩn hóa thông tin cá nhân, nhà mạng sẽ chấm dứt hợp đồng. Đây là những giải pháp quyết liệt nhằm ngăn chặn sim rác, góp phần đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn.
Dù đã có nhiều nỗ lực, song tình trạng sim rác vẫn tồn tại và trở thành “công cụ” để đối tượng lừa đảo chiếm đoạt tài sản. 6 tháng đầu năm 2024, lực lượng Công an tỉnh đã tiếp nhận, giải quyết 19 tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố liên quan đến hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng, tổng số tiền thiệt hại hơn 3,8 tỷ đồng, đã khởi tố 14 vụ với 5 bị can, thu hồi số tiền hơn 17 triệu đồng.
Qua xác minh, điều tra, tất cả các đối tượng đều sử dụng sim rác để liên hệ, trao đổi, gây khó khăn cho cơ quan công an.
Đáng lo ngại hơn là sim rác vẫn đang được thả nổi trên thị trường. Khi có nhu cầu, khách hàng không chỉ mua được ở các cửa hàng mà còn dễ dàng đặt trên mạng. Chỉ cần gõ từ khóa “mua sim” sẽ có hàng chục địa chỉ web giới thiệu, cam kết uy tín, gói cước hấp dẫn.
Đối với trang facebook, thị trường sim rác lại càng nhộn nhịp hơn. Tại đây, có thể tìm thấy hàng trăm hội, nhóm mua, bán, trao đổi sim của nhiều nhà mạng khác nhau, ưu đãi lớn, dao động từ 120 - 150 nghìn đồng/sim.
Để chấn chỉnh tình trạng này, ngày 13/3/2024, Bộ Thông tin và Truyền thông ra thông báo quán triệt trách nhiệm của người đứng đầu doanh nghiệp trong việc thực hiện nghiêm công tác quản lý, đăng ký thông tin thuê bao di động.
Cụ thể, Bộ yêu cầu người đứng đầu doanh nghiệp (Chủ tịch Hội đồng thành viên, Tổng giám đốc) trực tiếp chỉ đạo và chịu trách nhiệm triển khai, xử lý xong tất cả các sim tồn kênh chuyển về sim không có thông tin thuê bao, bảo đảm sim thuê bao phải chính xác, đúng quy định, trùng khớp với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, chỉ có thể kích hoạt, phát triển mới bởi chính các nhà mạng.
Từ ngày 15/4/2024, các doanh nghiệp viễn thông di động chịu trách nhiệm hoàn toàn nếu trên thị trường còn xuất hiện sim được phát triển mới không đúng quy định. Trường hợp phát hiện các vi phạm sim tồn kênh có thông tin thuê bao…, Bộ Thông tin và Truyền Thông giao Thanh tra Bộ tiến hành thanh tra, xử lý vi phạm (với mức xử phạt cao nhất - đình chỉ hoạt động phát triển thuê bao mới).
Đồng thời, Bộ sẽ có văn bản nhắc nhở doanh nghiệp và báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét kỷ luật người đứng đầu của doanh nghiệp vi phạm.
Với quy định đó, các nhà mạng đã, đang và tiếp tục áp dụng hàng loạt giải pháp tối ưu để ngăn chặn sim rác. Tại Trung tâm Kinh doanh VNPT - Vĩnh Phúc, hơn 1 năm qua, việc đăng ký thông tin thuê bao, Đại lý ủy quyền không có quyền thực hiện, họ chỉ tiếp nhận các thông tin của khách hàng, còn VinaPhone sẽ kiểm tra, phê duyệt, đăng ký thông tin thuê bao.
Đơn vị cũng đã triển khai công nghệ AI (trí tuệ nhân tạo) trên ứng dụng quản lý đăng ký và cập nhật thông tin thuê bao. Cụ thể, khách hàng đăng ký thông tin thuê bao cần phải cung cấp đầy đủ giấy tờ tùy thân căn cước công dân 2 mặt, hệ thống AI sẽ tự động nhận diện các thông tin họ tên, địa chỉ, ngày sinh, ngày cấp…
Đồng thời so sánh ảnh chân dung có trùng khớp với ảnh chụp trên giấy tờ mới được phép đăng ký. Vinaphone trở thành nhà mạng đầu tiên sử dụng công nghệ nhận dạng hình ảnh và căn cước công dân để đăng ký thông tin thuê bao.
Để tăng tính chặt chẽ, ngoài việc sử dụng AI để xác thực thông tin, hệ thống đăng ký thông tin đã bổ sung videocall đến tổng đài. Căn cứ vào hình ảnh của videocall, các tổng đài viên sẽ đánh giá mức độ chính xác để thực hiện chấp thuận/không chấp thuận việc đăng ký thông tin thuê bao cho khách hàng.
Đơn vị cũng quản lý chặt chẽ các điểm cung cấp dịch vụ viễn thông ủy quyền, kiên quyết chấm dứt hợp đồng với các điểm bán sim kích hoạt sẵn ra thị trường. Hiện, tất cả các điểm cung cấp dịch vụ viễn thông ủy quyền của Trung tâm Kinh doanh VNPT – Vĩnh Phúc có ký cam kết chấp hành các quy định của Bộ Thông tin và Truyền thông, quy định của Vinaphone.
Điều này cũng được Sở Thông tin và Truyền thông kết luận qua các cuộc kiểm tra định kỳ. Ngoài Trung tâm Kinh doanh VNPT Vĩnh Phúc, các nhà mạng như Viettel, Mobifone cũng chấp hành nghiêm quy định của pháp luật về quản lý thuê bao di động trả trước trên địa bàn tỉnh.
Doanh nghiệp đã tổ chức tập huấn, tự kiểm tra giám sát quy trình đăng ký thông tin thuê bao đối với nhân viên và các điểm cung cấp dịch vụ viễn thông; không bán sim kích hoạt sẵn thông tin, gói cước.
Lãnh đạo Trung tâm Kinh doanh VNPT – Vĩnh Phúc cho biết, dù đã triển khai nhiều giải pháp quyết liệt, song vẫn tồn tại sim rác, do các giải pháp đưa ra chủ yếu vẫn là đảm bảo việc đăng ký thông tin chính chủ. Do đó, điểm bán vẫn có thể lợi dụng người thân, quen để đăng ký thông tin giúp, sau đó lấy sim bán cho người khác.
Để xóa bỏ hoàn toàn sim rác, các nhà mạng trên toàn quốc cần vào cuộc quyết liệt. Bên cạnh đó, cơ quan quản lý Nhà nước cần tăng cường tuyên truyền, phổ biến nội dung Nghị định 49 của Chính phủ để khách hàng, các điểm cung cấp dịch vụ viễn thông nói riêng và người dân nói chung nâng cao ý thức chấp hành các quy phạm pháp luật, ý thức trong việc cung cấp thông tin cho các nhà mạng, giúp việc cập nhật quản lý thông tin thuê bao được nhanh chóng, chính xác.
Bài, ảnh: Lê Minh