Năng động, nhạy bén trước nhu cầu thị trường, chịu khó trong mọi công việc - đó là những lời nhận xét của bạn bè, đồng nghiệp và người thân về chị Trần Thị Liên Hoa, chủ cơ sở sản xuất cá thính Dũng Hoa, thị trấn Lâp Thạch (Lập Thạch). Đây cũng là cơ sở sản xuất cá thính đầu tiên có sản phẩm được công nhận sản phẩm OCOP cấp tỉnh, góp phần nâng tầm, đưa sản phẩm cá thính Lập Thạch ngày càng vươn xa trên thị trường.
Cá thính Dũng Hoa (Lập Thạch) được ưu chuộng bởi sự kỳ công trong chọn nguyên liệu tươi ngon và các công đoạn sản xuất.
Vốn là giáo viên tại Trường THCS Lập Thạch, nhưng nghề làm cá thính bén duyên với chị Hoa tự lúc nào không hay. Chị Hoa kể, được chế biến bằng những nguyên liệu đơn giản, dân dã, trải qua quá trình lên men tự nhiên, từ lâu, món cá thính đã trở thành một loại đặc sản của vùng quê Lập Thạch được người dân trong và ngoài tỉnh biết đến và ưa chuộng.
Với kinh nghiệm từ thế hệ các bà, các mẹ đi trước truyền lại cùng niềm đam mê sản xuất và chế biến cá thính, tranh thủ thời gian rảnh rỗi hằng ngày, chị Hoa làm đủ loại cá thính.
Thời gian đầu, chị chỉ làm vài lọ phục vụ nhu cầu của gia đình và đem biếu người thân, bạn bè ai cũng tấm tắc khen ngon, “ăn đưa cơm”, thế là chị Hoa mạnh dạn làm với số lượng nhiều và chính thức mở bán từ năm 2015 đến nay.
Được xem là cầu kỳ nhưng không quá vất vả, công việc có thể tranh thủ thời gian những lúc nông nhàn nên nhiều năm nay, nghề làm cá thính đã trở thành nghề chính, mang lại thu nhập khá cho không ít hộ dân tại nhiều vùng quê ở Lập Thạch như Tiên Lữ, Xuân Lôi... Thế nhưng, cá thính Dũng Hoa vẫn được nhiều người ưa chuộng, bởi chất lượng luôn thơm ngon.
Với phương châm: "Không phải vạn người mua 1 lần mà là 1 người mua vạn lần", chị Hoa luôn cẩn trọng, khắt khe trong khâu lựa chọn nguyên liệu chính là cá và thính.
Cá được chọn chủ yếu là cá trắm, cá mè, cá chim, cá trôi nhân. Cá mang về rửa sạch, cắt khúc, không cạo vảy, trên mỗi miếng cá sẽ khía hai đường nhỏ rồi ướp với muối hạt, tỷ lệ cá và muối được người làm đong đo vừa đủ đảm bảo vị mặn vừa ăn.
Thính làm cá được làm từ ngô, đậu tương và được giã vỡ nhỏ như hạt tấm để có thể hút cho miếng cá khô không chảy nước và không tanh. Sau từ 5 đến 7 ngày ướp, muối đã ngấm sâu vào thân cá thì vớt ra, để ráo nước, chuyển sang công đoạn “vào thính" rồi xếp ngay ngắn trong chĩnh sành miệng nhỏ.
Mỗi lớp cá xen một lớp thính rồi nén chặt; trên cùng là miếng mo cau và cuối cùng sẽ dùng những thanh cật tre già đan chéo để giữ chặt cá bên trong, úp ngược chĩnh cá xuống một khay nước và sau từ 2 - 3 tháng là có thể sử dụng được.
Khi rán hoặc nướng, cá thính có màu vàng đều, thịt cá màu hồng hồng và có mùi thơm của thính.
Với phương thức gia truyền lên men hoàn toàn tự nhiên, không sử dụng chất phụ gia hoặc chất bảo quản, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, với hương vị chua chua, khi rán thơm, giòn, ăn cơm vừa miệng, sản phẩm cá thính Dũng Hoa được người tiêu dùng tin tưởng lựa chọn sử dụng trong các bữa ăn hàng ngày.
Tham gia các hội chợ thương mại giúp sản phẩm cá thính Dũng Hoa được nhiều khách hàng biết đến và lựa chọn trong các bữa ăn của gia đình.
Để sản phẩm đến với nhiều người tiêu dùng, bảo quản được dài ngày hơn, không chỉ sử dụng hằng ngày mà còn làm quà biếu, quà tặng cho các đơn vị, doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh, gia đình chị Hoa đã đầu tư mẫu mã, bao bì, tem nhãn, tủ bảo quản lạnh, máy hút chân không, màng bọc; đồng thời, tham gia các triển lãm, hội chợ xúc tiến thương mại được tổ chức trong và ngoài tỉnh.
Nhờ đó, sản phẩm của cơ sở sản xuất cá thính Dũng Hoa được nhiều nhà hàng, quán ăn, bếp ăn tập thể trong các cơ quan Nhà nước, các doanh nghiệp, nhà máy, công ty đặt hàng.
Năm 2021, sản phẩm cá thính Dũng Hoa được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao cấp tỉnh, giúp khẳng định vị thế cá thính Lập Thạch trên thị trường.
Đặc biệt, năm 2023, cá thính của hộ kinh doanh Dũng Hoa là 1 trong hàng chục sản phẩm đã được các ngành chức năng của tỉnh phối hợp với ngành Bưu điện đưa lên kinh doanh tại sàn thương mại điện tử Postmart.vn, tạo cơ hội kết nối, tiếp cận đa dạng khách hàng để giới thiệu, mở rộng thị trường tiêu thụ và nâng cao giá trị cho món ăn đặc sản của quê hương.
Hiện, sản phẩm cá thính Dũng Hoa được tiêu thụ tại nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước với sản lượng tiêu thụ mỗi ngày từ 80 kg đến 1 tạ/ngày. Cơ sở sản xuất của chị Hoa đang tạo việc làm tại chỗ cho 4 - 5 lao động địa phương.
Không bằng lòng với những thành công bước đầu với "nghề tay trái" cho thu nhập ổn định này, với những kinh nghiệm sẵn có, hiện, chị Hoa còn mở rộng sản xuất, kinh doanh các mặt hàng thịt chua để tạo sự phong phú các mặt hàng, thêm lựa chọn cho khách hàng.
Thời gian tới, ngoài việc tiếp tục nâng cao chất lượng, cải tiến bao bì sản phẩm đáp ứng yêu cầu và tiêu chuẩn ngày càng cao của khách hàng, chị Hoa dự định sẽ tuyển thêm lao động để đáp ứng về số lượng, đơn hằng ngày càng tăng, đưa đặc sản cá thính Lập Thạch đến được với nhiều khách hàng hơn, góp phần nâng tầm giá trị ẩm thực truyền thống của quê hương.
Bài, ảnh: Lưu Nhung