Luật Căn cước được Quốc hội khóa XV thông qua tại kỳ họp thứ 6, có hiệu lực từ ngày 1/7/2024, giúp hoàn thiện pháp luật, đáp ứng thực tiễn về quản lý dân cư, cải cách hành chính, bảo đảm quyền con người, quyền công dân, hướng tới Chính phủ số, nền kinh tế số, xã hội số và phục vụ tốt hơn cho người dân, doanh nghiệp. Một trong những nội dung quan trọng của Luật là việc đổi thẻ căn cước công dân (CCCD) thành thẻ căn cước.
Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, Công an tỉnh thông tin tới công dân nội dung cuộc trao đổi với Thượng tá Phạm Minh Tuấn, Trưởng Phòng Quản lý hành chính về trật tự xã hội, Công an tỉnh.
PV: Từ ngày 1/7/2024, Luật Căn cước chính thức có hiệu lực với rất nhiều điểm mới. Đồng chí cho biết những điểm mới căn bản của Luật này và vì sao chúng ta cần phải có những thay đổi như vậy?
Luật Căn cước số 26/2023/QH15, ngày 27/11/2023, chính thức có hiệu lực từ 1/7/2024 với 7 chương và 46 Điều, so với Luật Căn cước công dân năm 2014, Luật Căn cước năm 2023 có 10 điểm mới sau:
Thứ nhất, Chính thức đổi tên Căn cước công dân sang thẻ Căn cước;
Thứ hai, Chứng minh nhân dân hết giá trị sử dụng từ ngày 1/1/2025;
Thứ ba, Bổ sung quy định về việc tích hợp thông tin trong thẻ Căn cước;
Thứ tư, Bổ sung thông tin lưu trữ trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu căn cước;
Thứ năm, Bổ sung giấy tờ: Giấy chứng nhận căn cước cấp cho người gốc Việt Nam chưa xác định quốc tịch đang sinh sống tại Việt Nam;
Thứ sáu, Cấp thẻ Căn cước cho người dưới 14 tuổi từ 1/7/2024;
Thứ bảy, Từ ngày 1/7/2024, công dân sẽ có Căn cước điện tử;
Thứ 8, Bỏ quê quán, vân tay, đặc điểm nhân dạng trên thẻ Căn cước;
Thứ 9, Thủ tục cấp thẻ Căn cước: Phải lấy sinh trắc học mống mắt đối với các trường hợp công dân trên 6 tuổi;
Thứ 10, Hoàn thiện quy định về quản lý, vận hành, khai thác, sử dụng thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu căn cước.
Việc thay đổi như trên là cần thiết nhằm mở rộng phạm vi đối tượng được cấp căn cước, bổ sung thêm thông tin lưu trữ… nhằm thuận tiện trong chuyển đổi số, cải cách thủ tục hành chính; tạo thuận lợi cho việc triển khai Đề án 06 của Chính phủ; cấp quản lý số định danh cho người gốc Việt Nam nhưng là người không quốc tịch; hạn chế phát sinh các thủ tục khác đối với công dân; luật hóa các quy định quan trọng nhằm phù hợp với Hiến pháp 2013.
PV: Như vậy có thể thấy Luật Căn cước đã được ban hành dựa trên yêu cầu thực tiễn của công cuộc chuyển đổi số quốc gia. Tuy nhiên, hiện nay có nhiều ý kiến băn khoăn khi Luật chính thức có hiệu lực, người dân phải làm lại thẻ căn cước. Xin đồng chí cho biết thông tin cụ thể về vấn đề này?
Căn cứ theo Điều 46 Luật Căn cước năm 2023:
- Công dân có thẻ căn cước công dân được cấp trước ngày 1/7/2024 có giá trị sử dụng đến hết thời hạn được in trên thẻ, trừ trường hợp:
Thẻ căn cước công dân, chứng minh nhân dân hết hạn sử dụng từ ngày 15/1/2024 đến trước ngày 30/6/2024 thì tiếp tục có giá trị sử dụng đến hết ngày 30/6/2024.
Công dân khi có nhu cầu thì được cấp đổi sang thẻ căn cước.
- Chứng minh nhân dân còn hạn sử dụng đến sau ngày 31/12/2024 thì có giá trị sử dụng đến hết ngày 31/12/2024. Các loại giấy tờ có giá trị pháp lý đã phát hành có sử dụng thông tin từ chứng minh nhân dân, căn cước công dân được giữ nguyên giá trị sử dụng; cơ quan nhà nước không được yêu cầu công dân thay đổi, điều chỉnh thông tin về chứng minh nhân dân, căn cước công dân trong giấy tờ đã cấp.
Do vậy, người dân chỉ cần làm lại thẻ Căn cước trong trường hợp thẻ hết hạn sử dụng sau ngày 1/7/2024 hoặc khi công dân có nhu cầu.
PV: Đợt cấp thẻ này sẽ có các mẫu theo từng độ tuổi khác nhau, đồng chí có thể thông tin rõ hơn về vấn đề này? Cụ thể, với những trường hợp cấp thẻ ở độ tuổi từ 0-6 tuổi, việc làm thẻ cho các cháu ở lứa tuổi này có gì đáng lưu ý?
Hiện nay, Bộ Công an đang xây dựng Thông tư quy định về mẫu thẻ căn cước, mẫu giấy chứng nhận căn cước theo hướng sẽ có 2 mẫu thẻ căn cước bao gồm một mẫu thẻ dùng cho các trường hợp từ 6 tuổi trở lên và một mẫu thẻ cho các trường hợp từ 0 đến 6 tuổi (không có thông tin sinh trắc ảnh mặt, vân tay).
Việc cấp thẻ căn cước cho các trường hợp trẻ em từ 0-6 tuổi sẽ thông qua người đại diện hợp pháp: Người đại diện hợp pháp thực hiện thủ tục cấp thẻ căn cước cho người dưới 6 tuổi thông qua cổng dịch vụ công hoặc ứng dụng định danh quốc gia (VNeID).
Trường hợp người dưới 6 tuổi chưa đăng ký khai sinh thì người đại diện hợp pháp thực hiện thủ tục cấp thẻ căn cước thông qua các thủ tục liên thông với đăng ký khai sinh trên cổng dịch vụ công, ứng dụng định danh quốc gia hoặc trực tiếp tại cơ quan quản lý căn cước. Cơ quan quản lý căn cước không thu nhận thông tin nhân dạng và thông tin sinh trắc học đối với người dưới 6 tuổi (điểm a Khoản 2 Điều 23).
PV: Còn khoảng 2 tháng nữa, Luật Căn cước chính thức có hiệu lực. Công an tỉnh đã có những giải pháp gì để sớm đưa Luật vào thực thi trong thực tế, đảm bảo hiệu quả và thuận tiện cho người dân?
Để triển khai thi hành kịp thời, thống nhất, hiệu quả, Công an tỉnh đã chủ động tham mưu UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 64 ngày 7/3/2024 để triển khai thi hành Luật Căn cước. Đồng thời, Công an tỉnh đã ban hành Kế hoạch về triển khai thi hành Luật Căn cước trong lực lượng Công an Vĩnh Phúc. Thường xuyên phổ biến, quán triệt nội dung Luật Căn cước, những điểm mới của Luật tới toàn thể cán bộ chiến sỹ, đặc biệt đối với cán bộ trực tiếp thực hiện công tác cấp căn cước.
Các kế hoạch của UBND tỉnh và Công an tỉnh đã xác định cụ thể nội dung công việc, thời hạn, tiến độ hoàn thành và trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức có liên quan trong việc triển khai thi hành Luật Căn cước, bảo đảm tính kịp thời, đồng bộ, thống nhất, hiệu lực, hiệu quả; nâng cao nhận thức về Luật Căn cước và trách nhiệm của các cấp, các ngành trong việc thi hành luật và bảo đảm sự lãnh đạo, chỉ đạo thống nhất của UBND tỉnh; sự phối hợp chặt chẽ, thường xuyên, hiệu quả giữa các sở, ngành, địa phương trong việc triển khai thi hành Luật Căn cước.
Để đẩy mạnh triển khai thi hành Luật Căn cước, nhằm sớm đưa luật vào thực thi trong thực tế, Công an tỉnh chỉ đạo các đơn vị đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về căn cước, giao chỉ tiêu cụ thể cho từng đơn vị trong tuyên truyền bằng nhiều hình thức. Công an tỉnh cũng đã ban hành kế hoạch, thể lệ và triển khai 2 Cuộc thi tìm hiểu về Luật Căn cước trên địa bàn tỉnh và trong lực lượng Công an tỉnh theo hướng dẫn của Bộ Công an.
Tính đến nay, qua quá trình triển khai tuyên truyền Luật Căn cước, Công an các đơn vị đã đăng 85 tin bài với 10.980 lượt xem, trên các trang Zalo, Facebook… của lực lượng công an. In 16.000 tờ rơi tuyên truyền về những điểm mới của Luật Căn cước phát cho cán bộ, công dân trên địa bàn tỉnh.
Tại UBND các huyện, thành phố và UBND các xã, phường, thị trấn đều đã ban hành kế hoạch về triển khai Luật Căn cước, xây dựng các bài tuyên truyền, phát trên loa truyền thanh cấp huyện và cấp xã với tần suất ít nhất 2 lần/ngày.
Tổ công tác Đề án 06+Chuyển đổi số tại các thôn, tổ dân phố lồng ghép triển khai tuyên truyền Luật Căn cước rộng rãi đến người dân trên địa bàn tỉnh thông qua hướng dẫn dịch vụ công trực tuyến, cấp kích hoạt định danh điện tử và qua các cuộc họp chi bộ.
Trong thời gian tới, Công an tỉnh tiếp tục chỉ đạo Công an các đơn vị triển khai, đẩy mạnh tuyên truyền bằng nhiều hình thức khác như treo băng rôn, pano, áp phích, tổ chức tuyên truyền tại các trường học và các cơ quan, doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh…
PV: Cảm ơn đồng chí.
Thực hiện: Lệ Thu (Công an tỉnh)