Kỳ I: Tin giả - hiểm họa thật
Không chỉ mang đến nguồn thông tin khổng lồ, không gian mạng còn là nơi kết nối cộng đồng, mở ra nhiều cơ hội mới cho sự phát triển của đất nước nói chung, của tỉnh Vĩnh Phúc nói riêng. Tuy nhiên, với đặc tính “ảo”, dễ ẩn danh, tốc độ lan truyền nhanh, không gian mạng đã và đang trở thành môi trường thuận lợi cho vấn nạn tin giả, tin xấu độc. Mặc dù khởi phát trên không gian ảo, nhưng vấn nạn này có thể tác động tiêu cực đến mọi mặt đời sống xã hội, gây rối dư luận, ảnh hưởng tới an ninh trật tự, uy tín, danh dự của các tổ chức, cá nhân.
Từ những biểu hiện lệch lạc, sai trái
Ngày 27/4/2023, trên mạng xã hội Facebook xuất hiện 1 video phát trực tiếp cảnh lực lượng Công an tỉnh, Công an huyện Sông Lô cùng chính quyền và người dân xã Đồng Quế diễn tập phòng cháy chữa cháy tại thôn Quế Trạo B, xã Đồng Quế.
Cùng ngày, ông H, trú tại xã Đồng Quế sử dụng tài khoản Facebook cá nhân của mình để lại bình luận tại video trên với nội dung chứa thông tin giả mạo, sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của lực lượng tham gia diễn tập.
Bằng các biện pháp nghiệp vụ, Công an huyện Sông Lô đã xác định và triệu tập ông H về làm việc. Tại cơ quan công an, ông H đã nhận thức rõ được sai phạm của mình, đồng thời, xóa bình luận trên, xin lỗi lực lượng tham gia diễn tập.
Lực lượng công an theo dõi, kiểm soát những thông tin xấu, độc trên mạng xã hội để đấu tranh, ngăn chặn.
Ngày 20/5/2023, Công an huyện Sông Lô ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính với số tiền phạt 7,5 triệu đồng đối với ông H về hành vi “Cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân” được quy định tại Điểm a, Khoản 1, Điều 101, Nghị định 15/2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử.
Từ vụ việc trên có thể thấy, bất cứ sự việc, hiện tượng nào diễn ra trong thực tế đời sống xã hội đều có nguy cơ bị lạm dụng, thổi phồng để bóp méo, xuyên tạc, làm sai lệch bản chất trên không gian mạng, nhất là khi những người đăng tải thông tin có quan điểm sai trái, lệch lạc hoặc nhận thức pháp luật chưa đầy đủ.
Trong khi đó, một bộ phận người sử dụng Internet, mạng xã hội hiện nay thường có xu hướng quan tâm, thích chia sẻ những thông tin giật gân, trái chiều hơn thông tin, hình ảnh tích cực mà không lường trước hậu quả.
Nguy hiểm hơn, thông qua thủ đoạn “thao túng tâm lý”, “đánh tráo khái niệm, cố tình lật ngược bản chất sự việc”, các thế lực thù địch, phản động sử dụng triệt để mạng Internet, các trang mạng xã hội để truyền bá quan điểm sai trái, tung tin xuyên tạc đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước nhằm lôi kéo, kích động, gây chia rẽ, phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tấn công trực diện vào nền tảng tư tưởng của Đảng, bác bỏ, phủ nhận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
Tại tỉnh ta, những năm gần đây, mặc dù tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội cơ bản ổn định, chưa phát hiện các thế lực thù địch, phản động, nhưng trên không gian mạng có một số trang Facebook như “Save Tam Đảo” (tổ chức ngoại vi của một tổ chức phản động lưu vong) lợi dụng danh nghĩa bảo vệ môi trường để chống phá chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, xuyên tạc về các dự án phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Lợi dụng một số sự kiện, vụ việc trên địa bàn tỉnh, nhất là trong thời gian dịch Covid-19 hoành hành, một số hội, nhóm và tài khoản Facebook cá nhân đăng tải, chia sẻ bài viết có nội dung chưa được kiểm chứng, thông tin xấu độc, gây phức tạp tình hình, tạo dư luận không tốt trong nhân dân…
… đến những hệ lụy khôn lường
Đánh giá một cách khách quan thì không gian mạng (các website, các nền tảng mạng xã hội như Facebook, Zalo, Tiktok, Youtube, Instagram…) mang lại nhiều giá trị tích cực, là công cụ truyền thông đắc lực cho mọi cá nhân, tổ chức. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách tiếp cận, tận dụng nguồn thông tin trên không gian mạng một cách thông thái.
Thông tin trên mạng được ví như con dao hai lưỡi, có thông tin tốt, thông tin bổ ích, có giá trị đối với xã hội nhưng cũng ẩn chứa vô số thông tin, hình ảnh có nội dung xấu, độc, không chuẩn xác, định hướng dư luận bằng luận điệu sai trái, thù địch. Trong đó, có rất nhiều thông tin thật - giả lẫn lộn, khiến người tiếp cận rất khó phân biệt.
Bị tin giả, tin xấu độc trên mạng xã hội “dắt mũi”, không ít người bị tha hóa, xuất hiện những biểu hiện suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” và thường xuyên có cái nhìn tiêu cực trước mọi vấn đề, sự kiện, hiện tượng xã hội; thậm chí, bất chấp các quy định pháp luật để bôi nhọ danh dự của người khác, đăng tin sai sự thật để lôi kéo sự chú ý.
Thực tế chứng minh, tác hại của tin giả, tin xấu độc không chỉ dừng lại trên mạng xã hội mà nó còn gây ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế - xã hội, gây rối dư luận, ảnh hưởng tới an ninh trật tự, uy tín, danh dự của các tổ chức, cá nhân.
Điều đáng nói, chúng đã tác động tiêu cực tới tư tưởng, nhận thức của một bộ phận cán bộ, đảng viên và nhân dân, gây tâm lý hoang mang, làm suy giảm lòng tin vào đất nước, vào vai trò của Đảng, gây chia rẽ, phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
Từ đó đã xuất hiện tình trạng một số đảng viên, thanh niên có những biểu hiện phai nhạt lý tưởng, xa rời mục tiêu phấn đấu, thiếu ý chí lập thân, lập nghiệp; chạy theo lối sống thực dụng, vô cảm, thiếu trách nhiệm với gia đình và chính bản thân, thờ ơ với xã hội, sa vào tệ nạn…
Ở góc nhìn khác, liên quan đến hành vi lan truyền tin giả, tin xấu độc, chủ thể của những hành vi này có thể sẽ phải gánh chịu các hậu quả về pháp lý. Cụ thể, theo Điểm a, Khoản 1, Điều 101, Nghị định 15/2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử, cá nhân, tổ chức có hành vi cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân có thể bị xử phạt hành chính với mức phạt từ 10 - 20 triệu đồng.
Nếu vi phạm nghiêm trọng, cá nhân, tổ chức có thể bị xử lý hình sự theo các tội: Làm nhục người khác; vu khống; lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân…
Đối với hành vi đăng tải thông tin sai sự thật trên mạng xã hội, từ năm 2022 đến nay, Công an tỉnh đã ra quyết định xử lý vi phạm hành chính 12 trường hợp với tổng số tiền 94 triệu đồng.
Phùng Hải