Với sự phát triển không ngừng của công nghệ 4.0, sự vươn lên mạnh mẽ của internet khiến những cuốn sách dường như bị bỏ quên. Nhiều người không tìm đến sách mà thay vào đó là các trang mạng xã hội phổ biến như Facebook, Zalo, TikTok... Theo đó, văn hóa đọc cũng dần ngủ quên trong tiềm thức của nhiều người, đặc biệt là các bạn trẻ.
Chị Nguyễn Lệ Thu ở phường Liên Bảo, thành phố Vĩnh Yên cho biết: “Trước đây khi còn là sinh viên tôi rất thích đọc sách, đặc biệt là những cuốn sách viết về giá trị sống, truyền cảm hứng như “Phép lạ của sự tỉnh thức”, “Gieo trồng hạnh phúc”, “Đắc Nhân Tâm”, “Nhà Giả kim”, “Tuổi trẻ đáng giá bao nhiêu”…
Nhưng sau khi đi làm, công việc bận rộn hơn, những thói quen cũ dần bị bỏ lại, tôi thường xuyên truy cập mạng hơn. Khi muốn có thêm thông tin, tra cứu vấn đề gì đều có thể tìm kiếm trên mạng… Đây có lẽ chính là nguyên nhân khiến thói quen đọc sách của tôi không còn được duy trì thường xuyên”.
Không thể phủ nhận trong xã hội bùng nổ công nghệ số hiện nay, con người dần thay đổi phương thức tiếp nhận thông tin từ sách, báo truyền thống sang các phương tiện nghe nhìn hiện đại. Điều này khiến văn hóa đọc dần trở nên phai nhạt, đặc biệt là giới trẻ ngày càng ít đọc sách, ngại đọc sách.
Trước thực tế đó, các cấp, ngành chức năng, nhất là ngành Giáo dục đã tổ chức nhiều chương trình, hoạt động ý nghĩa nhằm khuyến khích, khơi gợi niềm đam mê đọc sách, phát triển văn hóa đọc trong học sinh, sinh viên và cộng đồng.
Học sinh Trường THPT Kim Ngọc hào hứng tham gia Ngày hội đọc sách do Thư viện tỉnh tổ chức. Ảnh: Trà Hương
Nhận thức được tầm quan trọng của sách, các thầy, cô giáo Trường THPT Vĩnh Yên, nhất là các bộ môn xã hội đã phát huy vai trò của sách gắn với từng bộ môn cụ thể. Ở môn Văn học, đối với các bài văn nghị luận xã hội yêu cầu đòi hỏi kiến thức thực tế sâu rộng bên ngoài, giáo viên thường đưa ra chủ đề và hướng dẫn các em tìm hiểu kiến thức thông qua các đầu sách phục vụ cho chủ đề cần nghiên cứu.
Các môn học khác như Lịch sử, Địa lý, Giáo dục công dân, giáo viên cũng thường tổ chức các buổi học theo dự án, đưa ra các chủ đề để các em chuẩn bị đọc sách tham khảo trước khi lên lớp, giới thiệu và định hướng các sách liên quan, từ đó các em phải tự tìm hiểu kiến thức bộ môn thông qua sách và các nguồn tài liệu khác để phục vụ cho bài học của mình.
Cô giáo Lê Thị Hiền, Phó Hiệu trưởng Trường THPT Vĩnh Yên cho biết: “Là một trong những tập thể được nhận Bằng khen của UBND tỉnh về việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh năm 2022, Trường THPT Vĩnh Yên luôn nỗ lực đẩy mạnh các hoạt động giáo dục, trong đó có phát triển văn hóa đọc cho học sinh.
Thực hiện Đề án “Xây dựng không gian đọc sách mở và thân thiện trong các trường phổ thông trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc, giai đoạn 2022-2024”, hằng năm nhà trường tích cực bổ sung nguồn sách vào thư viện truyền thống của trường; đồng thời, xây dựng không gian thư viện mở, kết nối, thân thiện, trở thành nơi hấp dẫn học sinh, giáo viên đến đọc sách.
Bên cạnh đó, nhà trường chỉ đạo Đoàn Thanh niên, giáo viên chủ nhiệm phối hợp với cán bộ thư viện đẩy mạnh tuyên truyền để học sinh hiểu rõ về vai trò, tầm quan trọng của sách và thói quen đọc sách; duy trì hiệu quả tủ sách mini tại các lớp học; bố trí thời gian đọc sách của học sinh là các giờ ra chơi và sau các buổi học chuyên đề; tổ chức các hoạt động ngoại khóa, các cuộc thi chủ đề về văn hóa đọc trong nhà trường; phát huy hiệu quả hoạt động của các câu lạc bộ (CLB), đặc biệt là CLB Sách và hành động để mỗi em không chỉ là tấm gương tự học, sáng tạo mà còn là tuyên truyền viên về văn hóa đọc…”.
Em Cao Quỳnh Hương, lớp 11A1, Chủ tịch Hội học sinh Trường THPT Vĩnh Yên cho biết: “Theo em, văn hóa đọc không chỉ có học sinh, sinh viên mới cần mà tất cả chúng ta cũng nên đọc sách. Sách không chỉ cung cấp nguồn tri thức vô tận, mà việc đọc sách sẽ có ý nghĩa nhiều hơn cho sau này. Mỗi cuốn sách đều có giá trị riêng biệt, nó tạo cảm hứng, nguồn động lực cho chúng ta rất nhiều. Từ đó hình thành kho tài nguyên hỗ trợ công tác học tập, tìm tòi, khám phá, rèn luyện kiến thức, kỹ năng giúp ích cho việc học tập của học sinh”.
Tại CLB Truyền thông của Trường THPT Vĩnh Yên, trong năm học, ngoài các hoạt động chung của nhà trường, CLB luôn chú trọng các hoạt động hướng đến các ngày truyền thống, ngày kỷ niệm… Trong tháng 4, các hoạt động của CLB hướng đến Ngày Sách Việt Nam (21/4). CLB đã phối hợp với CLB Sách và hành động lên kế hoạch thông tin tuyên truyền, tổ chức các hoạt động hưởng ứng Ngày Sách Việt Nam.
Theo đó, trên fanpage của Hội học sinh, các bạn đang thiết kế pano, hình ảnh tuyên truyền về lợi ích của việc đọc sách; phối hợp với ban cán sự các lớp tuyên truyền trực tiếp đến các bạn học sinh trong lớp; lên kế hoạch tổ chức hoạt động ngoại khóa trong Ngày Sách Việt Nam, tại hoạt động này thành viên CLB sẽ lựa chọn một số đầu sách hay, phù hợp với lứa tuổi để giới thiệu đến học sinh trong trường…
Mặc dù việc tiếp cận thông tin trên các thiết bị hiện đại mang lại nhiều tiện ích, song đọc sách vẫn là phương pháp học tập, bổ sung kiến thức mang lại hiệu quả cao, thể hiện nét văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Vì vậy, xây dựng thói quen đọc sách, lan tỏa phong trào đọc sách góp phần nâng cao dân trí, định hướng lối sống văn hóa tốt đẹp trong cộng đồng, xã hội.
Bích Huệ