Tương lai một đứa trẻ ra sao phụ thuộc rất lớn vào cách giáo dục của gia đình. Trong cuộc sống hàng ngày, có những việc làm của cha mẹ có thể tác động rất lớn đến của con cái.
Theo các chuyên gia giáo dục, những bậc cha mẹ thông minh sẽ không bao giờ làm 9 điều dưới đây với con. Bởi họ biết chúng có hại nhường nào.
1. Trả lời thay con
Nhiều cha mẹ có thói quen trả lời thay con trong mọi tình huống. Họ lo ngại trẻ nhỏ không biết ứng xử nên chọn cách trả lời thay để tránh gặp rắc rối. Tuy nhiên, hành động này ảnh hưởng xấu đến sự tự tin, lòng tự trọng của trẻ.
Cha mẹ thông minh không bao giờ đỡ lời cho con. Thay vào đó, họ khuyến khích trẻ nói ra suy nghĩ, ý kiến của mình. Việc này giúp các em hình thành thói quen tư duy, nâng cao khả năng giao tiếp, ứng xử.
Ảnh minh hoạ
2. Chỉ trích trẻ nơi công cộng
Nhiều bố mẹ cho rằng la mắng con trước mặt người khác cũng là một hình thức giáo dục con. Điều đó sẽ giúp con nhận ra khuyết điểm và từ đó có ý chí mạnh mẽ để phấn đấu trở nên tốt đẹp hơn.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia tâm lý, việc phê bình con trước mặt mọi người lại mang tác dụng ngược. Không chỉ làm tổn thương lòng tự trọng của trẻ, mà còn khiến trẻ trở nên ương bướng, khó chỉ bảo. Nhiều đứa trẻ cho biết điều mà chúng sợ nhất, hình phạt nặng nề nhất với chúng chính là bị mất mặt.
Không trách mắng con nơi công cộng không có nghĩa là dung túng, đồng lõa cho sự sai trái. Nếu là sai như vô cớ đánh bạn, mất bình tĩnh, ăn vạ thì cha mẹ nên ngăn chặn ngay, nghiêm khắc nói rằng hành vi như vậy là không thể chấp nhận được. Ngay lập tức đưa trẻ đến một nơi yên tĩnh và giúp trẻ phân biệt đúng sai kịp thời.
Hãy sửa chữa những lỗi lầm nhưng không đến mức hạ thấp nhân cách của trẻ. Ví dụ, nếu trẻ xả rác ở nơi công cộng, bạn chỉ cần giáo dục trẻ tầm quan trọng của việc vệ sinh và tác hại của việc vệ sinh kém, đừng nói những câu như "Con không biết suy nghĩ à?". Điều đó sẽ làm tổn thương nhân cách và lòng tự trọng của con. Chọn cách ứng xử khi giận dữ cũng sẽ bộc lộ đầy đủ trí tuệ cảm xúc của cha mẹ.
3. Phàn nàn về khó khăn
Người lớn ai cũng có nhiều căng thẳng trong cuộc sống, không thể tránh khỏi có lúc cáu kỉnh hay buồn bã. Tuy nhiên, nếu thường phàn nàn trước mặt con cái về công việc không thành công, sự bất mãn cuộc sống... họ vô tình gieo vào đầu con những áp lực cuộc sống sớm.
Cha mẹ hay phàn nàn sẽ tự làm bản thân mệt mỏi. Chưa kể, buồn bực trước mặt con sẽ khiến trẻ không được vui, không khí gia đình vì thế mà ảm đạm.
Cha mẹ thích phàn nàn, con cái cũng học cách kêu ca một cách vô nguyên tắc. Tính phàn nàn sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến tâm lý, khiến trẻ cảm thấy dễ bất mãn nếu có việc gì đó không như ý muốn, cũng như không có lợi cho sự phát triển lành mạnh của trẻ.
Thật khó có được hạnh phúc trong một cuộc sống hay than phiền, ngay cả khi bạn đã có một cuộc sống tốt đẹp. Những cha mẹ hiểu chuyện sẽ không để gia đình hạnh phúc mà họ đã dày công vun vén lại thất bại trước những lời phàn nàn vô ích và nhàm chán của họ.
Ảnh minh hoạ
4. Soi mói những điều trẻ làm sai
Cha mẹ thông minh biết cách chấp nhận sai lầm của con và dạy con bài học từ điều đó. Ngoài ra, họ thường ghi nhận, đánh giá cao điều trẻ làm tốt.
Các chuyên gia tâm lý khuyên cha mẹ không nên để ý, nói quá nhiều về điều trẻ làm sai, đặc biệt ở trước mặt người ngoài. Nếu điều này lặp đi lặp lại liên tục, lòng tự trọng của trẻ bị tổn thương. Hình ảnh cha mẹ trong lòng trẻ cũng thay đổi theo chiều hướng tiêu cực.
5. Truyền năng lượng tiêu cực cho con
"Con có biết để nuôi con ăn học, bố mẹ phải tốn bao nhiêu không?"; "Vì con mà mẹ không được làm công việc yêu thích"; "Bố con suốt ngày chỉ biết ôm điện thoại, không giúp ích được gì"... Ngôn ngữ tiêu cực giống như một con dao găm làm tổn thương trẻ. Đồng thời, nó còn mang lại nhiều năng lượng tiêu cực cho chính bố mẹ. Theo thời gian, con sẽ không còn muốn tương tác hoặc lắng nghe bạn nữa.
Cha mẹ có trí tuệ cảm xúc cao biết cách không mang những cảm xúc tiêu cực của mình về nhà, và tất nhiên họ cũng không thể hiện chúng trước mặt con cái. Họ hiểu rằng trẻ cần có thái độ vui vẻ và tích cực để đối mặt với cuộc sống. Họ kiềm chế những cảm xúc không tốt của mình và tìm thời gian để cân bằng bản thân trước khi trút nó lên đầu con mình.
Ảnh minh hoạ
6. Than nghèo trước mặt con
Vì tinh thần cần cù lao động từ xa xưa nên nhiều cha mẹ thích giáo dục con cái phải chăm chỉ, chịu khó trước, sau mới hưởng phúc. Bởi vậy nhiều gia đình sử dụng sự thiếu thốn để dạy dỗ con cái, mong con chi tiêu tiết kiệm, không còn đòi tiền ăn vặt, đồ chơi nữa.
Nhưng với cách dạy này, lâu dần trẻ trở nên thiếu tự tin, ít nói, thậm chí còn tỏ ra nịnh nọt, xu nịnh bạn bè chỉ để được ăn một chút đồ ăn vặt hay chơi một món đồ của bạn. Rõ ràng là một đứa trẻ ngoan, nhưng lại bị giáo dục bằng cách khóc lóc, kém cỏi, bị ép buộc thành tính cách tự ti, xu nịnh.
Cha mẹ thông minh không bao giờ than nghèo kể khổ với con cái mà thay vào đó, họ sẽ dạy con nỗ lực thoát nghèo. Vậy nên, dù gia đình có khó khăn đến đâu, ít nhất là đừng để tâm trí trẻ em phủ đầy bụi, mà làm cho bầu trời của chúng tươi sáng và rõ ràng.
7. So sánh
Cha mẹ có thói quen so sánh con với đứa trẻ khác và cho rằng nó tạo động lực để con cố gắng hơn. Thực tế, cách làm này phản tác dụng.
Theo Today's Parent, các nhà nghiên cứu tại Mỹ từng chỉ ra điểm số, thành tích của trẻ bị ảnh hưởng khá nhiều bởi niềm tin từ cha mẹ. Những đứa trẻ ít bị so sánh có xu hướng tự tin, học tập tốt hơn.
Cha mẹ thông minh nên học cách chấp nhận ưu, nhược điểm của con. Nếu trẻ còn thiếu sót, phụ huynh nên đóng vai trò dẫn dắt, giúp con tìm giải pháp để cải thiện bản thân.
8. Cãi vã trước mặt trẻ
Dù mâu thuẫn giữa cha mẹ có gay gắt đến đâu cũng đừng cãi nhau trước mặt con cái. Điều này sẽ để lại ảnh hưởng tâm lý nặng nề cho trẻ và tạo ra sự oán giận đối với cha mẹ.
Nghiên cứu cho thấy con cái của những bậc cha mẹ hay cãi vã thường bi quan hơn về thế giới, cáu kỉnh và nổi loạn hơn, thường gặp rắc rối trong tình yêu và hôn nhân. Vì vậy, cha mẹ có trí tuệ cảm xúc cao sẽ tránh tranh cãi với bạn đời trước mặt con cái. Họ sẽ giải quyết vấn đề một cách nhẹ nhàng hơn. Đây cũng là tấm gương tốt về lý trí và trí tuệ cho con cái.
9. Nói dối trước mặt con
Thế giới bên ngoài rất phức tạp nhưng đừng vì thế mà dạy con nói dối hay phải tiếp xúc với những lời nói dối khi còn nhỏ. Cha mẹ nên dạy con nói dối là một tính xấu và người không trung thực sẽ không được ai tin tưởng, yêu quý.
Trẻ không quan tâm mục đích nói dối là tốt hay xấu, chúng chỉ hiểu, nếu những người lớn thường dạy chúng về đạo đức mà có thể nói dối, thì chúng cũng có thể. Bên cạnh đó, bố mẹ sẽ đánh mất lòng tin nơi con cái.
Dù với bất kỳ lý do gì cũng không nên nói dối trước mặt con cái. Cha mẹ cần tạo cho con mình một đức tính trung thực và đáng tin cậy ngay từ đầu.
Nguyễn Phương (theo giadinh.suckhoedoisong.vn)