Theo báo cáo của Phòng NN và PTNT huyện Vĩnh Tường, vụ Thu - Đông 2011, cây cà chua ghép trái vụ trên gốc cà tím chỉ mới triển khai trên diện tích 3 ha tại 4 xã, thị trấn (Thổ Tang, Tân Tiến, Đại Đồng, Vĩnh Sơn) đạt năng suất 79,1 tấn/ha (2.850 kg/sào); giá trị sản xuất đạt 554 triệu đồng/ha; Đến vụ Thu - Đông 2012, diện tích đã tăng lên 9 ha và được, thực hiện tại 6 xã, thị trấn của huyện Vĩnh Tường (Thổ Tang, Tân Tiến, Đại Đồng, Vĩnh Sơn, Vũ Di, Tứ Trưng) và 2 xã của huyện Yên Lạc (Đại Tự và Hồng Phương). Qua đánh giá cho thấy, cây cà chua ghép đạt năng suất cao (trung bình 73,3 tấn /ha, tương đương 2,64 tấn/1sào); giá trị sản xuất đạt trung bình 513,43 triệu đồng/ha. So với các giống cà chua không ghép được bà con nông dân đưa vào canh tác trước đây, cà chua ghép cho thấy những ưu điểm vượt trội: sinh trưởng tốt, khả năng chống chịu bệnh tốt hơn hẳn (đặc biệt là bệnh héo rũ vi khuẩn), năng suất và hiệu quả kinh tế cao, ít rủi ro. Vụ đông năm 2013, huyện Vĩnh Tường phấn đấu gieo trồng 5.650 ha cây các loại; trong đó tập trung vào các loại cây chính: ngô (3.100 ha); khoai lang (120 ha); đậu tương (1.500 ha); lạc (50 ha); rau các loại (850 ha); cây trồng khác (30 ha). Ngay từ những ngày đầu vụ, Phòng NN và PTNT huyện Vĩnh Tường đã chỉ đạo các xã, thị trấn trên địa bàn xây dựng kế hoạch và tích cực triển khai sản xuất vụ đông, tăng cường chuyển dịch cơ cấu cây trồng, đa dạng hoá sản phẩm nhằm tăng năng suất, chất lượng, hiệu quả; mở rộng diện tích các cây có giá trị kinh tế cao, thị trường tiêu thụ rộng; trong đó cây cà chua ghép trái vụ trên gốc cà tím được đẩy mạnh gieo trồng, ngoài các giống cây trồng vụ đông khác như: khoai tây, cải Hồng Kông, đậu trạch, bí đỏ F1 868... Tiếp tục triển khai thực hiện đề tài, vụ Đông năm 2013, huyện Vĩnh Tường triển khai gieo trồng cà chua ghép trái vụ trên địa bàn 6 xã với tổng diện tích 13 ha tại các xã, thị trấn: Đại Đồng (5 ha), Tân Tiến (2,4 ha), Vũ Di (0,6 ha), Thổ Tang (3 ha), Vĩnh Sơn (1 ha), Tứ Trưng (1 ha). Trong đó, 11 ha được UBND tỉnh hỗ trợ về giống, 2 ha do bà con trong huyện đăng ký mua giống để canh tác thêm. Vào thời điểm này, trên khắp các cánh đồng trồng cà chua ghép trái vụ ở huyện Vĩnh Tường, bà con nông dân đang bắt đầu bước vào những ngày thu hoạch đầu vụ. Trong đó, xã Đại Đồng triển khai gieo trồng sớm từ giữa tháng 8 - 2013 nên bà con nông dân đã thu hoạch ngay từ đầu tháng 10 - 2013. Theo đánh giá của các cán bộ Tổ Trồng trọt - Phòng Nông nghiệp & PTNT huyện Vĩnh Tường: Giống cà chua ghép trái vụ trên gốc cà tím có rất nhiều đặc tính ưu việt nhờ có bộ rễ khỏe, khả năng chống chịu nhiệt và kháng bệnh cao (đặc biệt là các bệnh thường gặp ở cây cà chua như bệnh héo xanh, héo vàng, khô đầu lá, bệnh lở cổ rễ). Thăm quan cánh đồng trồng cà chua ghép trái vụ trên gốc cà tím của xã Tân Tiến, bà Bùi Thị Thơm, Cán bộ phụ trách NN và PTNT xã Tân Tiến chia sẻ: Xã Tân Tiến có 16 ha chuyên trồng màu với các loại cây trồng chủ yếu: rau cải vụ đông, ớt, hành, đậu, đỗ, mướp đắng, cà tím... Vụ Thu - Đông năm 2011, toàn xã Tân Tiến mới triển khai gieo trồng thử nghiệm 1 ha cà chua ghép trái vụ trên gốc cà tím với hơn 10 hộ tham gia. Sau khi nhận thấy hiệu quả kinh tế do cây cà chua ghép mang lại, bà con trong xã đã mạnh dạn đăng ký tham gia mô hình này. Do vậy, vụ Thu - Đông 2013, diện tích cà chua ghép trái vụ của xã tăng lên 2,4 ha, với tổng số 50 hộ tham gia, tập trung ở thôn Mới. Trung bình mỗi hộ trong xã trồng khoảng 1 - 2 sào. Một số hộ trồng nhiều điển hình như: hộ anh Bùi Văn Thắng, hộ anh Chu Văn Cấp trồng hơn 2 sào, cho thu lãi 80 triệu đồng/vụ. Chị Bùi Thị Nguyên ở thôn Mới cho biết: Gia đình chị trồng gần 2 sào, có những ngày cho thu hoạch trên 3 tạ cà chua; với giá bán trung bình khoảng 10.000 đồng/kg, trừ chi phí các loại gia đình chị thu lãi gần 40 triệu đồng/vụ. Chị tâm sự: Tuy trồng cà chua ghép trái vụ phải bỏ ra nhiều công chăm sóc nhưng giá bán lại được cao hơn so với cà chua chính vụ, hiệu quả kinh tế cao hơn rất nhiều so với trồng lúa. Nhờ tham gia mô hình trồng cà chua ghép trái vụ, từ một hộ khó khăn, đến nay, gia đình chị Nguyên đã thoát nghèo, có nguồn thu nhập ổn định, có thêm điều kiện nuôi dạy con cái học hành. Bà Bùi Thị Thơm cho biết thêm: Một vụ cà chua ghép kéo dài từ tháng 8 năm trước đến tháng 3, tháng 4 năm sau; để tận dụng triệt để diện tích canh tác, nâng cao hiệu quả kinh tế trên cùng một đơn vị diện tích, bà con nông dân trong xã đã thực hiện luân canh, xen canh, tăng vụ: Cà chua ghép (từ tháng 8 năm trước đến tháng 3, tháng 4 năm sau); Ngô nếp (từ tháng 4 đến tháng 6); cải Hồng Kông (từ tháng 6 đến tháng 7). Bên cạnh đó bà con còn triển khai trồng thêm các loại nông sản ngắn ngày cho giá trị kinh tế cao (dưa lê siêu ngọt). Vụ trồng cà chua ghép năm 2013, mặc dù do ảnh hưởng của mưa bão đã xảy ra tình trạng úng ngập ở một số thửa ruộng; tuy nhiên, bà con trong xã Tân Tiến đã kịp thời ứng phó và xử lý tình trạng úng ngập nên diện tích cà chua ghép trái vụ vẫn được duy trì ổn định. Tuy vậy, trong quá trình triển khai nhân rộng cây cà chua ghép trái vụ vẫn còn một số hạn chế, ảnh hưởng tới việc bà con nông dân chưa mạnh dạn mở rộng diện tích cũng như đầu tư cho giống cây này. Chẳng hạn như vấn đề về cây giống, bà con vẫn chưa chủ động được nên giá thành mua giống khá cao, khoảng 1.500 đ/cây, gấp 4 - 5 lần so với cây giống cà chua không ghép. Trung bình với mật độ 800 cây/sào, người nông dân phải bỏ ra chi phí ban đầu 1,2 triệu đồng. Do vậy, thời gian tới, rất cần có sự hỗ trợ nhiều hơn nữa từ phía tỉnh, huyện cũng như các ban, ngành chức năng để bà con nông dân yên tâm canh tác; góp phần đưa ngành nông nghiệp địa phương phát triển bền vững và từng bước đa dạng hóa về chủng loại cây trồng. Việt Sơn |