Sớm nở, tối tàn? Nhớ một thời chưa xa, mỗi buổi lễ khai trương ĐBĐVHX như một ngày hội của bà con nông dân địa phương. Khách dự nườm nượp, bà con hiếu kỳ đến xem vòng trong vòng ngoài. Ở các vùng sâu, vùng xa, không ít người chỉ trỏ đầy thích thú: Cái buồng kia đựng "máy đánh dây thép", ngồi đây có thể nói chuyện được với tận bên "Tây" chứ bỡn à; cái tủ này đựng đầy "tiến bộ kỹ thuật" (tủ sách), bà con chỉ việc ngồi nghiên cứu là tha hồ nâng cao năng suất cây trồng, vật nuôi... Vâng, không thể phủ nhận, sau khi ra đời, ĐBĐVHX đã phát huy được khá nhiều tác dụng: Vừa là nơi cung cấp dịch vụ điện thoại, thu tín, bưu phẩm, sách báo, vừa là nơi phục vụ bà con nhân dân nghiên cứu, giải trí các loại hình văn hóa phẩm; đồng thời cũng trở thành một điểm gặp gỡ, trao đổi hàn huyên giữa lúc nông nhàn của người nông dân. Nhưng, chỉ được một thời gian ngắn, sự phát triển như vũ bão của công nghệ thông tin và phương châm cung cấp dịch vụ đến tận "chân công trình" của nhiều nhà mạng đã khiến thế mạnh của ĐBĐVHX là cung cấp dịch vụ thông tin trở thành "thế yếu". Đã thế, sách báo điện tử ngày càng lấn lướt sách báo in khiến nhu cầu hưởng thụ văn hóa đọc tại ĐBĐVHX dần trở nên thưa vắng. Nhiều người dân bộc bạch, nhà nối mạng Internet, ngồi một mình một bàn đọc báo, chả phải xếp hàng hay đăng ký mượn sách của ai cả, mà chỉ riêng đọc sách báo trên mạng, mỗi tháng chưa hết chục ngàn đồng, tội gì phải ra ĐBĐVHX chen chúc cho mệt... Té ra, cũng có một lỗi khách quan khiến ĐBĐVHX ngày càng thưa vắng, đó là không gian chật chội, bàn ghế thiếu, số lượng đầu sách báo chưa phong phú. Được biết, theo quy định của ngành bưu chính viễn thông, trung bình mỗi ĐBĐVHX có khuôn viên khoảng 200 m2 trong đó, công trình xây dựng khoảng 50-60 m2. Như vậy, có muốn mở rộng khu vực đọc sách báo cũng chịu. Để biết thực trạng các ĐBĐVHX trên địa bàn tỉnh, chúng tôi đã đi thực tế tại nhiều xã thuộc địa bàn các huyện Sông Lô, Lập Thạch, Bình Xuyên... Kết quả cho thấy, trong nửa đầu buổi sáng và nửa đầu buổi chiều giờ hành chính, có đến quá nửa các ĐBĐVHX vẫn cửa đóng then cài. Một số điểm mở của thì dăm thì mười họa mới có bóng người lai vãng. Vào tận trong thực mục sở thị, đa số các tủ sách đều phủ bụi thời gian, bàn ghế thì dường như cất đâu hết. Chị Năng, Chủ tịch UBND xã Bá Hiến (Bình Xuyên) cho biết: ĐBĐVHX xã Bá Hiến được xây dựng ngay trên con đường chính chạy qua xã, đúng hơn phải gọi là đặt đúng chỗ đắc địa nhất xã bởi bên hông nhà cũng nhìn ra một mặt đường nữa. Tức là nhà 2 mặt tiền, rất thuận lợi cho khách hàng giao dịch. Tuy nhiên, đã 10 giờ sáng mà chúng tôi chưa thấy ĐBĐVHX mở cửa. Theo chị Năng, công việc chủ yếu của anh cán bộ phụ trách điểm này là phát thư báo, bưu phẩm, bưu kiện... điện thoại công cộng thì chắc không còn ai có nhu cầu. Chính vì vậy, ĐBĐVHX cứ đóng cửa suốt, khách hàng nào có nhu cầu thì gọi di động cho anh ta. Hiếu kỳ, tôi mò xuống ngắm nghía căn nhà "2 mặt tiền" theo lời kể. Quả đúng vậy, chỗ này mà kinh doanh thì phát đạt phải biết. Khuôn viên rộng, mặt chính thoáng, có điều dường như dấu chân người có vẻ ít hơn đám cỏ cây mọc lan khắp nơi, thật hợp với câu thơ "nền cũ lâu đài bóng tịch dương" trong bài "Thăng Long thành hoài cổ". Đang ngắm nghía, vừa hay có một anh nông dân dừng xe đánh két trước cổng rồi rút di động ra. Lẫn trong tiếng gió, chúng tôi nghe thấy anh chàng nói oang oang: "Anh Hanh à, tôi đứng trước cổng đây rồi, về mở cửa hộ cái"... Sống chung với... lỗ và nỗi niềm người trong cuộc Trò chuyện với chúng tôi tại trụ sở ĐBĐVHX Hương Sơn, chị Nguyễn Thị Lan Hương, nguyên phụ trách điểm này với 10 năm thâm niên cho biết: Chị đã... bỏ nghề được 3 tháng nay vì nhiều lý do, trong đó lý do quan trọng nhất là công việc nhiều mà lương thấp, chỉ 1,15 triệu đồng/tháng. Theo chị Hương, ĐBĐVHX Hương Sơn là một trong số ít các điểm trong toàn huyện Bình Xuyên có doanh thu khá và ổn định. Có điều, sau khi hạch toán, đơn vị vẫn thua lỗ, do vậy, ngành chưa có cách nào để nâng cao thu nhập cho cán bộ phụ trách ĐBĐVHX. "Kế nhiệm" chị Hương là chị Nguyễn Thị Hiền. Mặc dù mới theo nghề được non 3 tháng nhưng có vẻ đã "nản" lắm khi suốt ngày phải đi phát thư, báo, bưu phẩm, bưu kiện. Đợt này lại còn lãnh thêm nhiệm vụ phát tờ rơi cho Siêu thị Big C theo hợp đồng của ngành với đối tác. Theo tính toán, tiền xăng xe chi phí cho việc đi lại gần như đã chiếm quá nửa số tiền lương 1,15 triệu đồng/tháng của chị. Được cái, khó ló khôn, chị Hiền năng động đầu tư kinh phí mua một máy phô tô để tận dụng mặt bằng của trụ sở để kiếm thêm thu nhập. Qua câu chuyện, chúng tôi cảm nhận dường như cấp trên của chị thấu hiểu điều kiện khó khăn của cán bộ mình nên "lờ" đi hoạt động kinh doanh kiểu "kế hoạch 3" này. Thảo nào, ĐBĐVHX Hương Sơn là một trong số rất ít các ĐBĐVHX trên toàn tỉnh thường xuyên mở cửa và mở cửa khá đúng giờ. Nhưng, có một chuyện hình như chị Hiền còn hơi "phét" với chúng tôi, ấy là chị bảo mỗi tháng cũng có vài chục người đến đọc sách báo. Có gì đâu, bàn ghế ngồi đọc chỉ có vài cái, tủ sách thì khóa kỹ, đã thế bụi lại phủ mục khắp xung quanh. Người đọc lấy đâu ra mà lắm thế? Trao đổi về tình hình hoạt động của các ĐBĐVHX thuộc địa bàn mình quản lý, chị Nguyễn Thị Lương, Giám đốc bưu điện huyện Bình Xuyên chia sẻ: Bình Xuyên có 3 ĐBĐVHX Hương Sơn, Gia Khánh và Thanh Lãng là có doanh thu khá và ổn định. Khá như thế, nhưng chúng tôi vẫn phải bù lỗ. Nói thế để thấy, những điểm còn lại "gây thiệt hại" cho đơn vị đến mức nào. Cho nên, thu nhập của cán bộ phụ trách điểm thấp là điều khó tránh khỏi. Mà trả lương người ta thấp, họ không bỏ nghề là may, làm sao bắt họ mở cửa suốt ngày được. Còn nếu có chuyện làm thêm này nọ, cũng nên thể tất. Ngay như cán bộ bưu điện huyện của chúng tôi, làm mờ mắt từ sáng đến tối, lương trung bình cũng chỉ có 3 triệu đồng/người/tháng, mà thâm niên bao năm chứ ít đâu... Theo chị Lương, sự kém hiệu quả của ĐBĐVHX là một nỗi băn khoăn lớn của ngành bưu chính. Cứ để yên thì bù lỗ mãi chịu sao thấu. Mà xóa bỏ thì không được bởi cán bộ của ngành sẽ không kham nổi việc vận chuyển bưu phẩm đến từng thôn xóm; người dân sẽ khó khăn hơn với việc tiếp cận các dịch vụ bưu chính. Ấy là chưa kể việc sự tồn tại của ĐBĐVHX là một tiêu chí bắt buộc trong xây dựng nông thôn mới... Cách tháo gỡ, khó mà không khó! Một số lãnh đạo của ngành bưu chính cho rằng, thực ra không phải không có biện pháp tháo gỡ khó khăn cho bài toán hiệu quả của ĐBĐVHX, có điều là người ta có chịu đồng tâm chung sức hay không. Đơn giản, chỉ cần địa phương chung tay với doanh nghiệp. Chung như thế nào? Hỗ trợ và chia sẻ một phần kinh phí dành cho việc trả lương cho cán bộ phụ trách ĐBĐVHX, kết hợp nhà văn hóa xã với ĐBĐVHX để lấy không gian và cơ sở vật chất cho người dân có nhu cầu giao lưu, trao đổi, học tập và giải trí các loại hình văn hóa phẩm. Như vậy, doanh nghiệp đỡ lỗ, bởi trong lĩnh vực xã hội, hòa đã là thắng lợi của doanh nghiệp. Thứ hai, cán bộ phụ trách ĐBĐVHX phấn khởi và yên tâm công tác hơn bởi mức lương tạm đủ sống. Cuối cùng, được lợi nhất chính là địa phương khi các tiện ích dịch vụ bưu chính được đưa tới từng nhà dân, đã thế lại đảm bảo được tiêu chí nông thôn mới. Nên thế. Tại sao không? Bài, ảnh Quang Nam |