Dòng họ Nguyễn Văn ở tổ dân phố (TDP) Tiền Châu, phường Tiền Châu, thành phố Phúc Yên từ xưa nức tiếng là dòng họ có truyền thống đoàn kết, cần cù lao động và hiếu học. Trải qua hơn 10 đời đến nay, dòng họ Nguyễn Văn luôn giữ được truyền thống ấy, trở thành dòng họ tiêu biểu trong xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư và điểm sáng trong công tác khuyến học, khuyến tài ở địa phương.
Dòng họ Nguyễn Văn luôn chú trọng giáo dục truyền thống văn hóa cho con, cháu.
Cẩn thận mở lại từng trang gia phả của dòng họ, ông Nguyễn Phi Sơn,Trưởng ban Khuyến học dòng họ Nguyễn Văn chia sẻ với chúng tôi: “Cụ tổ dòng họ Nguyễn Văn sinh ra, lập nghiệp ở làng Tiền Châu (nay là TDP Tiền Châu) đến nay đã được hơn 10 đời.
Dòng họ có 40 hộ với gần 150 nhân khẩu. Trước Cách mạng tháng Tám, dòng họ Nguyễn Văn chỉ là dòng họ nghèo, sống bằng nghề nông, không ai có chức sắc gì. Sau Cách mạng tháng Tám, dòng họ Nguyễn Văn có nhiều người tham gia kháng chiến, phục vụ cách mạng. Mặc dù cuộc sống khó khăn nhưng dòng họ Nguyễn Văn luôn khuyến khích, động viên con, cháu vượt khó, nỗ lực học tập không phân biệt trai, gái.
Ngay từ cuối những năm 80 của thế kỷ trước, dòng họ có những hoạt động mang tính khuyến học, khuyến tài như tặng quần áo, đồ dùng học tập và mừng tuổi vào dịp Tết nhằm động viên con, cháu. Với bản chất cần cù, sống đoàn kết cùng tinh thần hiếu học, ý chí vươn lên nên đời nào dòng họ cũng có những tấm gương học giỏi, thành đạt. Nhiều người được giao trọng trách gánh vác việc làng, việc xã, có vị trí quan trọng trong nhiều lĩnh vực xã hội.
Cuối năm 2003, khi phong trào khuyến học ở địa phương phát triển, dòng họ Nguyễn Văn thành lập Ban Khuyến học với 7 thành viên nhằm bàn bạc xây dựng quy định đóng góp, ủng hộ quỹ khuyến học để khen thưởng, giúp đỡ con, cháu và hỗ trợ những gia đình khó khăn…
Nhận thấy ý nghĩa của việc khuyến học, các gia đình trong dòng họ đều đồng thuận ủng hộ, nhất là những gia đình có con, cháu thành đạt. Đến nay, quỹ khuyến học của dòng họ đạt hơn 200 triệu đồng. Mỗi năm, dòng họ trích từ 10 - 15 triệu đồng để khen thưởng cho con em có thành tích trong học tập và cho các hộ khó khăn vay không lãi suất để phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập.
Đã thành thông lệ, cứ mùng 2 Tết Nguyên đán hằng năm, con, cháu trong dòng họ lại tập trung đông đủ tại nhà thờ họ, thắp nén tâm hương tưởng nhớ ơn đức tổ tiên; ôn lại truyền thống của gia đình, dòng tộc. Đây là dịp để ông bà, cha mẹ, con, cháu trong dòng họ quây quần, trò chuyện, chia sẻ, gắn kết tình cảm; khuyên răn, dạy bảo con, cháu về đạo đức, lối sống, định hướng nghề nghiệp, việc làm, chia sẻ kinh nghiệm học tập và cuộc sống.
Đặc biệt, dòng họ Nguyễn Văn có quan điểm khuyến khích con, cháu học tập, theo đuổi ngành nghề, công việc theo sở trường, sở thích gắn với thực tế cuộc sống chứ không kỳ vọng, ép buộc, tạo áp lực bắt con, cháu phải chạy đua theo thành tích.
Hằng năm, vào ngày giỗ họ 10/2, dòng họ lại kết hợp tuyên dương, phát thưởng, tặng quà cho học sinh là con, em trong họ. Buổi tổ chức được chuẩn bị trang trọng, chu đáo, có báo cáo tổng kết thành tích học tập của con, cháu, mời các đại biểu là cán bộ khuyến học của địa phương tham dự. Trong đó, không chỉ những học sinh đạt thành tích cao được trao thưởng mà dòng họ còn tặng quà cho tất cả các cháu nhằm động viên, khuyến khích các con, cháu noi gương thế hệ trước để có động lực cố gắng vươn lên.
Bên cạnh động viên, khen thưởng con, cháu, dòng họ Nguyễn Văn còn khen thưởng, động viên ông bà, cha mẹ mẫu mực, những người lao động sản xuất giỏi làm giàu cho gia đình, xã hội hay những cán bộ đạt nhiều thành tích trong công tác ở các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp… từ đó tạo ra động lực phấn đấu cho tất cả các thành viên trong dòng họ.
Nhờ thực hiện tốt công tác khuyến học, khuyến tài, 5 năm qua, dòng họ Nguyễn Văn có 4 người có trình độ Thạc sĩ, 42 cháu tốt nghiệp đại học, cao đẳng; nhiều cháu đạt giải cao trong các kỳ thi học sinh giỏi các cấp.
Nhiều gia đình có con, cháu học giỏi, thành đạt, tiêu biểu như gia đình bà Nguyễn Thị Sen có 3 con đều tốt nghiệp đại học, thành đạt, gia đình hạnh phúc; gia đình ông Nguyễn Văn Hiểu mặc dù làm ruộng, kinh tế khó khăn nhưng hai người con đầu đã tốt nghiệp các trường đại học danh tiếng hiện đang làm việc cho doanh nghiệp nước ngoài, thu nhập cao; gia đình ông Nguyễn Xuân Thanh có con trai là sinh viên giỏi của Trường đại học Kiến trúc Hà Nội, con gái nhiều năm là học sinh giỏi toàn diện cấp THCS…
Dòng họ có nhiều cá nhân tiêu biểu như cụ Nguyễn Thị Thủy có hơn 20 năm làm cán bộ mặt trận cơ sở, có nhiều đóng góp cho sự phát triển của địa phương, được các cấp biểu dương, khen thưởng; ông Nguyễn Văn Dũng có hơn 10 năm là trưởng thôn tận tụy, gương mẫu, được nhân dân tin yêu; ông Nguyễn Phi Sơn, nguyên là cán bộ Trường đại học Tài Nguyên và Môi trường, sau khi nghỉ hưu vẫn nhiệt tình tham gia công tác xã hội tại địa phương…
Nhiều năm liền, dòng họ Nguyễn Văn được Hội Khuyến học tỉnh và UBND thành phố Phúc Yên biểu dương, khen thưởng.
Trong cuốn gia phả của dòng họ Nguyễn Văn có viết: “Tổ tiên ta xưa đã dày công xây dựng được nền Nhân và trồng được cây Đức để đời đời và mãi mãi tươi xanh, lắm nhánh, nhiều cành, vươn cao, toả rộng. Bởi vậy, bổn phận của hậu thế các con, cháu phải ra sức bồi bổ, chăm sóc, giữ gìn để nền Nhân ấy khỏi sạt lở, xói mòn; để cây Đức không bị sâu bệnh, lụi tàn”.
Thấm nhuần lời dạy của tổ tiên, các thế hệ con, cháu dòng họ Nguyễn Văn hôm nay không ngừng đoàn kết, gìn giữ “nếp nhà”; nỗ lực lao động, sản xuất, học tập, rèn luyện hướng tới mục tiêu có tay nghề, có tri thức để xây dựng cuộc sống no ấm, đủ đầy, hạnh phúc,đóng góp xây dựng quê hương và làm rạng danh gia đình, dòng tộc.
Bài, ảnh: Phương Loan