Để hiện thực hóa khát vọng đưa Vĩnh Phúc trở thành trung tâm công nghiệp, dịch vụ của khu vực và cả nước, những điểm du lịch hấp dẫn như thị trấn Tam Đảo cần được quan tâm đầu tư hơn nữa. Đặc biệt là về hạ tầng nước sạch, yếu tố có vai trò then chốt để đảm bảo tính bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh cho du lịch thị trấn.
Có phương án song chưa thể triển khai
Hiện nay, công trình nhà máy nước trên địa bàn thị trấn đã được đầu tư cải tạo, mở rộng hệ thống chứa nước cung cấp nước sạch. Tuy nhiên, việc mở rộng quy mô, diện tích chưa đáp ứng được nhu cầu sử dụng nước trên địa bàn, chưa có phương án mở rộng hệ thống nước sạch tại Tổ dân phố 2, thị trấn Tam Đảo do thiếu nguồn.
Việc xây dựng các công trình cấp nước bổ sung trên địa bàn thị trấn Tam Đảo gặp rất nhiều khó khăn do địa hình đặc thù và số lượng dân cư thấp.
Thực hiện Văn bản số 3117 ngày 4/12/2024 của Sở Kế hoạch và Đầu tư (nay là Sở Tài chính) về việc rà soát các nội dung liên quan để tham mưu, đề xuất giải pháp thực hiện dự án đầu tư hệ thống cấp nước cho thị trấn Tam Đảo, UBND thị trấn Tam Đảo đã chỉ ra những vấn đề cấp bách như thị trấn chưa có quy hoạch cấp nước liên quan; tình trạng thiếu nước sinh hoạt trầm trọng vẫn đang diễn ra, nhu cầu sử dụng nước từ 800 - 1.000 m3/ngày đêm nhưng lưu lượng nước cung cấp được tại nguồn chỉ đáp ứng được 50% (từ 400 - 500 m3/ngày đêm). Các cơ sở sản xuất, kinh doanh trên địa bàn phải mua nước sinh hoạt vận chuyển từ dưới chân núi lên với giá cao gấp nhiều lần với giá bán nước của nhà máy, nhiều cơ sở đã phải tạm dừng hoạt động vì thiếu nước sạch sinh hoạt.
Chủ tịch UBND thị trấn Tam Đảo Nguyễn Duy Dũng chia sẻ: Dù thị trấn đã nhiều lần kiến nghị với huyện, tỉnh về tình trạng thiếu nước sinh hoạt, song đến nay chưa có phương án cụ thể, người dân thị trấn luôn phải đối diện với tình trạng thấp thỏm, lo âu.
Để giải quyết tận gốc vấn đề khan hiếm nước sinh hoạt tại thị trấn Tam Đảo, rất cần sự vào cuộc của các cơ quan liên quan, đặc biệt là trong việc tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi khi triển khai dự án.
Ông Trần Duy Thập, Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần cấp thoát nước số 1 Vĩnh Phúc cho biết: Đầu tư cấp nước bổ sung cho thị trấn Tam Đảo cần nguồn kinh phí rất lớn khi phải đầu tư nhiều trạm bơm công suất lớn, chia thành nhiều cấp do chênh lệch độ cao hàng trăm mét. Qua rà soát sơ bộ các điều kiện đầu tư ban đầu, ước tính cần số vốn hơn 94 tỷ đồng, đây là số tiền rất lớn so với các doanh nghiệp cấp nước của tỉnh. Thêm vào đó, số lượng khách hàng cấp nước trên thị trấn Tam Đảo chỉ có 360 hộ, trong khi giá nước sinh hoạt buộc phải áp dụng theo khung quy định, dẫn đến thời gian thu hồi vốn rất dài.
Các doanh nghiệp cấp nước trên địa bàn tỉnh đều đã chuyển đổi sang doanh nghiệp cổ phần, phải tự hạch toán kinh doanh, cân đối thu chi, gặp rất nhiều khó khăn trong huy động nguồn lực. Qau đó để thấy việc đầu tư hệ thống cấp nước bổ sung cho thị trấn Tam Đảo đang gặp rất nhiều khó khăn, nhất là về cơ chế hỗ trợ để thu hút các doanh nghiệp đầu tư.
Chìa khóa từ sự đồng thuận của chính quyền và người dân
Trước tiềm năng phát triển du lịch của thị trấn Tam Đảo, lượng khách đến với thị trấn sẽ ngày càng tăng, nhu cầu sử dụng nước của người dân và các hộ kinh doanh sẽ tăng cao hơn trong thời gian tới. Trong khi đó, tình hình biến đổi khí hậu và địa chất thủy văn đang khiến cho các nguồn nước bị suy kiệt về trữ lượng.
Để thị trấn Tam Đảo phát triển du lịch bền vững, chính quyền, doanh nghiệp và người dân cần tìm ra phương án để triển khai hiệu quả các dự án cấp nước bổ sung bằng cơ chế đặc thù.
Chính quyền và người dân cần sớm nhận thức rõ hơn về việc cấp nước phục vụ sinh hoạt, kinh doanh không thể phụ thuộc mãi vào nguồn nước tự nhiên, mà cần có sự đầu tư bài bản, đồng bộ, tạo sự chủ động về nguồn cung nước sạch. Đồng thời, sớm xây dựng nhà máy xử lý nước thải để xử lý triệt để nguồn nước thải, đảm bảo môi trường, giữ gìn cảnh quan thì du lịch thị trấn mới phát triển bền vững.
Chính quyền và người dân cần sớm có tiếng nói chung, tạo ra cơ chế hỗ trợ tối ưu để thu hút các doanh nghiệp đầu tư hệ thống cấp nước bổ sung cho thị trấn, hướng đến không còn phụ thuộc vào nguồn nước suối, hồ trên núi, trả lại cảnh quan cho các khu vực khai thác du lịch tại thị trấn Tam Đảo. Người dân cần cam kết sử dụng nước sạch, có ý thức bảo vệ nguồn nước mặt, cải thiện cảnh quan du lịch thị trấn theo hướng bảo vệ thiên nhiên.
Các doanh nghiệp, nhất Công ty cổ phần cấp thoát nước số I Vĩnh Phúc - đơn vị cung cấp nước sạch chủ lực hiện nay của thị trấn cần có giải pháp kỹ thuật tối ưu, đề xuất chính quyền hỗ trợ vốn vay ưu đãi, trợ giá hoặc giảm lãi suất để đẩy nhanh quá trình đầu tư hạ tầng cấp nước cho thị trấn Tam Đảo. UBND tỉnh cần quyết liệt vào cuộc tháo gỡ khó khăn về mặt bằng, tạo cơ chế đặc thù nhằm đẩy nhanh tiến độ xây dựng nhà máy cấp nước bổ sung, cấp nước cho thị trấn và các khu vực dân cư của huyện Tam Đảo, đồng thời xây dựng song song nhà máy xử lý nước thải, giải quyết triệt để nguồn nước thải sinh hoạt, đảm bảo nguồn nước thải ra không làm ảnh hưởng đến môi trường, cảnh quan, sinh thái.
Tình trạng thiếu nước tại thị trấn Tam Đảo phản ánh sự bất cập trong quy hoạch hạ tầng và ứng phó với biến đổi khí hậu. Để giải quyết tận gốc, rất cần sự phối hợp giữa chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng, cùng những chính sách đột phá về cơ chế hỗ trợ tài chính và giải pháp kỹ thuật của các công ty cấp nước. Chỉ có áp dụng các biện pháp khẩn cấp và chiến lược dài hạn, cùng sự chỉ đạo quyết liệt của tỉnh, Tam Đảo mới có thể thoát khỏi cuộc khủng hoảng thiếu nước phục vụ du lịch và sinh hoạt.
Bài, ảnh: Chu Kiều