Mặc dù có sự vào cuộc quyết liệt của lực lượng chức năng, thế nhưng, tình trạng xe ba bánh tự chế vẫn còn tồn tại ở hầu khắp các địa phương trong tỉnh. Bất kỳ ai đang lưu thông trên đường khi gặp phải những chiếc xe ba bánh tự chế, chở hàng cồng kềnh đều rất e sợ bởi nguy cơ gây tai nạn giao thông từ loại xe này. Thực tế đã chứng minh, không ít vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng đã xảy ra liên quan đến xe ba bánh tự chế.
Nhiều người khi gặp những chiếc xe ba bánh tự chế, chở hàng cồng kềnh đều e sợ bởi nguy cơ gây tai nạn giao thông từ loại xe này.
Xe ba bánh, xe ba gác tự chế từ lâu đã trở thành nỗi ám ảnh với nhiều người dân mỗi khi tham gia giao thông. Các phương tiện này do các cơ sở tự thiết kế, lắp ráp, không đảm bảo các chỉ số an toàn, chắp vá từ nhiều linh kiện, phụ kiện tận dụng từ các phương tiện, đồ dùng cũ tháo dỡ ra, thậm chí được lắp ghép từ những phụ tùng của các ô tô hết niên hạn sử dụng, từ phế liệu… nên tiềm ẩn nguy cơ gây tai nạn giao thông.
Trên thực tế, tình trạng xe tự chế chở hàng hóa cồng kềnh, không đảm bảo an toàn vẫn còn phổ biến trên khắp các địa phương trong tỉnh. Do được “độ” khá nhỏ gọn nên những chiếc xe tự chế dễ dàng len lỏi, ngang nhiên di chuyển trên khắp các tuyến đường. Điều này không chỉ khiến người tham gia giao thông khiếp sợ mà còn khiến lực lượng chức năng rất vất vả trong quá trình kiểm tra, xử lý.
“Ra đường cứ nhìn thấy xe tự chế, xe chở hàng cồng kềnh, nhất là chở vật liệu xây dựng là tôi sợ, phải di chuyển chậm lại hoặc né gấp. Những chiếc xe này gần như không có xi nhan, đèn cảnh báo nên rất dễ gây tai nạn. Nhiều người còn chạy ẩu, lạng lách, vi phạm luật giao thông”- chị Nguyễn Thị Hương, phường Liên Bảo, thành phố Vĩnh Yên chia sẻ.
Những chiếc xe tự chế không những chở nhiều loại hàng hóa cồng kềnh, vật liệu xây dựng nguy hiểm… mà còn không có các vật dụng che chắn an toàn cần thiết. Không ít những vụ tai nạn, va chạm giao thông đã xảy ra do những loại xe này gây nên.
Ngày 9/8/2024, tại xã Vĩnh Sơn, huyện Vĩnh Tường, cháu H.A.T đang chạy bộ đã va chạm với xe ba bánh tự chế dẫn đến cháu T. bị thương tích nặng.
Khoảng 7h40 ngày 13/6/2024, tại Km2+950 tỉnh lộ 307B thuộc thôn Như Sơn, xã Như Thụy, huyện Sông Lô đã xảy ra vụ tai nạn giao thông giữa xe mô tô BKS 88C1-14720 do bà H.T.M.T điều khiển với xe 3 bánh tự chế do anh L.X.K sinh năm 1987 trú tại xã Đức Bác điều khiển khiến bà T tử vong tại hiện trường.
Đó chỉ là số ít trong hàng loạt vụ tai nạn nghiêm trọng có liên quan đến xe tự chế, xe lôi vi phạm luật giao thông.
Trước những nguy cơ tiềm ẩn tai nạn giao thông đến từ xe tự chế, cơ quan chức năng đã có nhiều đợt ra quân xử lý nghiêm các trường hợp sử dụng phương tiện chở hàng cồng kềnh, quá khổ, quá tải vi phạm pháp luật về trật tự, an toàn giao thông. Tuy nhiên, sau mỗi đợt ra quân quyết liệt, tình trạng này vẫn tái diễn gây nên nhiều bức xúc đối với người tham gia giao thông.
Về vấn đề xử lý vi phạm hành chính đối với hành vi chở hàng cồng kềnh của xe cơ giới ba bánh, xe tự chế và các phương tiện giao thông khác khi tham gia giao thông, luật sư Diệp Năng Bình, Trưởng Văn phòng luật sư Tinh Thông Luật cho biết, pháp luật hiện hành đã quy định rất rõ về chế tài xử phạt, nhưng rất nhiều người điều khiển các phương tiện loại này lại chưa có ý thức tuân thủ, nhiều người thiếu hiểu biết pháp luật, tiềm ẩn nguy cơ gây mất trật tự an toàn giao thông.
Cơ quan chức năng đã có nhiều đợt ra quân xử lý xe tự chế.
Cụ thể, theo quy định tại khoản 4 Điều 8 Luật Giao thông đường bộ thì việc đưa xe cơ giới, xe máy chuyên dùng không bảo đảm tiêu chuẩn an toàn kỹ thuật là hành vi bị nghiêm cấm tham gia giao thông đường bộ.
Tại Điều 16, Điều 17 và Điều 18 Nghị định 100/2019 được sửa đổi bởi Nghị định 123/2021 thì mức phạt đối với hành vi sử dụng xe tự chế trái quy định tham gia giao thông như sau: Đối với người điều khiển mô tô, xe gắn máy, phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạm điều khiển xe đăng ký tạm hoạt động quá phạm vi, thời hạn cho phép; điều khiển loại xe sản xuất, lắp ráp trái quy định tham gia giao thông.
Đối với người điều khiển xe ô tô: phạt tiền từ 10.000.000 đồng đền 12.000.000 đồng đối với người điều khiển xe ô tô (bao gồm cả xe công nông thuộc diện bị đình chỉ tham gia giao thông rơ moóc hoặc sơ mi rơ moóc được kéo theo, rơ moóc và sơ mi rơ moóc được kéo theo).
Ngoài ra, người điều khiển xe vi phạm còn bị áp dụng hình thức xử phạt bổ sung phạt tiền, tước bằng, thậm chí có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu việc chạy xe tự chế gây tai nạn.
“Tuy nhiên, chế tài xử phạt tiền đối với những hành vi vi phạm này hiện nay còn khá nhẹ, chưa tương xứng với thiệt hại thực tế mà những hành vi này gây ra. Chính vì vậy, vẫn còn tồn tại một bộ phận không nhỏ người dân cố tình vi phạm luật, chấp nhận bị cơ quan chức năng xử phạt để tiết kiệm chi phí và thời gian vận chuyển đồ” - luật sư Diệp Năng Bình chia sẻ.
Để hạn chế, giảm thiểu tình trạng này, bên cạnh việc tăng mức xử phạt vi phạm hành chính, cần có sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng trong việc kiểm tra, rà soát các cơ sở đóng mới xe thô sơ, xe tự chế không đúng quy định. Từ đó có biện pháp xử lý nghiêm hành vi vi phạm đối với các trường hợp xe tự chế.
Bên cạnh đó cần tăng cường công tác tuyên truyền để người dân nâng cao nhận thức, hiểu biết pháp luật đối với hành vi chở hàng hóa cồng kềnh cũng như hậu quả mà hành vi có thể gây ra cho bản thân và những người tham gia giao thông khác.
Đồng thời, đẩy mạnh vận động người dân sử dụng các phương tiện vận tải khác trong vận chuyển hàng hóa để đảm bảo an toàn và phù hợp với quy định của pháp luật thay cho các loại xe ba gác, xe tự chế.
Bài, ảnh: Thiệu Vũ