Tiếp tục cứng rắn với Mỹ trong cuộc chiến công nghệ, nhưng Trung Quốc bắt đầu bộc lộ thách thức mới do tham nhũng, trục lợi chính sách.
Đến nay, Trung Quốc không hề có bất cứ động thái "xuống nước" nào trước Mỹ trong cuộc chiến công nghệ giữa hai bên.
Huawei thời gian qua đạt nhiều bước tiến về chip tiên tiến.
Từ nỗ lực của chính quyền
Theo giới phân tích, điều đó bắt nguồn từ việc Trung Quốc tự tin rằng nước này vẫn đủ sức giành chiến thắng trước Mỹ trong cuộc chiến công nghệ. Thời gian qua, Trung Quốc liên tục gây ấn tượng với sự đột phá từ lĩnh vực chip bán dẫn đến trí tuệ nhân tạo. Điển hình, dòng chip Ascend của Huawei gần đây được khai thác ngày càng phổ biến để phát triển các mô hình đào tạo (AI), thậm chí đang cạnh tranh với một số dòng chip của Tập đoàn NVIDIA. Rồi nền tảng AI của DeepSeek cũng gây ấn tượng. Đây chính là những bằng chứng giúp Trung Quốc tự tin rằng vẫn có thể phát triển ngay cả khi bị Mỹ tăng cường trừng phạt về công nghệ.
Để có được thành quả như vậy phải kể đến sự hỗ trợ từ các chương trình của chính phủ Trung Quốc. Nước này lập ra nhiều nguồn quỹ quy mô lớn để hỗ trợ phát triển công nghệ, đặc biệt là chip bán dẫn, AI hay dữ liệu lớn…
Ví dụ, chỉ riêng AI và robot, Trung Quốc cũng đang thành lập một quỹ tài chính lên đến 1.000 tỉ nhân dân tệ (khoảng 137 tỉ USD) để hỗ trợ các công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực này. Nhiều tỉnh thành của Trung Quốc cũng phát triển các quỹ riêng để hỗ trợ các công ty về AI và robot. Điển hình, TP.Thâm Quyến đã hình thành quỹ trị giá 10 tỉ nhân dân tệ (1,37 tỉ USD) với mục tiêu tương tự. Hay Bắc Kinh có chương trình hỗ trợ có thể lên đến 30 triệu nhân dân tệ (hơn 4 triệu USD) để hỗ trợ cho mỗi doanh nghiệp có kế hoạch hiệu quả để đẩy nhanh về AI, robot.
Đến thực trạng tham nhũng, trục lợi
Thế nhưng, một vấn đề đang nổi lên của Trung Quốc là tình trạng tham nhũng, trục lợi từ các nguồn quỹ hỗ trợ phát triển công nghệ. Theo tờ South China Morning Post, cơ quan chức năng Trung Quốc vừa phá một vụ án tham nhũng ở tỉnh Quý Châu của nước này. Đây là một tỉnh miền núi ở vùng tây nam Trung Quốc, một trong những khu vực kém phát triển nhất của đất nước, nhưng thời gian qua tìm cách đầu tư rất nhiều vào lĩnh vực công nghệ số với kỳ vọng tạo ra thay đổi đột phá. Qua đó, Quý Châu đã thu hút những gã khổng lồ công nghệ trong và ngoài nước như Huawei, Tencent và Apple.
Quý Châu đặc biệt hướng đến phát triển dữ liệu lớn, công nghệ bán dẫn nhưng giấc mơ nay đã bị che mờ. Mới đây, ông Lý Cương, Giám đốc Văn phòng Công nghiệp khoa học và công nghệ quốc phòng của Quý Châu và là cựu kỹ sư trưởng tại Cơ quan Phát triển dữ liệu lớn Quý Châu, đã bị cơ quan giám sát chống tham nhũng địa phương điều tra vì tham nhũng. Không những vậy, 2 cựu lãnh đạo Cơ quan Phát triển dữ liệu lớn là Cảnh Á Bình và Mã Ninh Vũ cũng đối mặt với các cuộc điều tra tương tự. Trong đó, Cảnh Á Bình đã nghỉ hưu và Mã Ninh Vũ sau làm thị trưởng của TP.Quý Dương là thủ phủ tỉnh Quý Châu.
Đầu tháng 5, CCTV đưa tin ông Triệu Vỹ Quốc, cựu Chủ tịch Thanh Hoa Unigroup, một tập đoàn công nghệ hàng đầu Trung Quốc, bị tuyên án tử hình "treo" vì biển thủ tài sản công. Cụ thể, ông Triệu đã biển thủ 470 triệu nhân dân tệ (hơn 65 triệu USD) từ nguồn quỹ nhà nước hỗ trợ phát triển công nghệ, gây thiệt hại thêm 890 triệu nhân dân tệ (hơn 120 triệu USD). Sai phạm của ông Triệu bị phát hiện từ năm 2022 liên quan đến các khoản hỗ trợ trị giá hàng tỉ USD cho một số dự án công nghệ nhưng kết quả đều trì trệ hoặc thất bại.
Một báo cáo mới đây cho thấy công nghệ - công nghệ thông tin là khu vực nóng mà Trung Quốc đang hướng đến điều tra tham nhũng. Từ năm 2020 - 2024, Trung Quốc xử lý 350 vụ tham nhũng trong các lĩnh vực phi chính phủ và 1/3 số này liên quan tham nhũng, trục lợi trong lĩnh vực công nghệ, chủ yếu từ các khoản hỗ trợ của chính phủ.
Thực trạng này chính là cản lực lớn cho chiến lược phát triển công nghệ của Trung Quốc khi chính quyền giành nhiều hỗ trợ cho lĩnh vực này.
Q.N (Theo Báo Thanh niên)