Những năm gần đây, tỉnh chỉ đạo ngành Nông nghiệp và các địa phương tập trung đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng vụ mùa nhằm tránh thời tiết bất lợi mùa mưa bão, góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống nông dân.
Tập trung đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng mùa vụ, tỉnh chỉ đạo quyết liệt các địa phương dồn ghép ruộng đất, quy hoạch vùng sản xuất tập trung hàng hóa phù hợp với từng vùng, địa phương trên đồng ruộng; hỗ trợ giống tốt, thuốc bảo vệ thực vật mang lại hiệu quả kinh tế cao.
Hằng năm, theo mùa vụ, UBND tỉnh ban hành văn bản chỉ đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường, UBND các huyện, thành phố chủ động xây dựng kế hoạch sản xuất; liên hệ các đơn vị cung ứng đủ giống chất lượng, phục nhu cầu gieo trồng của nông dân.
Hướng dẫn nông dân quy trình kỹ thuật sản xuất, ứng dung khoa học công nghệ trồng, chăm sóc lúa và rau màu, nâng cao năng suất và hiệu quả kinh tế; vận động nông dân sản xuất theo hướng hữu cơ, quy trình VietGAP, tạo ra sản phẩm an toàn, bảo vệ sức khỏe và tăng thu nhập; tích cực xây dựng mô hình liên kết sản xuất cho các nông sản của huyện.
Đến nay, 9/9 huyện, thành phố trong tỉnh đã quy hoạch hình thành các vùng sản xuất trồng trọt tập trung hàng hóa. Những vùng chuyên canh cấy lúa trước đây giờ trở thành vùng sản xuất luân canh lúa và cây rau màu, vùng trồng cây dược liệu, cây dùng làm thức ăn chăn nuôi, cây xuất khẩu, cây ăn quả giá trị cao.
Nhờ chủ động sản xuất và liên kết với các công ty uy tín, Trại sản xuất Giống cây trồng Mai Nham chuẩn bị đủ về số lượng và chủng loại giống, sẵn sàng cung ứng cho nông dân. Ảnh: Nguyễn Lượng
Căn cứ phương án, định hướng của tỉnh, ngành nông nghiệp đã chỉ đạo các đơn vị, địa phương, hướng dẫn đôn đốc nông dân thực hiện nghiêm lịch thời vụ theo cơ cấu từng trà; đồng thời, sử dụng các loại giống theo đúng cơ cấu, bảo đảm thời gian sinh trưởng theo mùa vụ, tạo tiền đề để sản xuất vụ đông. Việc tập trung thực hiện có hiệu quả các giải pháp về chuyển dịch cơ cấu mùa vụ đã giúp diện tích trà lúa mùa cực sớm, mùa sớm và chính vụ ngày càng được mở rộng.
Theo dự báo của Đài Khí tượng thủy văn Vĩnh Phúc, vụ mùa 2025, hiện tượng ENSO duy trì ở trạng thái trung tính với xác suất 75 - 85% từ tháng 5 đến tháng 7/2025, sau đó tiếp tục duy trì trạng thái trung tính với xác suất 55-65% đến tháng 10/2025.
Dự báo số lượng bão và áp thấp nhiệt đới có khả năng xuất hiện khoảng 8 - 10 cơn, trong đó có từ 2 - 3 cơn ảnh hưởng trực tiếp tới tỉnh Vĩnh Phúc. Nắng nóng khả năng xuất hiện khoảng giữa tháng 5/2025, có khoảng 4 - 6 đợt nắng nóng, nắng nóng gay gắt với nhiệt độ cao nhất phổ biến từ 39 - 410C, nắng nóng có khả năng kéo dài đến đầu tháng 9 (nhiệt độ cao hơn trung bình nhiều năm (TBNN) từ 0,5-1,00C). Lượng mưa có xu hướng xấp xỉ TBNN, tuy nhiên thời tiết cực đoan xảy ra khó lường.
Vì vậy, sản xuất vụ mùa năm nay sẽ gặp không ít khó khăn. Theo đó, tỉnh chỉ đạo các địa phương chuyển dịch mạnh mẽ cơ cấu vụ mùa theo hướng đẩy mạnh sản xuất lúa mùa cực sớm, mùa sớm và mùa chính vụ, giảm dần diện tích mùa muộn để tránh lụt bão.
Trên cơ sở phương án, định hướng của tỉnh, ngay từ đầu vụ, ngành Nông nghiệp chủ động phối hợp với UBND các huyện, thành phố chỉ đạo, đôn đốc nông dân thực hiện nghiêm lịch thời vụ theo cơ cấu từng trà; đồng thời, sử dụng các loại giống theo đúng cơ cấu, bảo đảm thời gian sinh trưởng theo kế hoạch, tạo tiền đề sản xuất vụ đông thuận lợi.
Vụ mùa 2025, đối với cây lúa, trà mùa sớm được coi trà lúa chủ lực của tỉnh, ngành Nông nghiệp định hướng nông dân sử dụng các giống lúa thuần. Đối với trà mùa sớm, sử dụng các giống lúa thuần: ADI28, ADI168, DT39 Quế Lâm, Sơn Lâm 2, Hà Phát 3, Hương Bình, QR15, Tân ưu 98, TBR97…
Thời vụ gieo từ ngày 1-10/6, tuổi mạ từ 10-15 ngày. Trà mùa trung, sử dụng các giống: HT1, Sơn Lâm 2... gieo từ ngày 10-15/6, tuổi mạ từ 15 - 30 ngày.
Đối với cây ngô sử dụng các giống ngô như: NK4300, CP511, CP512, LVN61, SSC586, ngô nếp, ngô ngọt,… thời vụ gieo từ ngày 10-15/6. Đối với cây đậu tương, sử dụng các giống DT84, DT2008, DT 2001… gieo từ ngày 1-10/6.
Cây rau rau màu và cây hằng năm khác thực hiện đa dạng hóa chủng loại sản phẩm rau nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường. Mở rộng diện tích sản xuất rau an toàn, đẩy mạnh áp dụng quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt (VietGAP), sản xuất theo hướng hữu cơ. Tăng cường công tác quản lý, giám sát chất lượng từ khâu sản xuất đến tiêu thụ.
Toàn tỉnh phấn đấu vụ mùa năm 2025 đạt 32.000 ha, trong đó, cây lúa 23.300 ha, vụ đông 14.500 ha (cây ngô 5.200 ha, rau 5.000 ha)... Tổng sản lượng lương thực có hạt 161,3 nghìn tấn; trong đó vụ mùa, sản lượng lúa 128,8 nghìn tấn, ngô 7.600 tấn; vụ đông, cây ngô đạt 26,96 nghìn tấn. Tỷ lệ diện tích gieo cấy lúa chất lượng trong vụ mùa 2025 đạt 76% trở lên.
Theo đó, tỉnh đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu cây trồng theo hướng mở rộng diện tích cây hàng hóa tập trung có chất lượng, giá trị kinh tế cao, có thị trường tiêu thụ; sử dụng giống cây trồng có năng suất, chất lượng vào sản xuất để nâng cao năng suất, hạ giá thành sản phẩm, nâng cao giá trị gia tăng.
Khuyến khích mọi thành phần kinh tế tham gia sản xuất, dịch vụ cung ứng giống và vật tư phục vụ sản xuất trên địa bàn tỉnh; các tổ chức, cá nhân sản xuất đăng ký mã số vùng trồng; tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác trong và ngoài tỉnh kết nối, bao tiêu sản phẩm.
Tăng cường áp dụng các tiến bộ kỹ thuật (cấy lúa hiệu ứng hàng biên, SRI, 3 giảm 3 tăng, IPM, ICM, IPHM, thực hành nông nghiệp tốt VietGAP, nông nghiệp hữu cơ) ngay từ đầu vụ để cây trồng sinh trưởng khỏe, tăng khả năng chống chịu sâu, bệnh hại và các điều kiện ngoại cảnh bất thuận.
Đẩy mạnh áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, cơ giới hóa vào sản xuất, nhất là khâu làm đất và gieo trồng, thu hoạch để giảm áp lực về lao động thời vụ, hạ giá thành sản phẩm; xây dựng mô hình sản xuất trồng trọt hữu cơ, VietGAP, sử dụng phân bón tiết kiệm.
Tăng cường hoạt động xúc tiến thương mại giới thiệu sản phẩm nông sản, tạo điều kiện tiêu thụ sản phẩm... Phấn đấu tổng giá trị vụ mùa, vụ đông đạt từ 3.000 - 3.200 tỷ đồng, tăng từ 2,5 - 3,5% so với cùng kỳ năm trước.
Xuân Nguyễn