Việc sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính, chuyển sang mô hình chính quyền địa phương hai cấp (cấp tỉnh, cấp xã) từ ngày 1-7-2025, đòi hỏi đội ngũ cán bộ có năng lực vượt trội, trách nhiệm cao, tư duy đột phá và sáng tạo.
Nói cách khác, điểm then chốt làm nên thành công của cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy là chọn đúng người để đảm đương nhiệm vụ mới, với mô hình mới trên địa bàn mới.
1. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”. Hơn lúc nào hết, thời điểm này, việc lựa chọn cán bộ cho bộ máy hành chính mới có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Một quyết định nhân sự đúng sẽ tạo nên bước ngoặt phát triển cho địa phương; ngược lại, nếu chọn sai người, bộ máy mới có nguy cơ vận hành kém hiệu quả. Bài học từ những lần sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã ở một số nơi trước đây, khi việc bố trí nhân sự mang tính "cào bằng", vẫn còn nguyên giá trị. Hệ lụy là bộ máy mới hình thành không thực sự đổi mới, vì thiếu sự thống nhất, nảy sinh mâu thuẫn ngầm.
Trong bối cảnh này, chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII “Không để xảy ra tình trạng mất đoàn kết, lợi ích nhóm, chạy chức, chạy quyền, cục bộ, bè phái, tham nhũng, lãng phí trong công tác bố trí, sắp xếp cán bộ, sắp xếp tổ chức bộ máy và đơn vị hành chính các cấp” trở thành mệnh lệnh thực thi.
Từ yêu cầu này, việc lựa chọn cán bộ không căn cứ vào “chiếc ghế cũ” của họ, mà dựa vào yêu cầu, nhiệm vụ của vị trí sau sắp xếp. Đơn vị hành chính cấp xã mới có quy mô dân cư lớn hơn, địa bàn rộng hơn và sẽ đảm nhận tới 90/99 nhiệm vụ của cấp huyện hiện nay. Do đó, người đứng đầu bộ máy mới phải thực sự có bản lĩnh, năng lực vượt trội và khát vọng đổi mới để lãnh đạo, quản lý, giải quyết các vấn đề rất mới. Đây cũng chính là mục tiêu đặt ra tại Hướng dẫn số 31-HD/BTCTƯ ngày 23-4-2025 của Ban Tổ chức Trung ương về việc thành lập tổ chức Đảng tương ứng các đơn vị hành chính ở địa phương và sắp xếp tổ chức bộ máy cơ quan Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, đoàn thể cấp tỉnh, cấp xã.
2. Đến thời điểm này, các tỉnh, thành phố trên cả nước đều đã có phương án về công tác cán bộ. Mới nhất, Tỉnh ủy Bình Định đã chốt danh sách và dự kiến đầu tháng 6 sẽ công bố chức danh lãnh đạo chủ chốt của 58 xã, phường mới. Tại Hà Nội, Ban Thường vụ Thành ủy ban hành Hướng dẫn số 09-HD/TU (ngày 9-5-2025) về sắp xếp, bố trí cán bộ, công chức, viên chức, người lao động; Đảng ủy HĐND thành phố cũng đã có định hướng công tác nhân sự đại biểu HĐND khi sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính cấp xã.
Điểm nhấn quan trọng trong định hướng của Hà Nội đó là, yêu cầu bí thư cấp ủy phường, xã mới phải có “năng lực nổi trội”, tạo ra “sản phẩm chất lượng”, với phương châm “phi địa giới” và trên tinh thần “vì việc, tìm người”. Thay vì bó hẹp trong ranh giới địa lý hay cơ cấu cứng, Hà Nội chủ trương điều động cán bộ linh hoạt giữa các địa phương; luân chuyển cán bộ sở, ngành về cơ sở. Phương châm “phi địa giới” chính là thực hiện mục tiêu không để xảy ra tình trạng cục bộ địa phương, đồng thời tạo ra đội ngũ cán bộ có chất lượng đồng đều trên toàn thành phố.
Hà Nội cũng đặc biệt nhấn mạnh tiêu chuẩn: "Có thành tích tiêu biểu, năng lực nổi trội, sản phẩm chất lượng, hiệu quả", đòi hỏi những người đứng đầu phải chứng minh năng lực bằng kết quả cụ thể, được đo lường bằng sự hài lòng của người dân, tổ chức và doanh nghiệp.
Thứ tự ưu tiên lựa chọn bí thư cấp ủy cấp xã mới là các thành ủy viên, bí thư, phó bí thư cấp huyện và tương đương, ủy viên ban thường vụ cấp huyện và các phó chủ tịch HĐND, UBND cấp huyện… Việc lựa chọn cán bộ không phải người địa phương cho vị trí bí thư cấp ủy cũng nhằm tránh tình trạng cục bộ. Điều này vừa bảo đảm sự công tâm, khách quan vừa tạo cơ hội để những cán bộ từ các địa phương khác mang đến luồng gió mới trong công tác chỉ đạo, quản lý, điều hành. Cùng với đó, việc luân chuyển cán bộ từ sở, ngành về cơ sở, cho thấy Hà Nội đang nỗ lực xây dựng đội ngũ cán bộ Thủ đô có tầm nhìn chiến lược và khả năng kết nối giữa các cấp chính quyền.
3. Chỉ đạo của Trung ương, hướng dẫn của Ban Thường vụ Thành ủy đã có, để lựa chọn được đội ngũ cán bộ phường, xã mới, điều mà các cấp cần làm là xây dựng quy trình tuyển chọn minh bạch, công khai. Quy trình lựa chọn cán bộ cần được công bố rộng rãi, với các tiêu chí đánh giá cụ thể, từ trình độ chuyên môn, kinh nghiệm thực tiễn đến đạo đức và uy tín... Điều quan trọng nữa là cần có sự giám sát chặt chẽ, xử lý nghiêm các hành vi tiêu cực, các trường hợp lợi dụng sắp xếp để trục lợi hoặc bố trí người không đủ tiêu chuẩn.
Việc sắp xếp cán bộ còn là dịp rà soát, đánh giá toàn diện, loại bỏ tình trạng hình thức, nể nang, cục bộ. Thành ủy yêu cầu các cấp ủy, đặc biệt là người đứng đầu, chịu trách nhiệm toàn diện trước Ban Thường vụ Thành ủy về chất lượng công tác chuẩn bị và đề xuất nhân sự. Điều này giúp bảo đảm tính minh bạch, cũng như nâng cao trách nhiệm giải trình - một yếu tố quan trọng trong mô hình quản trị hiện đại mà Hà Nội hướng đến. Chuẩn bị cho tương lai, việc sắp xếp cán bộ xã, phường mới không chỉ phục vụ mục tiêu trước mắt, mà còn gắn chặt với công tác chuẩn bị Đại hội Đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2025-2030 và Đại hội lần thứ XVIII Đảng bộ thành phố Hà Nội.
Việc lựa chọn đội ngũ cán bộ phường, xã phù hợp với mô hình mới từ ngày 1-7-2025 là nhiệm vụ chính trị, cũng là cơ hội giúp Hà Nội xây dựng bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển trong kỷ nguyên mới. Như ông Đặng Văn Nguyên, người dân xã Thạch Hòa, huyện Thạch Thất, chia sẻ: “Đơn vị hành chính mới sẽ là vùng lõi của đô thị Hòa Lạc trong tương lai và tôi kỳ vọng ở đội ngũ cán bộ mới”.
Hơn lúc nào hết, đây chính là lúc cần đến sự bản lĩnh, quyết đoán và tầm nhìn chiến lược trong công tác cán bộ. Đó là đề bài mà mỗi cấp ủy phải giải và lịch sử sẽ là ban giám khảo công tâm nhất.
Bình Duyên (Theo Hà Nội mới)