Thời gian qua, đã có 3.000 trang web, blog, tài khoản mạng xã hội và gần 100 hội, nhóm trên mạng xã hội thường xuyên đăng tải thông tin chống Đảng và Nhà nước ta bị phát giác (1). Những con số này cho thấy sự tồn tại của cả một “hệ sinh thái truyền thông phản động”, hoạt động bài bản, có tổ chức. Câu hỏi là: Chúng ta cần có giải pháp nào giúp hàng trăm nghìn du học sinh trở thành thành những “chiến sĩ” tiên phong, sẵn sàng đối mặt với âm mưu “diễn biến hòa bình”, “tự diễn biến", "tự chuyển hóa”?
Bắt tay ngay từ hôm nay
Trong dòng chảy của toàn cầu hóa và cách mạng công nghiệp 4.0, công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng đang đứng trước những thách thức chưa từng có tiền lệ. Các thế lực thù địch không ngừng tinh vi hóa phương thức tuyên truyền chống phá, từ những bài viết xuyên tạc trên mạng xã hội đến các chiến dịch bôi nhọ trực diện trên truyền thông quốc tế. Cũng như sinh viên trong nước, du học sinh rất dễ bị ảnh hưởng bởi các thông tin xấu, độc do các thế lực chống phá phát tán, lưu hành, như: Chống phá tư tưởng của Đảng, xuyên tạc Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, bóp méo lịch sử dân tộc, vu cáo lãnh đạo Đảng, Nhà nước; chia rẽ đoàn kết, thúc đẩy “tự diễn biến, tự chuyển hóa”; tuyên truyền bá lối sống ích kỷ, phá hoại văn hóa dân tộc… Để vô hiệu hóa âm mưu chống phá mà du học sinh là mục tiêu, giúp du học sinh trở thành chủ thể tiềm năng trong cuộc đấu tranh bảo vệ tư tưởng của Đảng, đòi hỏi những giải pháp đồng bộ và cụ thể và phải được bắt tay triển khai thực hiện ngay từ hôm nay.
Sau khi phát biểu chính sách tại Đại học Victoria trong chương trình thăm chính thức New Zealand (tháng 3-2024), Thủ tướng Phạm Minh Chính chụp ảnh lưu niệm với du học sinh tại đây.
Trước hết, theo chúng tôi, công tác giáo dục chính trị cần được đổi mới triệt để ngay từ trong nước, bắt đầu từ gia đình, nhà trường và các tổ chức xã hội. Những bài học về Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh không nên chỉ là những trang lý thuyết khô khan, mà phải được gắn với thực tiễn sống động, dễ hiểu và gần gũi với thế hệ trẻ. Hãy kể cho họ câu chuyện về cách Đảng lãnh đạo nhân dân vượt qua đại dịch Covid-19, biến Việt Nam thành điểm sáng toàn cầu về đoàn kết và nhân ái - một minh chứng rõ nét cho thấy con đường xã hội chủ nghĩa không phải là lý thuyết suông mà là sức mạnh thực tế. Hãy phân tích những thành tựu kinh tế - xã hội, như việc Việt Nam ước đạt tăng trưởng GDP 7,09% trong năm 2024 (2) hay Việt Nam lọt vào nhóm 32 nước có quy mô kinh tế lớn nhất thế giới, để họ hiểu rằng đất nước đang vươn lên mạnh mẽ…
Tiếp theo, trong thời đại số, truyền thông trên các nền tảng mạng xã hội không chỉ là nơi lan tỏa giá trị tích cực, mà còn có nguy cơ tạo nên những “lối tắt nhận thức”, do vậy, kỹ năng phản biện và chọn lọc thông tin là “vũ khí” sống còn. Chính vì thế, cần đưa môn học “Kỹ năng bảo vệ tư tưởng trong thời đại số” vào chương trình giáo dục phổ thông, với nội dung cụ thể như cách nhận diện tin giả trên mạng xã hội, phương pháp đối thoại khi bị chất vấn về những vấn đề như dân chủ hay nhân quyền. Chẳng hạn, nếu một bạn du học sinh được hỏi: “Tại sao Việt Nam không có đa đảng?”, thì bạn ấy cần biết cách trả lời: “Đa đảng không phải là tiêu chuẩn duy nhất của dân chủ. Ở Việt Nam, Đảng Cộng sản là lực lượng đại diện cho ý chí của toàn dân, và dân chủ được thể hiện qua sự tham gia của nhân dân vào mọi quyết sách lớn”.
Bên cạnh đó, chúng ta cần học tập kinh nghiệm của các nước trong việc xây dựng cộng đồng gắn kết, hỗ trợ du học sinh bảo vệ giá trị truyền thống dân tộc, quảng bá, lan tỏa hình ảnh quốc gia. Hiện nay, Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc đều có các mạng lưới du học sinh được tổ chức với mục tiêu này. Du học sinh trước khi lên đường ra nước ngoài học tập, cần được trang bị tâm thế “đại sứ Việt Nam”. Một chương trình tập huấn ngắn ngày, chẳng hạn như “Hành trang du học” do Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh phối hợp tổ chức có thể truyền cảm hứng, giúp các du học sinh hiểu rằng mỗi lời nói, hành động của mình không chỉ đại diện cho cá nhân mà còn là hình ảnh của đất nước. Mặt khác, trên mạng xã hội, Đoàn Thanh niên cần xây dựng cộng đồng trực tuyến dành riêng cho lưu học sinh, như nhóm “VietYouth Global” (Tuổi trẻ Việt Nam toàn cầu), do các du học sinh là lãnh đạo các Hội du học sinh tại các nước điều phối. Hoạt động theo mô hình “chiến sĩ số”, nhóm này sẽ đăng tải các video ngắn, ví dụ như: “5 phút sự thật về Việt Nam”. Khi một bài viết xuyên tạc xuất hiện, các “chiến sĩ số” sẽ phản ứng tức thì để cung cấp thông tin chính thống. Với “lá chắn” tư tưởng ấy, du học sinh sẽ tự tin bước vào thế giới mà không sợ bị cuốn theo những cám dỗ lệch lạc hay luận điệu xuyên tạc.
Một vấn đề mang tính then chốt là Hội Sinh viên Việt Nam ở nước ngoài cần được củng cố, trở thành cầu nối chặt chẽ giữa du học sinh và Tổ quốc. Chẳng hạn, Hội Sinh viên Việt Nam tại Nhật Bản có thể tổ chức “Diễn đàn Thanh niên Việt” định kỳ mỗi quý, mời các chuyên gia từ Việt Nam chia sẻ về vai trò của tuổi trẻ trong bảo vệ chủ quyền quốc gia, hay thảo luận, tọa đàm về chủ đề “Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam”, với mục tiêu đưa nước ta trở thành nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao và đến năm 2045, trở thành nước phát triển… Những sự kiện này không chỉ giúp du học sinh cập nhật tình hình trong nước mà còn tạo điểm tựa tinh thần, giảm nguy cơ bị các thế lực thù địch lôi kéo.
Đặc biệt, Bộ Ngoại giao cần lập một cổng thông tin điện tử dành riêng cho du học sinh, cung cấp bản tin hằng tuần về thành tựu đất nước, đường dây nóng hỗ trợ khi du học sinh gặp khó khăn về tư tưởng hay pháp lý. Đây là giải pháp thiết thực, hữu hiệu, bởi khi được đồng hành, sẻ chia, du học sinh sẽ luôn cảm thấy Tổ quốc ở bên mình dù ở bất kỳ đâu.
Hãy tin tưởng và hành động
Truyền thông là mặt trận then chốt để định hình hình ảnh du học sinh và lan tỏa sức mạnh tư tưởng của Đảng. Thực tế, thông tin xấu độc trên mạng có thể gây lệch lạc hành vi và suy nghĩ, nhất là trong môi trường học đường quốc tế - nơi sự giám sát của nhà trường khá lỏng lẻo. Đây là lý do các cơ quan truyền thông trong nước cần đồng hành với du học sinh không chỉ bằng các bản tin tuyên truyền đơn điệu, mà bằng phóng sự, podcast, video ngắn, có nội dung tốt, giọng điệu trẻ trung, gần với tâm lý người trẻ. Trong nước, báo chí cần tăng cường tôn vinh những tấm gương du học sinh yêu nước, thay vì chỉ tập trung vào hiện tượng “chảy máu chất xám” hay vài trường hợp tiêu cực đơn lẻ. Một phóng sự kể câu chuyện về Siêu Nguyễn, chàng trai trẻ - cựu học sinh trường Trung học phổ thông chuyên Amsterdam Hà Nội, cựu du học sinh tại Mỹ, vừa được tạp chí Forbes bầu chọn trong danh sách “Top 30 Under 30 North America” năm 2025, vinh danh 30 tài năng dưới 30 tuổi ở khu vực Bắc Mỹ truyền cảm hứng, có ảnh hưởng tích cực trên nhiều lĩnh vực; hay một phỏng vấn ngắn trên truyền hình, mà nhân vật được phỏng vấn là Tiến sĩ Nguyễn Thành Đạt, cựu du học sinh tại Đại học La Trobe (Australia), dù có nhiều cơ hội ở lại nước ngoài nhưng vẫn chọn quay về quê hương (Đà Nẵng) cống hiến, sẽ có sức mạnh tác động rất lớn đến tâm tư, tình cảm của các du học sinh.
Tất nhiên, không phải du học sinh nào cũng về nước ngay sau khi tốt nghiệp, và cần có quan điểm nhất quán rằng, đóng góp cho Tổ quốc không nên bị giới hạn bởi địa lý. Theo chúng tôi, với những du học sinh lựa chọn ở lại nước ngoài làm việc, cần xây dựng cơ chế để họ được đóng góp cho Tổ quốc từ xa. Một mô hình khả thi là “Mạng lưới trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu”, do Bộ Khoa học và Công nghệ quản lý, cho phép du học sinh tham gia tư vấn chính sách, hợp tác nghiên cứu, hay làm cầu nối với các đối tác quốc tế. Chúng tôi cũng đề xuất tổ chức giải thưởng “Du học sinh tiêu biểu” do Chính phủ trao tặng hằng năm, vinh danh những cá nhân có đóng góp xuất sắc. Việc tôn vinh kịp thời sẽ khích lệ tinh thần yêu nước, biến du học sinh thành những “đại sứ tư tưởng” bền vững của Việt Nam…
Du học sinh Việt Nam không chỉ là “nguồn vốn” quý về tri thức mà còn là lực lượng xung kích trên mặt trận tư tưởng của Đảng trong thời đại mới. Với hành trang tư tưởng vững vàng từ giáo dục, điểm tựa chắc chắn từ tổ chức Đảng và Đoàn, tiếng nói mạnh mẽ từ truyền thông, cùng sự gắn kết lâu dài sau tốt nghiệp, du học sinh sẽ trở thành “phòng tuyến” bất khả xâm phạm, giữ trọn niềm tin vào con đường mà Đảng và nhân dân ta đã chọn. Để biến tiềm năng ấy thành hiện thực, Đảng, Nhà nước, Chính phủ hãy tin tưởng và hành động, để mỗi du học sinh không chỉ là một người học giỏi, mà còn là một “chiến sĩ” kiên cường, làm rạng danh trí tuệ Việt Nam trên trường quốc tế, giữ vững trận địa tư tưởng trong mọi thử thách của thời đại. Làm được như vậy, du học sinh Việt Nam cùng ngọn lửa lý tưởng trong mình sẽ luôn cháy sáng, bất kể họ ở bất kỳ phương trời nào.
Tạ Ngọc (Theo qdnd.vn)
------------------
Chú giải dữ liệu
(1) Nguồn: Báo Công an nhân dân điện tử ngày 06/01/2025 (https://cand.com.vn/Chong-dien-bien-hoa-binh/lat-tay-nhung-chieu-tro-xuyen-tac-chong-pha-tren-khong-gian-mang-i756682/?utm_source=chatgpt.com)
(2) Nguồn: Báo Quân đội nhân dân điện tử ngày 06/01/2025 (https://www.qdnd.vn/kinh-te/tin-tuc/gdp-cua-viet-nam-uoc-tang-7-09-trong-nam-2024-810242)