Lễ hội Tây Thiên được tổ chức từ ngày 15-17/2 âm lịch hằng năm để tưởng nhớ và tri ân công đức lớn lao của Quốc Mẫu Lăng Thị Tiêu, Chính Vương phi của Hùng Chiêu vương thứ VII - người đã có công lớn trong việc giúp Vua Hùng mở mang bờ cõi, dạy dân trồng lúa nước, chiêu mộ quân sỹ, củng cố vương triều. Năm nay, lễ hội diễn ra vào các ngày cuối tuần từ 14-16/3 dương lịch, sau phần lễ là phần hội với nhiều hoạt động văn hóa truyền thống đặc sắc, văn nghệ, thể dục thể thao sôi động chắc chắn sẽ hấp dẫn du khách khi đến với Tây Thiên.
Tương truyền từ xa xưa, bánh chưng gù, bánh gio, bánh giầy là những sản vật không thể thiếu trong các mâm cỗ truyền thống của người dân địa phương dâng lên Quốc Mẫu Tây Thiên để tỏ lòng tôn kính, biết ơn.
Đây cũng là những món ăn đậm nét văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Sán Dìu thể hiện sự sáng tạo trong lao động sản xuất, cuộc sống sinh hoạt thường nhật, cũng như những nét tinh hoa trong ẩm thực của đồng bào và nhân dân địa phương.
Để khôi phục các giá trị văn hóa truyền thống, tạo ra những sản phẩm có hình thức đẹp, chất lượng để dâng lên Quốc Mẫu Tây Thiên và giới thiệu tới đông đảo người dân, du khách, mấy năm trở lại đây, Ban Tổ chức Lễ hội Tây Thiên đều tổ chức hội thi gói bánh chưng gù, bánh gio, bánh giầy.
Hội thi gói bánh chưng gù, bánh gio, bánh giầy luôn là hoạt động thu hút rất đồng người dân, du khách tham gia cổ vũ.
Từ khi được tổ chức, hội thi gói bánh chưng gù, bánh gio, bánh giầy luôn là một trong những hoạt động nổi bật của Lễ hội Tây Thiên được rất nhiều người tham gia hưởng ứng.
Các đội tham gia đến từ các xã, thị trấn trong huyện sẽ lựa chọn những nguyên liệu chất lượng tốt nhất được chuẩn bị công phu từng công đoạn, tuyển chọn những thành viên khéo tay tham gia gói bánh, những trai tráng khỏe mạnh để giã bánh giầy.
Đúng sáng 16/2 âm lịch, các đội sẽ tập trung tại sân Trung tâm văn hóa lễ hội Tây Thiên để thi. Mỗi đội phải gói 30 chiếc bánh chưng gù, 40 chiếc bánh gio và 30 chiếc bánh giầy trong thời gian quy định. Để đạt giải cao, các loại bánh không chỉ đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, chất lượng thơm ngon mà còn phải trình bày đẹp mắt, thuyết trình hay, sáng tạo.
Ngoài hội thi gói bánh chưng gù, bánh gio, bánh giầy, năm nay, Lễ hội Tây Thiên sẽ tiếp tục diễn ra nhiều hoạt động phong phú khác như thi vật dân tộc; bịt mắt bắt vịt, bịt mắt đập niêu, nhảy bao bố; thi đấu bóng chuyền hơi nam, nữ; thi đấu cờ tướng; thi cắm trại đẹp...
Trước đó, vào ngày 14/2 âm lịch (ngày 13/3 dương lịch) tại Trung tâm Văn hóa Lễ hội Tây Thiên sẽ diễn ra buổi giao lưu văn nghệ và đồng diễn áo dài được địa phương phối hợp với Hội Quý bà thanh lịch Việt Nam - ASEAN tỉnh Vĩnh Phúc tổ chức vào buổi chiều; buổi tối sẽ là đêm giao lưu văn hóa, văn nghệ và đốt lửa trại…
Phó Chủ tịch UBND huyện Tam Đảo Vũ Thị Bích Ngọc cho biết: Thông qua việc tổ chức đa dạng các hoạt động tại lễ hội nhằm giới thiệu với du khách thập phương các giá trị văn hóa của tín ngưỡng thờ Mẫu Tây Thiên, gắn với Khu di tích Quốc gia đặc biệt, tài sản vô giá của ông cha từ ngàn xưa để lại.
Qua đó, tiếp tục động viên các tầng lớp nhân dân chung tay góp sức, xây dựng, tôn tạo khu di tích Tây Thiên trở thành khu du lịch trọng điểm mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, đồng thời cũng là khu vực phát triển kinh tế du lịch trọng điểm của tỉnh Vĩnh Phúc và khu vực phía Bắc.
Tạo không khí vui tươi, phấn khởi để động viên nhân dân và cán bộ phấn đấu thi đua lao động sản xuất hoàn thành các chỉ tiêu kinh tế - xã hội năm 2025; góp phần bảo tồn, kế thừa và phát huy những giá trị văn hóa vật thể, phi vật thể, đậm đà bản sắc dân tộc, bản sắc văn hóa vùng núi Tam Đảo.
Việc triển khai các hoạt động tại lễ hội luôn được huyện Tam Đảo quan tâm, quán triệt các địa phương, đơn vị tham gia đảm bảo tổ chức trang trọng, tiết kiệm, an toàn kết hợp hài hòa giữa văn hóa truyền thống và văn hóa hiện đại, tạo không khí vui tươi, phấn khởi cho nhân dân và du khách thập phương.
Bài, ảnh: Nguyễn Khánh