Phát triển trồng trọt theo hướng xanh, hữu cơ, tuần hoàn

Trước tác động bất lợi của biến đổi khí hậu, ngành Nông nghiệp đã và đang đẩy mạnh sản xuất trồng trọt theo hướng xanh, hữu cơ, tuần hoàn, đa giá trị phù hợp với chiến lược phát triển nông nghiệp hiện đại, bền vững, góp phần bảo đảm vững chắc an ninh lương thực quốc gia và giảm thiểu ô nhiễm môi trường, bảo vệ sinh thái đồng ruộng và sức khỏe người dân.

Hết năm 2022, toàn tỉnh có đất sản xuất nông nghiệp (chiếm 59,28% trong cơ cấu đất nông nghiệp), trong đó đất trồng cây hằng năm 40.475 ha (chủ yếu là đất trồng lúa 31.954ha); đất trồng cây lâu năm 13.739 ha.

Nhằm thúc đẩy sản xuất trồng trọt phát triển, ngành Nông nghiệp đã bố trí cơ cấu giống, thời vụ gieo trồng theo hướng thuận thiên có kiểm soát thích ứng với biến đổi khí hậu; tập trung gieo trồng các giống lúa năng suất, chất lượng cao theo nhu cầu thị trường và áp dụng quy trình canh tác bền vững, giảm vật tư đầu vào; nâng tỷ lệ sử dụng giống xác nhận lên hơn 90%; tập trung phát triển cơ giới hóa đồng bộ từ làm đất đến thu hoạch.

Mở rộng diện tích lúa chất lượng, lúa hữu cơ, theo hướng hữu cơ tại các huyện Vĩnh Tường, Yên Lạc, Tam Dương, Tam Đảo, Lập Thạch và Sông Lô... để chuyển từ mục tiêu sản xuất gia tăng năng suất, sản lượng sang mục tiêu nâng cao chất lượng, giá trị tăng cao, bền vững, thân thiện môi trường; tăng cường tái sử dụng các phụ phẩm lúa gạo (rơm, rạ) làm phân bón hữu cơ, giảm phát thải khí nhà kính.

Phát huy lợi thế về đất đai, nguồn nước, khí hậu để tăng diện tích và đa dạng chủng loại, mùa vụ, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng tăng nhanh trong nước và xuất khẩu, tỉnh đã xây dựng các chuỗi liên kết gắn sản xuất với chế biến, tiêu thụ rau tại các địa phương, các vùng có sản lượng rau lớn.

Phát triển các vùng sản xuất rau an toàn, tập trung bảo đảm truy xuất nguồn gốc, trong đó sản xuất rau hướng vào nâng cao chất lượng, áp dụng công nghệ cao, sản xuất theo quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt (VietGAP), hữu cơ, theo hướng hữu cơ, nâng cao chất lượng, giá trị sản phẩm; xây dựng các vùng sản xuất rau chuyên canh ở các huyện Vĩnh Tường, Yên Lạc, Tam Dương, Tam Đảo, Lập Thạch, Sông Lô.

Đến nay, toàn tỉnh đã hình thành hơn 4.800ha vùng sản xuất rau an toàn tại 71 xã, phường, thị trấn; hình thành 12 mô hình liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm rau, củ, quả...

Giai đoạn 2021 - 2023, tỉnh đã hỗ trợ 1 cơ sở áp dụng mô hình nông nghiệp hữu cơ trong trồng trọt; 92 cơ sở áp dụng quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt VietGAP, trong đó có 19 cơ sở sản xuất rau, quả.

Năm 2023, tỉnh đã kiểm tra và cấp 47 mã số vùng trồng nội địa tại các huyện, thành phố với tổng diện tích 215 ha; giám sát, duy trì 25 mã số vùng trồng, trong đó có 2 mã số cơ sở phục vụ xuất khẩu sản xuất đóng gói thạch đen và ớt.

Cùng với đó, tỷ lệ giống lúa chất lượng và chất lượng cao năm 2023 chiếm 77% tổng diện tích gieo cấy lúa toàn tỉnh, tăng 6,8% so với năm 2020... góp phần đưa giá trị sản xuất trên 1 đơn vị diện tích canh tác năm 2023 đạt 150 triệu đồng/ha, tăng 3,5% so với năm 2020, thu nhập đạt 68,8 triệu đồng/ha canh tác, tăng 5,8% so với năm 2020.

Tiếp tục phát triển trồng trọt theo hướng xanh, hữu cơ, tuần hoàn, đa giá trị, mới đây, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 59 về triển khai thực hiện Chiến lược phát triển trồng trọt đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, với mục tiêu đến năm 2030, tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất trồng trọt bình quân 0,6 - 0,8%/năm; tỷ lệ diện tích sản xuất thực hành nông nghiệp tốt (VietGAP và tương đương) là 10 - 15%, trồng trọt hữu cơ 2%.

Đến năm 2050, đưa trồng trọt trở thành ngành kinh tế kỹ thuật hiện đại, phát triển bền vững, hiệu quả gắn với ngành công nghiệp chế biến nông sản…

Theo đó, UBND tỉnh đề ra 9 nhóm giải pháp cho ngành Nông nghiệp, trong đó tập trung phát triển các hình thức hợp tác, liên kết sản xuất, tiêu thụ nông sản theo chuỗi giá trị, kết nối với hệ thống tiêu thụ toàn cầu, và doanh nghiệp giữ vai trò chủ đạo, nòng cốt, dẫn dắt, đưa khoa học công nghệ, trình độ quản trị và kinh tế số vào chuỗi giá trị.

Xây dựng hệ thống thông tin thị trường nông sản hiện đại; cập nhật thông tin về chính sách thương mại của các quốc gia và của từng thị trường về thị phần, thị hiếu, giá cả, rào cản kỹ thuật, thuế quan... làm căn cứ cho cơ quan quản lý, doanh nghiệp hoạch định chính sách, định hướng phát triển.

Ứng dụng công nghệ thông tin, công nghệ cao trong thu thập, quản lý thông tin, phân tích dữ liệu về quản lý vùng trồng, cảnh báo thiên tai, dịch bệnh.

Cùng với đó, chú trọng đào tạo kỹ năng quản trị, kỹ thuật trồng trọt, quản lý sinh vật gây hại và đảm bảo an toàn thực phẩm cho nông dân thông qua các chương trình dạy nghề, hoạt động khuyến nông; xây dựng và quảng bá nhân rộng các mô hình sản xuất đạt hiệu quả kinh tế cao, đặc biệt là mô hình tổ chức sản xuất mới, mô hình sản xuất thích ứng biến đổi khí hậu, sản xuất liên kết theo chuỗi; mô hình nông nghiệp thông minh, tuần hoàn; sản xuất kết hợp du lịch sinh thái...

Bài, ảnh: Mai Liên