Từ năm 2022 đến nay, một số dịch bệnh nguy hiểm lây truyền từ động vật sang người có dấu hiệu gia tăng trở lại. Vì vậy, cần sự vào cuộc tích cực của các ngành chức năng, địa phương, đặc biệt là sự tham gia chủ động của người dân, cộng đồng trong phòng, chống dịch bệnh.
Theo báo cáo của Bộ Y tế, hơn 2 thập kỷ qua, nhiều dịch bệnh nguy hiểm mới nổi đã xảy ra trên toàn thế giới như dịch hạch, SARS, cúm gia cầm A/H5N1, cúm A/H1N1, MERS-CoV, Ebola và gần đây nhất là đại dịch Covid-19, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người cũng như tác động lớn đến kinh tế-xã hội của các quốc gia.
Trong đó, khoảng 75% các bệnh nguy hiểm và mới nổi là bệnh lây truyền từ động vật sang người hoặc có nguồn gốc gen của động vật. Bệnh cúm gia cầm và bệnh dại xảy ra tại một số tỉnh, thành phố, trong đó, bệnh dại có số ca tử vong cao nhất.
Năm 2023, cả nước ghi nhận 82 người chết do bệnh dại, tăng 12 trường hợp so với năm 2022. 4 tháng năm 2024, số người mắc bệnh dại gia tăng đột biến với 27 trường hợp tử vong, tăng 16 trường hợp so với cùng kỳ năm 2023.
Đối với bệnh cúm gia cầm A/H5N1, sau 8 năm không ghi nhận trường hợp mắc bệnh, tháng 10/2022, ghi nhận trường hợp mắc trở lại đầu tiên. Đến tháng 3/2024, cả nước ghi nhận ca bệnh thứ 2 tử vong do cúm A/H5N1. Đầu tháng 4/2024, đã ghi nhận ca mắc cúm A/H9 đầu tiên tại tỉnh Tiền Giang.
Người dân tiêm vắc xin phòng bệnh tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh. Ảnh: Dương Chung
Trên địa bàn tỉnh, đầu năm 2024 phát hiện ổ dịch cúm gia cầm tại tổ dân phố Hốp, phường Hội Hợp, thành phố Vĩnh Yên và 1 trường hợp tử vong do bệnh dại ở thôn Xuân Phong, xã Xuân Hòa, huyện Lập Thạch.
Ngay sau khi có kết quả xét nghiệm khẳng định đàn gia cầm mắc cúm, các ngành chức năng và thành phố Vĩnh Yên đã chỉ đạo tổ chức tiêu hủy đàn gia cầm; thực hiện khoanh vùng, bao vây ổ dịch, giám sát chặt chẽ tình hình dịch bệnh đàn gia cầm; hướng dẫn gia đình thực hiện các biện pháp vệ sinh, phun khử trùng tiêu độc chuồng trại, môi trường chăn nuôi. Đến nay, chưa phát hiện ổ dịch cúm gia cầm mới phát sinh.
Đối với trường hợp tử vong do bệnh dại, nguyên nhân được xác định do bị chó lạ cắn, không tiêm vắc xin phòng dại và chỉ rửa vết thương bằng nước sạch.
Toàn tỉnh mới phát hiện thêm 2 ổ dịch dại tại huyện Lập Thạch và thành phố Phúc Yên. Phần lớn số ca tử vong vì bệnh dại do chủ quan không tiêm vắc xin phòng bệnh.
Các ổ dịch dại có chiều hướng gia tăng do việc quản lý và tiêm vắc xin phòng dại trên đàn động vật chưa chặt chẽ; động vật có nguy cơ lây nhiễm bệnh dại cho người cao như chó, mèo có tỷ lệ tiêm phòng thấp; nhiều gia đình còn thả rông, không thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn như sử dụng xích, rọ mõm cho chó, mèo nên số lượng người bị động vật cắn phơi nhiễm với bệnh dại vẫn ở mức cao.
Bác sĩ Bùi Văn Hồng, Phó trưởng Khoa Phòng, chống bệnh truyền nhiễm, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cho biết: "Phương thức lây truyền bệnh từ động vật sang người chủ yếu là do quá trình sử dụng sản phẩm thực phẩm có nguồn gốc từ động vật mang bệnh không qua chế biến hoặc chế biến không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm; tiếp xúc với các vết thương, tổn thương da, niêm mạc, máu, dịch tiết của động vật mang bệnh.
Khi bị phơi nhiễm, nếu không được điều trị kịp thời, nguy cơ biến chứng là rất lớn. Ngoài ra, một số bệnh truyền nhiễm từ động vật sang người có nguy cơ tử vong rất cao nếu không được điều trị dự phòng sớm, điển hình như bệnh dại nếu không được điều trị dự phòng thì tỷ lệ tử vong là 100%".
Để kiểm soát các dịch bệnh lây truyền từ động vật sang người, các địa phương và ngành chức năng của tỉnh đã triển khai nhiều biện pháp, trong đó, trọng tâm là tăng cường công tác truyền thông về đường lây để người dân chủ động phòng, chống dịch bệnh; chủ động giám sát, phát hiện dịch bệnh nguy hiểm như cúm gia cầm, bệnh dại…; kịp thời cảnh báo, xử lý dứt điểm những ổ dịch phát sinh tại cộng đồng.
Rà soát, tổ chức tiêm phòng, tiêm bổ sung vắc xin phòng bệnh trên vật nuôi; tiếp tục đẩy mạnh công tác quản lý kiểm dịch, kiểm soát vận chuyển động vật, sản phẩm động vật; tổ chức ngăn chặn và xử lý nghiêm các trường hợp vận chuyển động vật, sản phẩm động vật trái phép…
Bộ Y tế, Bộ NN&PTNT nhận định, thời gian tới, nguy cơ nhiễm bệnh dại từ động vật sang người tiếp tục gia tăng do tỷ lệ tiêm vắc xin phòng dại trên tổng đàn chó, mèo còn thấp; dịch cúm gia cầm vẫn xảy ra trên khắp cả nước, vì vậy, ngoài sự phối hợp chặt chẽ của ngành Y tế, ngành Thú y, cần sự vào cuộc tích cực của chính quyền các cấp, các bộ, ban ngành liên quan và đặc biệt là sự tham gia chủ động của người dân, cộng đồng.
Minh Nguyệt