Trước kia, mỗi lần có dịp đi Tây Thiên, thanh niên và du khách thường chọn Đập Đền Cả, xã Đại Đình (Tam Đảo) là địa điểm dừng chân để nghỉ ngơi, vãn cảnh. Do gần đền Trình nên các du khách, đặc biệt là các bạn trẻ, sau khi vào làm lễ đều thích xuống Đập đền Cả tham quan. Vào mùa nước, con suối ở đập Đền Cả trong veo chạy vắt qua đường. Giữa không gian bao la, được lội dưới dòng suối mát để hòa mình vào với thiên nhiên đất trời.
Người dân địa phương lén lút đổ rác xuống suối dưới đập Đền Cả thành bãi rác. Ảnh chụp tại địa phận xã Đại Đình (Tam Đảo). Ảnh Nguyễn Lượng
Ngày nay, hình ảnh đập Đền Cả đẹp, thơ mộng xưa kia chỉ còn trong hoài niệm. Thay vào đó là sự ô nhiễm môi trường do rác và xác động vật được thả nổi lều bều, trôi trắng mặt nước. Không những vậy, mùi hôi, thối do xác động vật phân hủy dưới dòng suối bốc lên khiến không ít người khó chịu. Hàng chục, hàng trăm bao tải, túi nilon lớn nhỏ, lô nhô mắc cạn dưới suối. Đây chính là những túi rác do người dân địa phương lén lút đổ trộm xuống suối biến đập Đền Cả thành bãi đổ rác công cộng. Nguy hiểm hơn, nguồn nước này còn tiềm ẩn cả nguy cơ bùng phát dịch bệnh bởi xác gia cầm thay vì được tiêu hủy lại bị mang ném xuống suối.
Được biết, xã Đại Đình có 6 đập tràn thì cả 6 đập đều bị ô nhiễm bởi tình trạng người dân thường xuyên mang rác tới đổ trộm. Riêng đối với đập Đền Cả, do nằm ở giữa hai xã Đại Đình và Tam Quan nên mức độ ô nhiễm có phần nặng nề hơn do chịu ảnh hưởng của việc nhiều người dân đến đổ trộm rác. Cũng do nằm ở địa phận giáp ranh nên đập tràn Đền Cả được cả hai xã Đại Đình và Tam Quan có trách nhiệm luân phiên thu gom rác. Tuy nhiên, do chưa có các biện pháp cứng rắn đối với các hành vi vi phạm về ô nhiễm môi trường nên rác ở đập tràn Đền Cả mới chỉ được cải thiện chứ chưa được giải quyết dứt điểm.
Đồng chí Khổng Văn Sinh, Chủ nhiệm HTX môi trường xã Đại Đình cho biết: “Năm 2014, xã Đại Đình có nhiệm vụ thu gom rác ở đập trần Đền Cả và các đập tràn khác trên địa bàn. Trước Tết Nguyên đán, HTX môi trường xã Đại Đình đã cử hơn 10 thành viên có nhiệm vụ trực và tổ chức thu gom rác hàng ngày tại các đập tràn và bến xe. Vào các buổi sáng trong tuần, các thành viên HTX môi trường đều tổ chức vớt rác trên các đập tràn rồi thu gom chở về tập kết tại khu vực bãi rác tạm của địa phương. Trung bình mỗi ngày, khối lượng rác thu gom được tại các đập ước khoảng 2-3 tạ. Đối với các loại rác khô, chúng tôi tiến hành đốt ngay sau khi thu gom được. Với rác ướt, chúng tôi thu gom và tập kết tại bãi rác ở địa phương. Khi thu gom đủ chuyến, chúng tôi lại thuê xe của Công ty Cổ phần Môi trường và Dịch vụ đô thị Vĩnh Yên tới chở đi...”
Mặc dù rác được vớt hàng ngày tại các đập tràn tại xã Đại Đình song còn tồn tại tình trạng: Rác vừa được vớt, thu gom buổi sáng, đêm (hoặc tối) người dân lại chở rác ra đổ trộm. Do đó, tại các khu vực này luôn tồn tại tình trạng ô nhiễm môi trường. Bên cạnh đó, việc thu phí môi trường để duy trì hoạt động bảo vệ môi trường tại địa phương rất khó khăn. Nhiều người lấy lý do vườn rộng, có thể tự xử lý nguồn rác bằng cách chôn lấp nên không nộp phí môi trường. Tuy nhiên, ai dám chắc rằng những hộ gia đình này thay vì chôn lấp rác tại vườn lại mang rác đi đổ trộm. Đây cũng là nguyên nhân khiến lượng rác xuất hiện tại các đập tràn ở Đại Đình ngày càng nhiều; đồng thời tình trạng ô nhiễm môi trường tại các đập tràn ở Đại Đình không được xử lý dứt điểm.
Mong rằng, trong thời gian tới, chính quyền địa phương và các ngành chức năng cần quan tâm, có các biện pháp hữu hiệu, quyết liệt để ngăn chặn nạn đổ trộm rác trên. Như vậy, đập tràn Đền Cả mới níu chân được du khách và tự tin để trở thành điểm dừng chân trong chuỗi khu tham quan danh thắng Tây Thiên...
Hà Trần