Ngày 14-2-2014 (tức ngày 15 tháng Giêng năm Giáp Ngọ), UBND huyện Vĩnh Tường tổ chức khai mạc Lễ hội Đền Ngự Dội (xã Vĩnh Ninh, huyện Vĩnh Tường) Xuân Giáp Ngọ 2014.
Lễ rước kiệu Thánh đền Ngự Dội. Ảnh Nguyễn Lương
Đền Ngự Dội được gắn với truyền thuyết về Tản viên Sơn thánh. Tục truyền: Vào thế kỷ thứ 18, Đức Tản viên Sơn cùng đại binh qua đây. Đức Ngài ngự lại trên cánh bãi Duy Bình (thôn Duy Bình ngày nay). Thấy nơi đây trời đất giao hoà, Đức Ngài truyền hai thôn nữ đang cắt cỏ ven sông gánh nước để Đức ngài ngự dội tẩy bụi trường chinh. Vâng mệnh Đức Ngài, nhưng cả hai thôn nữ ấy vô cùng lo sợ vì họ chỉ có đôi sọt tre đựng cỏ làm sao đựng được nước. Biết vậy, Đức Ngài truyền: “Cứ vợi nước đi, khắc được nước”. Thật lạ lùng, đôi sọt tre dân dã ấy gánh được nước sông Hồng không trào ra một giọt. Hai người con gái ấy mới biết: Vị tướng oai phong lẫm liệt trước mặt mình là Đức Thánh. Họ vội về làng loan báo, dân làng tưng bừng ùa ra dâng lễ. Đức Ngài cho phép dâng lễ sống để kịp giờ quân trẩy. Ngày đó nhằm vào rằm tháng Giêng năm Tý. Nhân dân lập đền thờ Đức Ngài, đó là Đền Ngự Dội. Từ đó, lễ Mộc dục và lễ Tiến đốn tại đền Ngự Dội (lễ chính) được tiến hành 3 năm một lần vào các năm: Tý, Ngọ, Mão và Dậu trong vòng một giáp (12 năm). Tám năm còn lại trong giáp, cứ vào giờ Mùi ngày 14 tháng Giêng hàng năm, từ Đền Ngự Dội, nhân dân rước kiệu ra sân để thu thuỷ. Đặc biệt, vào các năm: Tý, Ngọ, Mão, Dậu, được gọi là năm đại lễ, 8 làng: Vân Gia, Thanh Trì, Nghĩa Phủ, Mai Trai, Đạm Trai thuộc xã Trung Hưng; Phù Sa, Phú Nhi thuộc xã Viên Sơn, thị xã Sơn Tây, Hà Nội và làng Duy Bình thuộc xã Vĩnh Ninh, huyện Vĩnh Tường cùng nhau tổ chức rước kiệu Thánh từ đền Và thuộc xã Trung Hưng (Sơn Tây) sang Đền Ngự Dội (Vĩnh Ninh, Vĩnh Tường). Ngày rằm tháng Giêng của 4 năm Tý, Ngọ, Mão, Dậu, chính quyền và nhân dân địa phương tiến hành khai hội Lễ hội Đền Ngự Dội để cử hành lễ Mộc Dục và lễ Tiến đốn. Lễ Tiến đốn bằng một con lợn sống, được mổ sạch sẽ, để lại một chòm lông gáy, mỡ chài phủ kín và cơi trầu không vào vôi để dâng lên Đức Ngài. Lễ hội đền Ngự Dội năm nay, theo con số thống kê của Ban tổ chức, đã thu hút được hơn 1 vạn du khách thập phương.
Lễ rước nước, “rước kiệu Thánh” Đền Ngự Dội đã trở thành một nét sinh hoạt văn hoá tín ngưỡng, hội tụ sức mạnh của cộng đồng và khát vọng về sự no ấm của người dân trong vùng trong sự phát triển của dân tộc; đồng thời, tôn vinh những giá trị văn hoá và tạo không khí vui tươi, động viên quần chúng nhân dân lao động sản xuất.
Hồng Chiến