Chương trình "Mỗi xã một sản phẩm"(OCOP) được triển khai thời gian qua có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế khu vực nông thôn, xây dựng nông thôn mới (NTM) và thực hiện Đề án Tái cơ cấu ngành Nông nghiệp của tỉnh. Tuy nhiên, công tác kiểm tra, giám sát các sản phẩm OCOP sau khi được công nhận còn chưa được quan tâm, chú trọng đúng mức; một số sản phẩm chất lượng chưa cao... đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa của các ngành chức năng, chính quyền địa phương và chủ thể tham gia trong thời gian tới.
Nhiều sản phẩm sữa tươi và sữa chua của Công ty cổ phần và chế biến sữa Vĩnh Thịnh (Vĩnh Tường) được UBND tỉnh công nhận sản phẩm OCOP năm 2024. Ảnh: Nguyễn Lượng
Nhiều sản phẩm OCOP bị đưa ra khỏi danh sách
Mới đây, ngày 5/2, UBND tỉnh đã đưa ra khỏi danh sách sản phẩm OCOP cấp tỉnh đối với 9 sản phẩm của 7 chủ thể bao gồm Mota honey - Mật ong lên men, Mỹ nhân hoàng cung của Công ty cổ phần Ong Tam Đảo, thị trấn Đạo Đức (Bình Xuyên); Trà đinh lăng - cà gai leo của hộ kinh doanh Trương Anh Tuấn, xã Hồ Sơn (Tam Đảo); Nho đen không hạt của Công ty TNHH Nông nghiệp sạch Chân Chính, dưa lưới Vườn Xanh của Công ty TNHH Nông nghiệp sạch Vườn Xanh, dưa lưới Thanh Xuân của Công ty TNHH Nông nghiệp & DVTM Thanh Xuân (Yên Lạc); Rượu nếp 94 và Rượu nếp cái hoa vàng 94 của hộ kinh doanh Lê Minh Huấn, Cao rắn gia truyền Tiến Sỹ của hộ kinh doanh Nguyễn Tiến Sỹ (Vĩnh Tường).
Nguyên nhân là do các sản phẩm này đã được đánh giá, phân hạng sản phẩm đạt chất lượng tiêu chuẩn OCOP năm 2021, đến nay đã hết hạn chứng nhận và không tham gia đánh giá, phân hạng lại theo quy định.
Sau hơn 6 năm triển khai thực hiện chương trình OCOP trên địa bàn tỉnh đã và đang có sự lan tỏa mạnh mẽ, góp phần khơi dậy tiềm năng, lợi thế, đặc trưng của các địa phương, trở thành giải pháp được ưu tiên trong phát triển kinh tế nông thôn gắn với thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng NTM, NTM nâng cao, kiểu mẫu tại các địa phương.
Đến hết năm 2024, toàn tỉnh có 178 sản phẩm OCOP đạt tiêu chuẩn 3 sao cấp tỉnh trở lên, trong đó có 41 sản phẩm đạt tiêu chuẩn 4 sao và 137 sản phẩm đạt tiêu chuẩn 3 sao cấp tỉnh của 80 chủ thể (hợp tác xã, doanh nghiệp và hộ kinh doanh). Các sản phẩm OCOP đang từng bước khẳng định được giá trị và chất lượng trên thị trường, được người tiêu dùng lựa chọn.
Theo đánh giá của UBND tỉnh, công tác kiểm tra, giám sát các sản phẩm OCOP sau khi được công nhận trên địa bàn tỉnh còn chưa được quan tâm, chú trọng; nhiều sản phẩm đã hết hạn song không tham gia đánh giá, phân hạng lại. Một số sản phẩm còn sử dụng tem nhãn OCOP và thứ hạng sao trên bao bì chưa đúng theo quy định; việc đăng ký, đánh giá, công nhận sản phẩm OCOP ở một số địa phương còn chạy theo thành tích; một số sản phẩm có chất lượng chưa cao...
Được biết, trong thời gian qua, với vai trò là cơ quan đầu mối, theo dõi, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn UBND các huyện, thành phố thực hiện đánh giá, phân hạng, công nhận sản phẩm chương trình OCOP, trong đó có quy định về đánh giá, phân hạng lại sản phẩm sau khi hết thời hạn và UBND các huyện, thành phố đã tích cực tuyên truyền, hướng dẫn các chủ thể tham gia đánh giá, nâng sao cho sản phẩm.
Song, do gặp nhiều khó khăn, hạn chế như việc chuẩn bị hồ sơ, thủ tục mất nhiều thời gian, chi phí..., đặc biệt, phần lớn các chủ thể có quy mô sản xuất hộ gia đình, nhỏ, thị trường tiêu thụ hẹp dẫn đến thiếu mạnh dạn đầu tư nguồn vốn để đáp ứng các tiêu chí nâng sao hoặc không mặn mà tham gia đánh giá, phân hạng lại.
Ông Trương Anh Tuấn, chủ hộ kinh doanh sản phẩm Trà đinh lăng - cà gai leo ở xã Hồ Sơn (Tam Đảo) cho biết: "Mặc dù biết sản phẩm đã hết hạn chứng nhận, song do gặp nhiều khó khăn trong việc tiêu thụ, mở rộng thị trường và mất nhiều thời gian, chi phí trong việc tự chuẩn bị hồ sơ đánh giá lại như ban đầu nên đến thời điểm này, gia đình chưa đăng ký thực hiện đánh giá, phân hạng lại".
Tham gia tích cực chương trình OCOP của tỉnh giúp các sản phẩm nấm ăn của Công ty TNHH Nấm Phùng Gia (Bình Xuyên) được nhiều người tiêu dùng biết đến. Ảnh: Nguyễn Lượng
Cần sự vào cuộc của chủ thể
Để không ngừng nâng cao chất lượng, giá trị, thương hiệu của các sản phẩm OCOP trên thị trường và uy tín đối với người tiêu dùng, UBND tỉnh đã yêu cầu các sở có chức năng và UBND các huyện, thành phố tiếp tục tập trung đẩy mạnh các hoạt động hỗ trợ, hướng dẫn các chủ thể OCOP nhằm nâng cao năng lực về quản trị sản xuất, chế biến, mở rộng thị trường; nâng cao chất lượng sản phẩm gắn với quy chuẩn, tiêu chuẩn, an toàn thực phẩm; xây dựng thương hiệu, sở hữu trí tuệ; bảo vệ môi trường,... góp phần nâng cao chất lượng, nâng hạng sao các sản phẩm OCOP đã được các cơ quan có thẩm quyền đánh giá, phân hạng.
Cụ thể, tỉnh giao Sở Công thương phối hợp với các đơn vị liên quan thường xuyên kiểm tra, giám sát chất lượng các sản phẩm OCOP lưu thông trên thị trường, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm về hàng giả, hàng kém chất lượng, vi phạm về quản lý nhãn hiệu OCOP theo quy định.
UBND các huyện, thành phố chỉ đạo nâng cao chất lượng công tác đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP, tránh chạy theo thành tích và ảnh hưởng đến uy tín, niềm tin của người tiêu dùng đối với sản phẩm OCOP, tăng cường hoạt động kiểm tra, giám sát đối với sản phẩm OCOP đã được đánh giá và công nhận.
Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn kiểm tra, đôn đốc, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị liên quan thực hiện.
Bên cạnh sự vào cuộc tích cực từ các cấp, ngành, các cơ sở, chủ thể sản xuất cần chủ động, mạnh dạn hơn trong đầu tư nguồn lực để được đánh giá, công nhận lại cũng như nâng cao chất lượng, mẫu mã, bao bì sản phẩm. Qua đó góp phần nâng cao thu nhập, tạo tiền đề để địa phương hoàn thành chương trình xây dựng NTM nâng cao, kiểu mẫu.
Hồng Nhật