Nằm ở vùng đất cổ trong lòng di sản văn hóa xứ Đoài, xã An Tường, huyện Vĩnh Tường là địa phương có nhiều di tích lịch sử văn hóa được xếp hạng, trong đó có đình Cam Giá đã được Nhà nước xếp hạng Di tích lịch sử cấp quốc gia.
Đình Cam Giá được xây dựng từ đầu thế kỉ XIX, chứa đựng những giá trị của kiến trúc gỗ cổ dân gian với đặc trưng là kiến trúc mộc ngõa liên hoàn, phản ánh đời sống văn hóa tinh thần phong phú của người dân Vĩnh Phúc nói riêng, vùng đồng bằng sông Hồng nói chung.
Năm 2024, UBND tỉnh đã có tờ trình đề nghị Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch xem xét, cho chủ trương để tỉnh triển khai xây dựng, lập hồ sơ khoa học xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt đối với đình Cam Giá.
Việc xếp hạng đình Cam Giá là Di tích quốc gia đặc biệt sẽ nâng tầm giá trị của di tích, khẳng định bề dày lịch sử, văn hóa, vùng đất nơi đây và là cách để nâng tầm lễ hội truyền thống đình hằng năm.
Đình Cam Giá được xây dựng năm 1811 dưới triều Gia Long, thờ 2 vị thành hoàng là Cao Sơn Đại Vương và Cự Hải Đại Vương - 2 bộ tướng của Tản Viên Sơn Thánh có công đánh giặc thời Hùng Vương và có công mở đất, âm phù, bảo hộ cho vùng đất Cam Giá. Trước đình là một khoảng sân rộng lát gạch đỏ; phía ngoài cổng chính có đôi cột đồng trụ, trên có hoa văn đắp long ly quy phượng.
Đình có mặt bằng kiến trúc hình chữ Đinh với đại đình 5 gian, 2 dĩ và hậu cung 3 gian, hướng ra sông Hồng.
Nội điện.
Qua nhiều lần trùng tu, đình vẫn giữ nguyên vẹn kiến trúc đặc trưng của đình làng vùng đồng bằng Bắc Bộ với mái đình uốn cong, những cột kèo chạm khắc tinh xảo.
Đình Cam Giá không chỉ là không gian sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng, mà còn là chứng nhân của lịch sử, cùng trải qua biết bao thăng trầm, biến cố của thời gian.
Hằng năm, vào ngày mùng 7 - 9 tháng Giêng, nhân dân địa phương tưng bừng mở hội tưởng nhớ và tôn vinh công lao của các vị thành hoàng. Trong lễ hội có nghi thức rước nước “mộc dục” và nghi lễ “tế bông” mang đậm tín ngưỡng phồn thực, cầu mùa, cầu an rất đặc sắc.
Chùm ảnh của Khánh Linh