Sau gần 2 năm trùng tu, phục dựng, di tích cấp quốc gia Hải Vân quan cơ bản hoàn thành các hạng mục quan trọng về gần nguyên trạng "thành lũy phòng thủ" thời Nguyễn, dự kiến đón khách trở lại vào cuối năm 2023.
Ngày 13.8, ông Huỳnh Đình Quốc Thiện, Giám đốc Bảo tàng Đà Nẵng, cho biết ngành chức năng 2 địa phương TP.Đà Nẵng và Thừa Thiên - Huế đang nỗ lực hoàn thành công việc trùng tu tại di tích quốc gia Hải Vân quan. Dự kiến tháng 10.2023 hoàn thành dự án, sau đó lên phương án vận hành và đón khách du lịch. Các hạng mục quan trọng như Hải Vân quan, nhà trú sở, nhà vũ khố, các vị trí pháo đài, tường đá, lối đi… cơ bản đã hoàn tất trùng tu.
Toàn cảnh dự án bảo tồn, tu bổ, phục hồi và phát huy giá trị di tích quốc gia Hải Vân quan có diện tích khoảng 6.500m2, tổng mức đầu tư hơn 42 tỉ đồng
Theo dự án, hệ thống "thành lũy phòng thủ" Hải Vân quan sẽ tu bổ theo các dấu tích nguyên gốc triều Nguyễn, thời vua Minh Mạng
Hải Vân quan được thay thế nền cổng lát đá Thanh; hệ thống cổng đá Thanh, tường phía trên... xây gạch vồ
Công trình nhà trú sở, nhà vũ khố (3 gian) được phục hồi theo dấu tích khảo cổ và nguồn ảnh tư liệu
Lối đi, tường di tích được phục hồi, thay thế nền cổng lát đá, hệ thống cổng đá, tường xây gạch vồ… bên trong thành được xây bằng đá
Cửa tại di tích Hải Vân quan là một hạng mục quan trọng đã được trùng tu
Trao đổi với PV Thanh Niên, ông Bùi Văn Khuyến (ảnh), Viện Khoa học công nghệ xây dựng - Phân viện miền Trung, cho biết đến nay các hạng mục trùng tu Hải Vân quan đã hoàn thành 95%, còn một số đoạn tường thành xây bằng đá mồ côi chưa thể thi công vì vướng trụ điện. "Chúng tôi sẽ nỗ lực hoàn thành dự án trước mùa mưa và kịp bàn giao trong năm 2023", ông Khuyến nói
Để xây dựng tường thành, đơn vị thi công đã cẩn thận chọn từng viên đá mồ côi kích thước thích hợp để đảm bảo mỹ quan
Từ tường thành nhìn xuống đường đèo Hải Vân. Các hạng mục này đã được phục dựng hoặc xây mới theo hình ảnh tư liệu
Các viên đá lát đường kích thước 40x80 cm được thợ thi công đánh số trên để lát lại nền đúng vị trí trước đây
Một số lô cốt xây dựng thời chống Pháp, chống Mỹ tại khu vực di tích Hải Vân quan được giữ lại với mục đích kết nối lịch sử giữa các thời kỳ chiến tranh
Đường lát đá nối các cụm "thành lũy phòng thủ" Hải Vân quan được trồng thêm nhiều cây xanh
Đứng trên tường thành Hải Vân quan phóng tầm mắt ra xung quanh có thể ngắm toàn bộ vịnh Lăng Cô và vịnh Đà Nẵng
Dự án bảo tồn tu bổ, phục hồi và phát huy giá trị di tích Hải Vân quan khi đưa vào vận hành, khai thác sẽ góp phần phát triển kinh tế xã hội của tỉnh Thừa Thiên-Huế và TP.Đà Nẵng
Hải Vân quan được xây dựng ở độ cao 490m so với mực nước biển, vào năm Minh Mạng thứ 7 (1826). Đây không chỉ là công trình cửa ngõ trên con đường thiên lý bắc - nam nhằm kiểm soát tàu bè ra vào vịnh Đà Nẵng, mà còn là cụm phòng thủ quân sự quan trọng với hệ thống thành lũy, pháo đài thần công..., được mệnh danh là "yết hầu" của miền Thuận Quảng.
Thành lũy này án ngữ trên con đường thiên lý độc đạo lưu thông từ kinh đô Huế đến xứ Quảng và ngược lại, được mệnh danh là "thiên hạ đệ nhất hùng quan".
Di tích Hải Vân quan từng bị "bỏ rơi", có dấu hiệu xuống cấp suốt thời gian dài, nằm trong vùng chồng lấn địa giới giữa TP.Đà Nẵng và tỉnh Thừa Thiên - Huế. Đến tháng 4.2017, lãnh đạo ngành VH-TT TP.Đà Nẵng và tỉnh Thừa Thiên - Huế đã "bắt tay" nhau trùng tu, khi Hải Vân quan được công nhận di tích cấp quốc gia.
(Theo Thanh niên, ngày 13/8/2023)