Với nhiều lợi ích như giảm thiểu ô nhiễm môi trường, tiết kiệm chi phí chăn nuôi, đảm bảo an toàn dịch bệnh, mô hình xử lý chất thải chăn nuôi bằng chế phẩm sinh học giúp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của người dân, tạo ra nguồn phân hữu cơ phục vụ trồng trọt, từng bước xây dựng nền nông nghiệp tuần hoàn - xu thế tất yếu của nông nghiệp hiện đại.
Những năm gần đây, lĩnh vực chăn nuôi của tỉnh có bước phát triển đáng kể cả về quy mô và chất lượng, góp phần tạo sinh kế ổn định, nâng cao thu nhập cho người dân. Tuy nhiên, nếu chất thải chăn nuôi không được xử lý đúng cách sẽ gây ô nhiễm đất, nước, không khí và là nguyên nhân phát sinh nhiều dịch bệnh nguy hiểm, ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn thực phẩm và chất lượng cuộc sống.
Trước thực trạng đó, từ năm 2021, UBND tỉnh đã ban hành chính sách hỗ trợ xử lý chất thải chăn nuôi bằng chế phẩm sinh học nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Trung tâm Khuyến nông tỉnh đã hỗ trợ 50% chi phí mua chế phẩm sinh học cho các hộ chăn nuôi với gà là 0,05 kg (hoặc lít)/con, áp dụng cho quy mô từ 500 con/lứa trở lên; với lợn là 0,1 kg (hoặc lít)/con, áp dụng cho quy mô từ 10 con trở lên.
Từ năm 2022 - 2024, tỉnh đã hỗ trợ chế phẩm sinh học để xử lý môi trường chăn nuôi cho khoảng 16,3 triệu con gà, 270 nghìn con lợn, 1.400 con bò thịt và 4.150 con bò sữa tại các địa phương. Riêng năm 2025, trung tâm tiếp tục hỗ trợ chế phẩm xử lý đệm lót sinh học cho 860 nghìn con gà, xử lý chất thải cho 7 nghìn con lợn tại các hộ trên địa bàn tỉnh.
Nhờ sử dụng chế phẩm sinh học xử lý môi trường chăn nuôi, trang trại chăn nuôi gà của gia đình bà Trần Thị Đức, xã Nguyệt Đức (Yên Lạc) giảm mùi hôi chuồng trại.
Với mô hình chăn nuôi gà khép kín, trang trại gia đình bà Trần Thị Đức, thôn Nghinh Tiên, xã Nguyệt Đức (Yên Lạc) luôn duy trì hơn 3.000 gà đẻ và là một trong những địa chỉ cung cấp thực phẩm an toàn cho người tiêu dùng.
Bà Đức cho biết: "Trước đây, mùi hôi và chất thải chăn nuôi luôn là nỗi ám ảnh của trang trại. Nhờ được Trung tâm Khuyến nông tỉnh hỗ trợ, hướng dẫn quy trình sử dụng chế phẩm sinh học, tôi rắc chế phẩm xuống nền chuồng để tạo hệ vi sinh vật có lợi, phân hủy chất hữu cơ, ức chế mầm bệnh. Môi trường chuồng trại cải thiện rõ rệt, đàn gà khỏe mạnh, ít bệnh hơn, năng suất trứng cũng tăng lên hơn 10%".
Theo Trung tâm Khuyến nông tỉnh, việc sử dụng chế phẩm sinh học xử lý môi trường chăn nuôi đã giảm được mùi hôi chuồng trại, tiết kiệm nước và công lao động, đảm bảo an toàn dịch bệnh. Hiệu quả kinh tế chăn nuôi gà tăng 13,04%; chăn nuôi lợn tăng 9,03%; chăn nuôi bò tăng 14,26%.
Đồng thời, người chăn nuôi tiết kiệm đáng kể chi phí nhân công, giảm sử dụng thuốc kháng sinh do môi trường được cải thiện. Đặc biệt, chất thải sau xử lý có thể tái sử dụng làm phân bón hữu cơ, tạo nên chu trình khép kín "chăn nuôi - cây trồng - đất đai", giảm phụ thuộc vào phân bón hóa học, góp phần cải tạo đất, nâng cao hiệu quả sản xuất và hiện thực xu hướng sản xuất nông nghiệp tuần hoàn.
Nhờ chính sách hỗ trợ hiệu quả, nhiều mô hình kinh tế tuần hoàn đã xuất hiện tại xã Minh Quang (Tam Đảo) và các thị trấn Tam Hồng (Yên Lạc), Đạo Đức (Bình Xuyên)... Trong đó, mô hình chăn nuôi lợn của gia đình anh Năng Văn Hiệp, xã Bồ Lý (Tam Đảo) là một ví dụ tiêu biểu. Gia đình anh sử dụng đệm lót sinh học để xử lý chất thải chăn nuôi, tạo nguồn phân hữu cơ bón cho 600 gốc na, 80 gốc bưởi và 70 gốc hồng xiêm, hình thành vòng tuần hoàn sản xuất hiệu quả.
Để tiếp tục mở rộng mô hình xử lý chất thải chăn nuôi bằng chế phẩm sinh học, ngành Nông nghiệp sẽ tập trung hướng dẫn người dân sử dụng chế phẩm sinh học hiệu quả, đúng quy trình và phù hợp với điều kiện chăn nuôi thực tế; xây dựng các chuỗi liên kết sản xuất thông qua phát triển các tổ hợp tác, hợp tác xã.
Đồng thời thúc đẩy triển khai các chương trình tín dụng xanh, hỗ trợ lãi suất cho mô hình nông nghiệp tuần hoàn; tổ chức các lớp tập huấn, chuyển giao khoa học kỹ thuật nhằm nâng cao năng lực sản xuất, hỗ trợ người dân chuyển dần từ chăn nuôi nhỏ lẻ sang sản xuất tập trung theo hướng an toàn sinh học, qua đó góp phần kiểm soát dịch bệnh, nâng cao chất lượng sản phẩm và bảo vệ môi trường.
Bài, ảnh: Mai Liên