Sau hơn 3 năm triển khai thực hiện, nhiều nhiệm vụ và mục tiêu trong "Đề án thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt và vệ sinh môi trường (VSMT) trên địa bàn tỉnh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030" chưa đảm bảo tiến độ đã đề ra. Điều này đặt ra yêu cầu cần sớm điều chỉnh các giải pháp, nhiệm vụ trong đề án để đảm bảo phù hợp với quy định pháp luật hiện hành và thực tiễn triển khai tại địa phương.
Triển khai "Đề án thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt và vệ sinh môi trường (VSMT) trên địa bàn tỉnh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030", công tác tuyên truyền, vận động người dân thực hiện việc phân loại, thu gom rác thải rắn sinh hoạt đã được các cấp, các ngành, chính quyền các địa phương trên địa bàn tỉnh quan tâm thực hiện.
Nhà máy xử lý rác thải sinh hoạt tập trung tại thị trấn Tam Hồng (Yên Lạc) đầu tư máy móc hiện đại xử lý, tái chế rác thải đã góp phần giảm tải áp lực xử lý rác tại một số địa phương. Ảnh: Thế Hùng
Đến nay, tỉnh đã cơ bản hoàn thành việc thể chế hóa quy định về quản lý rác thải, phân công, phân cấp trách nhiệm về quản lý rác thải theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020; ban hành các hướng dẫn về đấu thầu, đặt hàng dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải tập trung; hướng dẫn lập dự toán, thanh toán, quyết toán kinh phí thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải; hướng dẫn phân loại rác thải tại nguồn; hướng dẫn cải tạo, phục hồi môi trường bãi chôn lấp rác thải...
Trên địa bàn tỉnh đã hoàn thành và đưa vào hoạt động nhà máy xử lý rác thải tập trung tại thị trấn Tam Hồng (Yên Lạc) với công suất 120 tấn/ngày.đêm, góp phần giảm tải áp lực xử lý rác tại một số địa phương trên địa bàn tỉnh.
Từ năm 2022, tỉnh đã điều chỉnh tăng định mức phân bổ kinh phí sự nghiệp môi trường cho cấp huyện, cấp xã. Qua đó, tăng kinh phí hỗ trợ cho hoạt động thu gom, xử lý rác thải ở các địa phương.
Đồng thời điều chỉnh tăng mức thu giá dịch vụ thu gom, xử lý rác thải của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân phù hợp với tình hình phát triển KT - XH của tỉnh, góp phần cân đối nguồn chi phí hoạt động của các đơn vị cung ứng dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải.
Từng bước chuẩn hóa, đồng bộ giữa quy hoạch tỉnh, quy hoạch phân khu, quy hoạch đất đai, quy hoạch xây dựng vùng huyện, góp phần quan trọng để triển khai các dự án đầu tư xây dựng các nhà máy xử lý rác thải tập trung ở các huyện, thành phố trong thời gian tới.
Tỷ lệ thu gom và xử lý rác thải rắn sinh hoạt khu vực đô thị và khu vực nông thôn đạt và vượt mục tiêu của đề án đặt ra. Hết năm 2024, tỷ lệ thu gom rác thải toàn tỉnh trung bình đã đạt hơn 90%, trong đó, khu vực đô thị đạt tỷ lệ hơn 97%, khu vực nông thôn đạt hơn 86%.
Tuy nhiên, so với mục tiêu đề án, tiến độ triển khai xây dựng và đưa các nhà máy xử lý rác thải tập trung vào hoạt động đạt tỷ lệ thấp (đạt 8,6%). Việc cải tạo, phục hồi môi trường các bãi rác còn chậm, chỉ có gần 45% tổng số bãi rác đã đóng cửa. Việc triển khai xây dựng các bãi tập kết và trung chuyển đảm yêu cầu kỹ thuật chưa được các huyện, thành phố triển khai.
Do gặp nhiều khó khăn nên rác thải ở nhiều địa phương trong tỉnh vẫn chủ yếu được xử lý bằng biện pháp đốt và chôn lấp. Ảnh: Thế Hùng
Đến nay, ngoài 2 thành phố Vĩnh Yên và Phúc Yên, các huyện còn lại chưa triển khai được việc tổ chức đấu thầu, ký hợp đồng dịch vụ tập trung để thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải trên địa bàn. Công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức về quản lý rác thải, vận động sự ủng hộ của người dân đối với việc triển khai các nhà máy xử lý rác thải còn chưa sâu rộng...
Xét về khía cạnh chủ quan, đề án được xây dựng và ban hành trong bối cảnh Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 mới được ban hành, gặp nhiều khó khăn khi triển khai thực tiễn. Về mặt khách quan, việc ban hành các định mức kinh tế - kỹ thuật của Bộ Tài nguyên và Môi trường còn chậm nên khó khăn trong việc xây dựng và ban hành đơn giá ở các địa phương.
Đã có nhiều nhà đầu tư đến tìm hiểu và muốn triển khai xây dựng nhà máy xử lý rác thải sịnh hoạt trên địa bàn tỉnh nhưng chưa thể triển khai do công tác quy hoạch, bố trí địa điểm, tạo quỹ đất sạch còn chậm.
Tiến độ triển khai xây dựng các nhà máy xử lý rác thải chưa đạt mục tiêu đề ra, do đó, ảnh hưởng lớn đến việc hoàn thành các nhiệm khác liên quan trong đề án. Người dân địa phương nơi quy hoạch xây dựng nhà máy xử lý rác thải chưa đồng tình ủng hộ cao, mặc dù công nghệ xử lý đã được các cơ quan chuyển môn thẩm định đảm bảo không gây ô nhiễm môi trường...
Đẩy nhanh tiến độ triển khai thực hiện "Đề án thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt và VSMT trên địa bàn tỉnh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030", hoàn thành các chỉ tiêu về môi trường đã đề ra trong Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII, nhiệm kỳ 2020 - 2025, Sở Tài nguyên và Môi trường đã và đang chỉ đạo phòng chuyên môn xây dựng nội dung kiến nghị tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ngành và UBND các huyện, thành phố đề xuất điều chỉnh, bổ sung mục tiêu, giải pháp, nhiệm vụ trong đề án để đảm bảo phù hợp với quy định pháp luật hiện hành và thực tiễn tại địa phương.
Hồng Nhật