Nắm bắt việc sau Tết người già rủng rỉnh tiền do được con cháu mừng tuổi, kinh doanh thực phẩm chức năng đa cấp lại tái diễn ở một số địa phương. Nếu như trước đây, những “hội thảo” quảng cáo, giới thiệu sản phẩm được các nhóm đối tượng tổ chức rầm rộ, thu hút hàng trăm người đến nghe, mua sản phẩm, thì nay, họ chia nhỏ nhóm và đến các nhà dân để hoạt động.
Sản phẩm Fucoidan được nhân viên quảng cáo, giới thiệu với người cao tuổi trong buổi tiếp thị thực phẩm chức năng diễn ra tại nhà dân.
Lén lút “thuê” nhà dân hoạt động
Không báo cáo chương trình với chính quyền địa phương, các đối tượng bán thực phẩm chức năng (TPCN) lén lút “thuê” nhà dân hoạt động và nhờ chủ nhà đi vận động bà con đến nghe. Tại đây, nhân viên thực hiện quảng cáo các chức năng, công dụng của sản phẩm; tặng quà, hỗ trợ giá bán đối với nhiều sản phẩm, mục đích là “móc túi” người cao tuổi để bán hàng.
Được một số hàng xóm thân tín “triệu tập” lúc 12h tại nhà bà N.T.K, Tổ dân phố Tân Phúc, phường Ngô Quyền, thành phố Vĩnh Yên để nghe tư vấn sức khoẻ, nhận quà tặng, tôi (PV) hơi bất ngờ. Cố gắng nén cơn buồn ngủ, tôi đi cùng các bà, các cô để xem sản phẩm được giới thiệu lần này là gì.
Tham gia buổi "hội thảo" tôi ngạc nhiên vì thấy số lượng các cụ đến ít, chỉ khoảng từ 12-14 người. Với những câu nói hài hước, hóm hỉnh cùng các phần quà được trao tặng liên tiếp đã mang lại niềm vui, tiếng cười sảng khoái cho các cụ.
Quà tặng là 1 hộp miến tỏi đen (250g) có giá 35.000 đồng; 1 hộp trà hồng sâm (30 gói) có giá 62.000 đồng. Theo nhân viên bán hàng, mục đích tặng quà để các bà dùng thử, nếu thấy sản phẩm ngon, tốt sẽ mua về sử dụng và quảng cáo giúp công ty. Sau đó, lần lượt là các dòng TPCN có giá trị cao hơn được nhân viên bán hàng giới thiệu, quảng bá nhiệt tình.
Đầu tiên là sản phẩm Hoạt huyết dưỡng não Hoàng Khang có giá 110.000 đồng/hộp được công ty bán với giá dùng thử là 50.000 đồng/hộp. Đối với sản phẩm này, công ty chỉ có 8 hộp duy nhất nên sẽ ưu tiên tặng cho các cụ có nhu cầu.
Sau khi mua sản phẩm, các cụ sẽ được công ty tặng 1 món quà có giá trị tương đương. Có 8 cụ được mua sản phẩm và được nhân viên trả lại đúng với số tiền đã mua là 50.000 đồng. Như vậy, 8 sản phẩm Hoạt huyết dưỡng não Hoàng Khang được nhân viên tặng miễn phí cho 8 cụ.
Tiếp đến là sản phẩm Viên tiểu đêm sâm nhung có giá 345.000 đồng/60 viên. Tương tự, công ty cũng thực hiện hỗ trợ giá, giảm còn 200.000 đồng/hộp, kèm theo 1 phần quà có giá trị tương đương. Nhiều người giơ tay đăng ký mua nhưng chỉ có 6 người được lựa chọn. Sau khi mua sản phẩm, các bà lại được nhân viên trả đúng số tiền 200.000 đồng.
Theo lời nhân viên: "Phần quà là 1 con gà mái mơ, được doanh nghiệp quy đổi thành tiền, nhờ khách hàng mua giúp". Như vậy, ở sản phẩm Viên tiểu đêm sâm nhung, doanh nghiệp cũng lại phát miễn phí cho 6 cụ.
Đến sản phẩm Cao sụn ngựa bạch kết hợp đông trùng, hồng sâm được chào bán với giá 2,5 triệu đồng, sau khi hỗ trợ giá giảm còn 1,2 triệu đồng. Đây là cao động vật kết hợp thực vật, có tác dụng hiệu quả đối với những người mắc các bệnh về xương khớp; giúp chống thoái hoá xương khớp từ bên trong; bổ sung dịch nhờn cho các ổ khớp. Sản phẩm có thành phần nano nên được thẩm thấu trực tiếp vào xương, giúp tăng cường thể lực, trí lực, gân cốt và sinh lực cho phái mạnh...
Theo lời nhân viên, khi mua 1 sản phẩm, khách hàng được tặng kèm 1 phần quà lớn (tương đương giá trị gần bằng 1 con bò). Sau lời quảng cáo, nhiều cụ lại móc tiền trong túi ra mua. Khi thu đủ tiền, thực hiện đúng lời hứa, nhân viên công bố: |"Phần quà lần này là 1 nồi lẩu có giá trị 1,2 triệu đồng. Món quà này được quy đổi bằng tiền và nhờ các cụ mua giúp". Theo đó, nhân viên lại trả các cụ đúng với số tiền vừa thu. Như vậy, ở sản phẩm Sụn ngựa bạch, các cụ lại được doanh nghiệp cho không sản phẩm.
Sản phẩm cuối cùng có tên Fucoidan có tác dụng hỗ trợ chống ô xy hóa, hạn chế gốc tự do; tăng cường sức khoẻ (ghi bên ngoài hộp). Tuy nhiên, tại buổi tư vấn, giới thiệu được nhân viên quảng cáo phòng ngừa ung thư; tiêu diệt các tế bào ung thư, gốc tự do. Đối với những gia đình có người nhà bị ung thư, khi sử dụng sản phẩm này sẽ làm chậm phát triển tế bào ung thư; hạn chế quá trình biến chứng của bệnh tiểu đường, kéo dài tuổi thọ; đào thải, đánh tan các mảng mỡ máu, chống tai biến…
Nhân viên còn làm thí nghiệm đơn giản với 2 cốc nước đun sôi để nguội có pha dung dịch sát trùng da, dầu ăn. Sau khi cho từ 1-3 viên thuốc Fucoidan vào 2 cốc nước thấy sự chuyển biến. Cốc nước đang từ màu nâu đen dần chuyển sang màu trắng. Còn cốc nước có pha dầu ăn thấy tan đi lớp dầu bên.
Sản phẩm Fucoidan được nhân viên chào bán với giá 3,5 triệu đồng, được công ty hỗ trợ giá dùng thử là 1,6 triệu đồng, kèm theo 1 phần quà cũng có giá trị gần bằng 1 con bò. Tuy nhiên, sau khi các cụ lấy tiền mua sản phẩm xong, nhân viên bán hàng lại "quay xe" công bố "quà là tràng vỗ tay vui". Sau đó tất cả giải tán ra về.
Ngoài cổng, 1 chiếc xe ô tô 4 chỗ đã chờ sẵn chuẩn bị rời đi. Cùng lúc đó, có 1 cụ chạy theo thắc mắc cách sử dụng sản phẩm. Có lẽ do nghe nhầm, nhân viên tưởng khách hàng muốn trả lại sản phẩm nên liên tục lắc đầu, xua tay, ra ý không nhận lại sản phẩm rồi nhanh chóng bảo tài xế điều khiển xe đi.
Như vậy, sau hơn 1 giờ đồng hồ, nhân viên bán được từ 5-6 hộp Fucoidan với tổng số tiền gần 10 triệu đồng. Chưa biết thực hư chất lượng sản phẩm ra sao, nhưng cụ nào ra về cũng phấn khởi, tay xách nách mang lỉnh kỉnh các loại sản phẩm. Người chi 1,6 triệu đồng có đủ 6 món sản phẩm, người ngồi nghe không cũng có gói miến, trà hồng sâm...
Kiên quyết không tiếp tay, đề cao cảnh giác
Trao đổi vấn đề này, lãnh đạo Phòng ATVSTP (Sở Y tế) cho biết: Hiện nay, việc quản lý các sản phẩm TPCN lưu thông ngoài thị trường rất khó. TPCN muốn ra thị trường bắt buộc phải thực hiện công bố sản phẩm; được cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền cấp số tiếp nhận phiếu công bố sản phẩm. Đối với các thực phẩm chức năng đã có quy chuẩn kỹ thuật, phải công bố hợp quy và bản đăng ký bản công bố hợp quy tại Bộ Y tế.
Đối với 2 sản phẩm Cao sụn ngựa bạch và Fucoidan, qua kiểm tra ban đầu cho thấy, sản phẩm có số công bố. Nhưng để khẳng định các sản phẩm này có được lưu thông trên thị trường hay không phải kiểm tra thêm thông tin trên trang web của Bộ Y tế.
Cũng theo lãnh đạo Phòng ATVSTP, việc mua TPCN trôi nổi ngoài thị trường là sự cả tin, mạo hiểm. Mỗi người dân hãy là 1 người tiêu dùng thông thái, phải thận trọng và có sự hiểu biết nhất định, tránh việc bỏ ra 1 số tiền lớn để mua sản phẩm không mang lại hiệu quả như mong muốn.
Theo quy định, cá nhân, tổ chức muốn quảng cáo TPCN phải gửi nội dung quảng cáo tới cơ quan quản lý để thẩm định nội dung; chỉ được quảng cáo đúng nội dung mà cơ quan quản lý đã thẩm định, phê duyệt.
Đồng thời, phải có hồ sơ công bố sản phẩm; giấy tiếp nhận bản công bố của cơ quan chức năng và văn bản chấp thuận của chính quyền địa phương về địa điểm tổ chức, nội dung chương trình.
Tuy nhiên, thực tế, nhiều tổ chức, cá nhân không thực hiện các nội dung này, tiến hành những buổi giới thiệu, quảng cáo quá mức; thổi phồng công dụng của sản phẩm, không đúng nội dung thẩm định nhằm mục đích kinh doanh, kiếm lời.
Hiện nay, cả nước có hàng chục nghìn loại TPCN đang lưu thông. Thời gian qua, Cục ATTP đã kiểm tra, phát hiện hàng nghìn cơ sở không đủ điều kiện ATTP; nhiều cơ sở bị xử lý dưới nhiều hình thức cảnh cáo, phạt tiền, đỉnh chỉ hoạt động, đình chỉ lưu hành, tiêu hủy sản phẩm không đảm bảo chất lượng.
Từ vụ việc trên, mong rằng chính quyền các cấp tăng cường công tác tuyên truyền, nhắc nhở người dân không cho mượn địa điểm nhà riêng để tiếp tay cho các đối tượng kinh doanh TPCN trái phép; tiềm ẩn nguy cơ mất an ninh trật tự; khiến hàng xóm, người thân mất tiền vì những sản phẩm bảo vệ sức khoẻ chưa được kiểm chứng về chất lượng.
Bài, ảnh: Ngọc Linh