Nhằm mục đích giúp người dân tiếp cận nhanh hơn với các dịch vụ dự phòng HIV, đồng thời, khuyến khích người có nguy cơ nhiễm HIV tự xét nghiệm phát hiện tình trạng bệnh, Vĩnh Phúc đã triển khai mô hình cung cấp bộ xét nghiệm nhanh (test nhanh) HIV thông qua website trực tuyến “tuxetnghiem.vn” để người dân có thể nhận test nhanh về xét nghiệm tại nhà. Mô hình đã cho thấy hiệu quả thiết thực, góp phần xóa bỏ rào cản trong tiếp cận dịch vụ xét nghiệm HIV, giảm nguy cơ lây truyền HIV trong cộng đồng.
Cán bộ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cập nhật thông tin trên website để tư vấn cho người đăng ký thực hiện xét nghiệm HIV tại nhà
Trước đây, nếu muốn xét nghiệm phát hiện HIV, người dân phải đến cơ sở y tế hoặc đăng ký tại các nhóm cộng đồng mới thực hiện được. Nhưng hiện nay, với sự phát triển của công nghệ thông tin, chỉ cần một chiếc điện thoại thông minh hay máy tính có kết nối mạng internet, người dân có thể tự đánh giá nguy cơ nhiễm HIV và tự xét nghiệm HIV qua bộ test nhanh. Đây là hình thức tự xét nghiệm HIV tại nhà chính xác, tiện lợi, an toàn, tính bảo mật cao và hoàn toàn miễn phí.
Bác sĩ Nguyễn Văn Chiến, Trưởng Khoa Phòng chống HIV/AIDS, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cho biết: "Mô hình cung cấp bộ test nhanh HIV thông qua website “tuxetnghiem.vn” được triển khai trên địa bàn tỉnh từ tháng 4/2022.
Người dân chỉ cần đăng nhập vào website https://tuxetnghiem.vn bằng điện thoại thông minh hoặc máy tính có kết nối mạng internet, sau đó, đăng ký nhận test nhanh tự xét nghiệm HIV tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh hoặc nhận tại nhà qua dịch vụ chuyển phát hoặc thực hiện xét nghiệm với sự hỗ trợ của đồng đẳng viên, tiếp cận viên.
Trang web được thiết kế với các thông điệp, hình ảnh sinh động, cụ thể, dễ hiểu, người dân chỉ cần xem video clip hướng dẫn trên trang web, hoặc tự đọc hướng dẫn sử dụng trên vỏ hộp bộ test nhanh là có thể thực hiện được. Đây là loại test mới rất dễ thực hiện, tiện lợi và nhanh chóng, cho kết quả sau 20 phút".
Từ tháng 4-11/2022, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã cung cấp gần 200 test tự xét nghiệm HIV tại nhà, trong đó, có 5 trường hợp phản hồi kết quả có phản ứng với HIV lên trang website. Với những trường hợp ghi nhận có phản ứng với HIV, cán bộ trung tâm đã gọi điện tư vấn thực hiện xét nghiệm khẳng định và chuyển điều trị bằng thuốc ARV đối với các trường hợp có kết quả khẳng định dương tính với HIV.
Với chiếc điện thoại thông minh cùng vài thao tác đơn giản, người dân có thể vào website đăng ký tự xét nghiệm HIV tại nhà
Đối với những trường hợp có kết quả xét nghiệm âm tính, cán bộ trung tâm gọi điện tư vấn sử dụng các dịch vụ dự phòng lây nhiễm HIV như chương trình điều trị Methadone; nhận bao cao su, bơm kim tiêm miễn phí; điều trị dự phòng phơi nhiễm HIV (PrEP).
Qua khảo sát sơ bộ từ nhóm đồng đẳng viên và nhóm MSM (nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới) của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, nhờ có mô hình mà những người có nguy cơ nhiễm HIV có thể chủ động làm xét nghiệm để phát hiện tình trạng bệnh của bản thân.
Việc đến các cơ sở xét nghiệm có thể khiến cho người nguy cơ cao nhiễm HIV e ngại vì sợ bị lộ danh tính, sợ bị phân biệt đối xử, nên nhiều người đã tìm đến mô hình này. Mô hình giúp người dân tăng cường tiếp cận với dịch vụ xét nghiệm HIV một cách tiện lợi, bảo mật và thân thiện hơn, do đó đã thu hút được một số lượng lớn đồng đẳng viên và cộng đồng MSM quan tâm và tham gia.
Theo tổng hợp của Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế), trước đây, hình thái lây nhiễm HIV tại nước ta chủ yếu lây qua đường máu ở nhóm nghiện chích ma túy và lây qua đường tình dục ở nhóm phụ nữ mại dâm.
Tuy nhiên, những năm gần đây, lây truyền HIV qua đường quan hệ tình dục ở nhóm MSM đang có xu hướng tăng mạnh. Vì vậy, mô hình tự xét nghiệm HIV tại nhà là mô hình rất cần thiết và hiệu quả, giúp người có nguy cơ nhiễm HIV có thể tiếp cận dịch vụ xét nghiệm HIV và phát hiện tình trạng bệnh của bản thân để có thể tiếp cận sớm với việc điều trị, tiến tới đạt mục tiêu của chiến lược quốc gia là chấm dứt bệnh AIDS vào năm 2030.
Bài, ảnh: Minh Nguyệt