Xây dựng đô thị xanh là xu hướng tất yếu của quá trình phát triển nhằm kiến tạo không gian, kiến trúc cảnh quan và môi trường sống tối ưu cho con người. Nắm bắt xu hướng đó, Vĩnh Phúc đang triển khai đồng bộ các giải pháp để hướng đến mục tiêu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương, đô thị xanh, văn minh, hiện đại, đáng sống trong tương lai gần.
Quy hoạch tỉnh Vĩnh Phúc thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt xác định mục tiêu đến năm 2030 toàn tỉnh sẽ có 2 đô thị loại II là thành phố Vĩnh Yên và thành phố Phúc Yên; 5 đô thị loại IV gồm các huyện Vĩnh Tường, Yên Lạc, Bình Xuyên, Tam Dương và Tam Đảo, trong đó, các huyện Vĩnh Tường, Bình Xuyên, Tam Đảo sẽ xây dựng trở thành thị xã.
Cùng với đó là 19 đô thị loại V ở 2 huyện Lập Thạch và Sông Lô. Tỷ lệ đô thị hóa khoảng 65% và Vĩnh Phúc cơ bản đạt các tiêu chí của đô thị loại I, làm tiền đề để thành lập thành phố trực thuộc Trung ương và sau năm 2030, Vĩnh Phúc sẽ trở thành thành phố trực thuộc Trung ương.
Đầm Vạc - Điểm nhấn đô thị Vĩnh Yên. Ảnh: Khánh Phương
Theo các chuyên gia, quá trình đô thị hóa đang diễn ra nhanh chóng trên quy mô toàn cầu và Việt Nam nói chung, Vĩnh Phúc nói riêng cũng không nằm ngoài quá trình này.
Đô thị hóa khiến quy mô dân số tăng lên, áp lực về nhà ở và các dịch vụ phục vụ nhu cầu dân sinh gia tăng dẫn đến nguy cơ các không gian xanh bị thu hẹp, thậm chí xóa bỏ, thay vào đó là bê tông hóa và các tòa nhà cao tầng.
Không gian đô thị trở nên ngột ngạt, bức bí, chất lượng môi trường sống của người dân suy giảm. Chính vì vậy, việc giải quyết hài hòa bài toán giữa môi trường phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội với môi trường sống tự nhiên là yêu cầu cấp bách đặt ra. Trong đó, phát triển đô thị xanh là mô hình tối ưu được lựa chọn.
Nhận thức được vấn đề này, từ nhiều năm trước, Vĩnh Phúc đã quan tâm, chú trọng giữ gìn, đầu tư phát triển các không gian xanh của đô thị bằng nhiều giải pháp thiết thực, hiệu quả.
Trong đó, ưu tiên quy hoạch các khu vực để phát triển các vườn hoa, công viên cây xanh; ban hành quy định về quản lý cây xanh đô thị và danh mục các loại cây xanh trồng trên các tuyến phố; tuyên truyền, vận động người dân nâng cao ý thức trong việc giữ gìn cây xanh, cảnh quan môi trường.
Giao chỉ tiêu trồng cây xanh hằng năm cho các địa phương, đơn vị; giám sát chặt chẽ việc sử dụng đất cây xanh, không gian công cộng tại các dự án nhà ở, dự án đô thị mới… Đến nay, diện tích đất, không gian cho phát triển cây xanh trong các quy hoạch xây dựng đô thị khoảng 2.000ha.
Đặc biệt với thành phố Vĩnh Yên - đô thị trung tâm của tỉnh, hiện nay đã được tỉnh phê quyệt Quy hoạch hệ thống cây xanh giai đoạn 2010 - 2030. Trên cơ sở quy hoạch được phê duyệt, thành phố Vĩnh Yên đã tích cực triển khai các dự án cải tạo, chỉnh trang đô thị, phát triển các không gian xanh công cộng.
Có thể kể đến như Công viên Văn Miếu (Liên Bảo); Công viên 29/12 (Ngô Quyền); Khu công viên vui chơi, giải trí thành phố Vĩnh Yên (Liên Bảo); Công viên vườn hoa tuổi trẻ chân cầu vượt (Khai Quang); Vườn hoa khu dân cư Tỉnh ủy (Đồng Tâm)…
Trong giai đoạn 2018 - 2023, thành phố triển khai thực hiện hơn 50 dự án trồng cây xanh kết hợp với đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội.
Đến nay, thành phố có hơn 26 nghìn cây xanh được trồng tại các tuyến phố, khu vực công cộng; gần 194ha thảm cỏ, thảm màu, thảm hoa. Diện tích cây xanh bình quân trên đầu người đạt gần 16m2, cao hơn mặt bằng chung của cả nước.
Mặc dù đã đạt nhiều kết quả đáng ghi nhận, tuy nhiên, nhìn nhận một cách thực tế, khách quan, việc phát triển không gian xanh nói riêng, đô thị nói chung trên địa bàn tỉnh vẫn còn khá nhiều hạn chế, bất cập.
Hệ thống cây xanh, không gian đô thị phát triển nhỏ lẻ, chắp vá, không đồng đều; nhiều đô thị, nhất là các thị trấn, đô thị loại V chưa xây dựng được các khu vườn hoa, công viên cây xanh; tình trạng lấn chiếm, vi phạm đất đai, sử dụng đất sai mục đích vẫn diễn ra, điển hình là tình trạng lấn chiếm, thu hẹp diện tích các ao, đầm, hồ điều hòa và diện tích đất trồng cây xanh.
Việc tuân thủ các quy định về trật tự xây dựng, mật độ xây dựng, tỷ lệ đất cây xanh tại một số khu đô thị mới chưa được thực hiện nghiêm túc… Đây là những tồn tại, bất cập cần sớm được các cơ quan chức năng vào cuộc, giải quyết.
Phát biểu tại buổi làm việc mới đây với thành phố Vĩnh Yên, Bí thư Tỉnh ủy Dương Văn An nhấn mạnh: Dư địa phát triển của Vĩnh Yên nói riêng và Vĩnh Phúc nói chung không còn nhiều nếu không có định hướng và giải pháp chuyển đổi phù hợp với thực tiễn và xu hướng phát triển trong tương lai.
Do vậy, tỉnh cần khẩn trương chuyển đổi cơ cấu phát triển kinh tế mới theo hướng phát triển kinh tế số, kinh tế ban đêm, kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh gắn với các lĩnh vực dịch vụ tài chính ngân hàng, bảo hiểm, du lịch…
Ưu tiên dành quỹ đất để phát triển các hạ tầng công cộng, giao thông, cây xanh; xử lý hiệu quả vấn đề rác thải, nước thải sinh hoạt, ngăn ngừa ô nhiễm các hồ, đầm.
Đặc biệt với hồ Đầm Vạc, cần có giải pháp quản lý, đầu tư phát triển để hồ Đầm Vạc trở thành "lá phổi", nét độc đáo riêng có của thành phố Vĩnh Yên và là biểu tượng, cảnh quan tiêu biểu của tỉnh, góp phần nâng cao chất lượng sống cho nhân dân.
Những ý kiến chỉ đạo của đồng chí Bí thư Tỉnh ủy đã gợi mở, định hướng quan trọng cho không gian phát triển chung của tỉnh trong tương lai.
Đây là cơ sở, động lực để các cấp, ngành, các địa phương, đơn vị trong tỉnh phát huy tinh thần đoàn kết, sáng tạo, tìm tòi, nghiên cứu, triển khai các giải pháp hiệu quả sớm hiện thực hóa mục tiêu đưa Vĩnh Phúc trở thành thành phố trực thuộc Trung ương, đô thị xanh, văn minh, hiện đại, đáng sống.
Nguyễn Khánh