Mô hình "Xã Tân Lập không có ma túy" được triển khai từ năm 2003. Qua 20 năm, mô hình vẫn được cấp ủy, chính quyền quan tâm duy trì, củng cố nhằm kiềm chế sự gia tăng của loại tội phạm này.
Tân Lập là xã miền núi của huyện Sông Lô, gần với Trung tâm Y tế huyện Lập Thạch - nơi cấp thuốc methanol cho các đối tượng nghiện ma túy của hai huyện Sông Lô, Lập Thạch, vì vậy, cũng là nơi các con nghiện có điều kiện gặp nhau dễ phát sinh vấn đề mua bán, tổ chức, sử dụng trái phép chất ma túy. Bên cạnh đó, nhiều người dân trên địa bàn xã đi làm ăn xa cũng tiềm ẩn nguy cơ bị cám dỗ bởi các tệ nạn xã hội.
Nhận thức sâu sắc hiểm họa từ ma túy, năm 2003, Công an xã Tân Lập đã tham mưu Đảng ủy, UBND xã chỉ đạo xây dựng mô hình “Xã Tân Lập không có ma tuý”. Mục tiêu là khơi dậy ý thức tự phòng, tự quản, nâng cao tinh thần trách nhiệm của mỗi người dân, mọi gia đình và các tổ chức xã hội trong công tác phòng ngừa, đấu tranh bài trừ tệ nạn ma túy nói riêng và các tệ nạn xã hội nói chung.
Lực lượng công an thường xuyên thăm hỏi, động viên những người từng vướng vào tệ nạn ma túy nỗ lực làm lại cuộc đời.
Việc triển khai mô hình tập trung vào ba nội dung cơ bản là đẩy mạnh công tác tuyên truyền về tác hại của ma túy và cách phòng tránh; quyết liệt đấu tranh với tội phạm ma túy; giúp đỡ những người liên quan đến ma túy từ bỏ ma túy, tái hòa nhập cộng đồng, làm ăn lương thiện.
Từ khi lực lượng công an chính quy được điều động về xã Tân Lập năm 2019, mô hình “Xã Tân Lập không có ma túy” tiếp tục được quan tâm duy trì, củng cố về mọi mặt. Công tác tuyên truyền tiếp tục được đẩy mạnh thông qua nhiều hình thức như các cuộc họp ở thôn dân cư, tổ liên gia tự quản. Hệ thống loa truyền thanh của xã thường xuyên phổ biến các văn bản pháp luật về phòng, chống ma tuý.
Lực lượng công an phối hợp với các nhà trường tổ chức nói chuyện chuyên đề cho học sinh về hiểm họa, tác hại của ma túy. Phối hợp với Đoàn thanh niên thường xuyên tổ chức giao lưu văn hóa, văn nghệ ở thôn dân cư về chủ đề phòng, chống ma túy trong đoàn viên thanh niên.
Hội Cựu chiến binh, Hội Phụ nữ vận động hội viên xây dựng câu lạc bộ đấu tranh tố giác tội phạm, quản lý, giáo dục các thành viên trong gia đình không vi phạm pháp luật, không mắc các tệ nạn xã hội…
Đáng chú ý, lực lượng Công an xã đã đề xuất đưa 2 phiên tòa lưu động với 4 vụ án liên quan đến ma túy về xét xử tại địa phương nhằm tuyên truyền cho quần chúng nhân dân về hậu quả của việc mua bán, sử dụng trái phép chất ma túy.
Qua đó, giúp nâng cao ý thức cảnh giác và tinh thần trách nhiệm đấu tranh với tội phạm ma túy của quần chúng nhân dân. Người dân không còn tâm lý sợ bị đối tượng trả thù hoặc e ngại là mình tố giác láng giềng, người thân mà đã hiểu rằng, tố giác tội phạm chính là cách tốt nhất để giúp đỡ người có hành vi vi phạm, không để họ lún sâu vào tệ nạn hay phạm tội nặng hơn.
Trong 5 năm (2019 - 2024), nhân dân đã tố giác 87 tin báo về đối tượng liên quan tới ma tuý giúp lực lượng công an kịp thời đấu tranh ngăn chặn, phòng ngừa tội phạm.
Lực lượng Công an xã tổ chức rà soát, lập danh sách các đối tượng liên quan đến ma túy để chủ động các biện pháp phòng ngừa. Từ năm 2019 đến nay đã rà soát, quản lý 14 trường hợp liên quan đến ma túy; lập hồ sơ đưa 10 đối tượng vào diện giáo dục tại xã; sau một thời gian, có 7 đối tượng tiếp tục tái nghiện đã lập hồ sơ đưa đi cai nghiện bắt buộc.
Đồng thời, công tác đấu tranh với tội phạm về ma túy được triển khai quyết liệt. Công an xã thường xuyên rà soát các điểm nghi vấn đối tượng tụ tập mua bán và sử dụng trái phép chất ma tuý để nắm tình hình, trao đổi thông tin cho các đơn vị nghiệp vụ cấp trên thực hiện công tác đấu tranh.
Từ năm 2019 đến nay, lực lượng công an đã bắt, khởi tố 22 vụ với 27 đối tượng liên quan đến ma túy, trong đó có 22 đối tượng từ địa bàn khác đến xã Tân Lập hoạt động phạm tội.
Công tác quản lý và giúp đỡ người đã mắc tệ nạn và phạm tội về ma túy được đặc biệt chú trọng. Lực lượng công an đã phối hợp với Ủy ban MTTQ xã Tân Lập và các tổ chức thành viên tổ chức các buổi lao động, giúp đỡ ngày công hoặc đại diện tín chấp, bảo lãnh, tạo điều kiện cho các hộ gia đình có người nghiện ma túy, người chấp hành xong án phạt tù có hoàn cảnh khó khăn vay vốn, giới thiệu việc làm để họ có động lực tái hòa nhập cộng đồng.
Điển hình là trường hợp anh Hà Văn Đ. và Bùi Văn D. được Ngân hàng Chính sách xã hội huyện Sông Lô hỗ trợ giải ngân mỗi trường hợp 100 triệu đồng, đến nay đã làm ăn ổn định cuộc sống.
Hay vợ chồng anh Nguyễn Văn T và chị Nguyễn Thị T. ở thôn Cẩm Bình Kha từng phạm tội mua bán, tàng trữ trái phép chất ma túy, bị kết án tù giam từ năm 2007. Sau khi chấp hành xong án phạt tù trở về địa phương, anh chị đã được gia đình và các tổ chức đoàn thể xã hội quan tâm, động viên giúp đỡ. Đến nay, anh T. đã cai nghiện thành công, hai vợ chồng tu chí lao động sản xuất ổn định cuộc sống, xây dựng được nhà kiên cố.
Một trường hợp điển hình khác là vợ chồng anh Trần Thế V và chị Đỗ Thị H, ở thôn Thụy Điền cũng đã từng phạm tội về ma túy, nhưng từ khi chấp hành xong án phạt tù trở về địa phương, anh chị đã tái hòa nhập cộng đồng thành công, có việc làm ổn định với thu nhập khá. Hai người con của anh chị đều trưởng thành, con gái cả hiện đang công tác trong ngành Y.
An Ninh (Công an tỉnh)