Đưa công tác xây dựng, quản lý mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói nông sản đi vào thực chất và hiệu quả

Trước những yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường nội địa và quốc tế, việc thiết lập và cấp mã số vùng trồng (MSVT), cơ sở đóng gói nông sản trên địa bàn tỉnh là yêu cầu bắt buộc, góp phần nâng cao chất lượng và giá trị gia tăng cho sản phẩm, đồng thời, hình thành chuỗi liên kết trong sản xuất - tiêu thụ.

MSVT là mã số định danh cho một vùng trồng nhằm theo dõi và kiểm soát tình hình sản xuất, kiểm soát chất lượng sản phẩm, truy xuất nguồn gốc sản phẩm cây trồng.

Để được cấp MSVT, đòi hỏi người dân, hợp tác xã (HTX), doanh nghiệp (DN) tuân thủ, sử dụng thống nhất một quy trình sản xuất, các biện pháp quản lý dịch hại tổng hợp, thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) trong danh mục theo quy định của nước nhập khẩu, áp dụng thực hành nông nghiệp tốt...; giúp nâng cao năng suất, chất lượng nông sản, phục vụ nhu cầu tiêu thụ nội địa và quan trọng hơn cả là đáp ứng tiêu chuẩn của thị trường quốc tế, xuất khẩu theo đường chính ngạch.

Qua rà soát, đến hết năm 2022, toàn tỉnh có hơn 21.400 ha cây trồng có tiềm năng xuất khẩu bao gồm: Chuối, thanh long, na, bưởi, mít, ổi, dưa chuột, nhãn, vải, xoài, khoai lang, sắn và rau các loại.

Nhận thức được tầm quan trọng và ý nghĩa của công tác cấp MSVT, thời gian qua, thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) đã tích cực phối hợp với các ngành, địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phối hợp với phòng Hợp tác quốc tế (Cục Bảo vệ thực vật) tổ chức 1 lớp tập huấn cho 30 cán bộ Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, cán bộ Phòng NN&PTNT huyện, Phòng Kinh tế thành phố về xây dựng, kiểm tra, đánh giá, giám sát MSVT bằng hình thức trực tuyến.

Tổ chức 11 lớp tập huấn cho 850 hộ sản xuất thanh long, bưởi diễn, ớt tại các vùng trồng đã được cấp mã số; hỗ trợ 2.000 tem truy xuất nguồn gốc cho vùng trồng chuối tại xã Liên Châu (huyện Yên Lạc).

Người dân dần có ý thức trong việc ghi chép sổ sách, có nhật ký theo dõi, tạo sự minh bạch trong quy trình sản xuất, giúp việc truy xuất sản phẩm trở nên dễ dàng.

Trên địa bàn tỉnh đã được xây dựng được 16 vùng trồng với 26 MSVT xuất khẩu có tổng diện tích hơn 171 ha đủ điều kiện xuất khẩu chính ngạch đi một số nước như Úc, NewZealand, Hoa Kỳ, EU, Trung Quốc.

Ngoài ra, có 2 cơ sở bao gồm 1 cơ sở đóng gói ớt (huyện Bình Xuyên), 1 cơ sở đóng gói thạch đen (huyện Vĩnh Tường) được cấp mã số, đủ điều kiện xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc…

Sản phẩm canh tác tại các vùng trồng đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, hình thành chuỗi liên kết trong sản xuất; từng bước gia tăng về chất lượng và giá trị.

Mặc dù vậy, số lượng các vùng trồng, cơ sở được cấp mã số trên địa bàn tỉnh còn khá khiêm tốn so với tiềm năng, lợi thế.

Nguyên nhân đến từ nhiều phía; trong đó, một bộ phận người sản xuất chưa hiểu rõ hết ý nghĩa, tầm quan trọng của việc xây dựng và duy trì MSVT như chưa ghi chép đầy đủ nhật ký quá trình canh tác, sinh vật gây hại, bón phân, sử dụng thuốc BVTV, thu hoạch và tiêu thụ sản phẩm theo quy định; diện tích, quy mô sản xuất manh mún, nhỏ lẻ trong khi yêu cầu để được cấp MSVT đối với cây ăn quả phải có diện tích từ 10 ha trở lên.

Thêm vào đó, chi phí cho việc xây dựng, quản lý MSVT, cơ sở đóng gói tương đối lớn. Các DN xuất khẩu chưa thực sự chủ động liên kết với các vùng trồng đã được cấp mã số để xuất khẩu, nâng cao giá trị nông sản.

Trước thực trạng diện tích đất nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp, với quan điểm lấy khoa học công nghệ để nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả sản xuất, tỉnh đã chỉ đạo ngành Nông nghiệp tiếp tục triển khai các hoạt động thiết thực hỗ trợ các hộ nông dân, HTX, DN đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao vào quá trình sản xuất.

Mới đây, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch xây dựng, quản lý MSVT và cơ sở đóng gói nông sản trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2023 - 2025 với việc đề ra mục tiêu, nhiệm vụ cụ thể cho từng sở, ngành, địa phương.

Theo đó, tỉnh sẽ dành hơn 4,6 tỷ đồng để các vùng trồng được cập nhật hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về trồng trọt; cho phép thiết lập MSVT cho các cơ sở sản xuất trên phạm vi toàn tỉnh, cung cấp nền tảng cấp, quản lý MSVT trực tuyến với quy trình từ việc đăng ký, xác minh và cấp mã số vùng trồng được nhanh chóng, kịp thời; ghi chép nhật ký điện tử.

Khai thác cơ sở dữ liệu vùng trồng cho các mục đích khác nhau như xây dựng chính sách, chỉ đạo sản xuất; điều tiết, kết nối cung - cầu, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật, dự thính, dự báo… nhằm theo dõi và kiểm soát tình hình sản xuất, kiểm soát chất lượng sản phẩm; truy xuất nguồn gốc nông sản; đảm bảo 100% vùng trồng, cơ sở đóng gói được kiểm tra, giám sát định kỳ theo quy định.

Thực hiện tốt kế hoạch sẽ đưa công tác xây dựng, quản lý MSVT, cơ sở đóng gói phục vụ xuất khẩu và tiêu thụ nội địa trong tình hình mới đi vào thực chất và hiệu quả, nâng cao trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên quan.

Qua đó, thúc đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số, xây dựng nền nông nghiệp chuyên nghiệp và bền vững, đồng thời thực hiện có hiệu quả Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2023 - 2025.

Lưu Nhung