Thúc đẩy số hóa trong truy xuất nguồn gốc nông sản

Trong xu hướng của Cách mạng công nghệ 4.0, việc thúc đẩy số hóa trong truy xuất nguồn gốc nông sản được coi là giải pháp tất yếu nhằm minh bạch quy trình sản xuất nông nghiệp, tạo thuận lợi cho việc kiểm tra, giám sát và nắm bắt thông tin về sản phẩm. Từ đó, góp phần gia tăng giá trị, giúp nông sản nhanh chóng tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.

Nhận thấy tầm quan trọng của việc sản xuất ra sản phẩm nông nghiệp an toàn, chất lượng, rõ ràng về nguồn gốc, từ khi thành lập, HTX Sản xuất và Thương mại Định Trung không chỉ tham gia chương trình sản xuất theo hướng hữu cơ mà còn chủ động áp dụng tem mã vạch, mã QR truy xuất nguồn gốc.

Nói về hiệu quả của việc truy xuất nguồn gốc nông sản, bà Nguyễn Thị Hương Hồi, đại diện HTX Sản xuất và Thương mại Định Trung cho biết: “Trước nỗi lo ngại về thực phẩm “bẩn” ngày càng gia tăng, hướng đi này giúp HTX minh bạch thông tin sản phẩm. Vì biết rõ địa chỉ sản xuất và thông tin sản phẩm, người tiêu dùng cũng cảm thấy yên tâm hơn khi sử dụng.

Nhờ đó, sản phẩm rau hữu cơ của HTX được tiêu thụ qua các kênh bán lẻ hiện đại như siêu thị, cửa hàng tiện ích hay các bếp ăn tập thể với giá cao hơn 20 - 30% so với các loại rau thông thường”.

Những năm gần đây, nhiều HTX, đơn vị, cơ sở sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh đã chủ động gắn tem truy xuất nguồn gốc lên sản phẩm trước khi đưa ra thị trường. Có được kết quả đó, thời gian qua, ngành Nông nghiệp đã hỗ trợ tem chống hàng giả trên cây rau; cấp phát hàng chục nghìn tem truy xuất nguồn gốc bằng mã QR code cho các HTX rau an toàn; ban hành các văn bản hướng dẫn thủ tục cấp mã số vùng trồng…

Năm 2022, tỉnh cũng hỗ trợ 2.000 tem truy xuất nguồn gốc cho vùng trồng chuối tại xã Liên Châu, huyện Yên Lạc. Đến nay, trên địa bàn tỉnh đã xây dựng được 16 vùng trồng với 26 mã số vùng trồng xuất khẩu với tổng diện tích trên 170 ha, đủ điều kiện xuất khẩu chính ngạch đi một số nước như Úc, Newzealand, Hoa Kỳ, EU, Trung Quốc.

Ngoài ra, còn có 1 cơ sở đóng gói ớt, 1 cơ sở đóng gói thạch đen đủ điều kiện xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc.

Thực tế cho thấy, việc triển khai số hóa trong truy xuất nguồn gốc nông sản góp phần mang lại nhiều giá trị. Tuy nhiên, hiện nay, quá trình này vẫn còn gặp nhiều khó khăn, bởi sản xuất còn manh mún, nhỏ lẻ, khó áp dụng các công nghệ hiện đại.

Hơn nữa, đầu tư cho nông nghiệp công nghệ cao, công nghệ 4.0 đòi hỏi vốn lớn, trong khi nguồn lực tài chính của người dân và các nhà đầu tư còn nhiều hạn chế, các chính sách của Nhà nước chưa đủ mạnh và đồng bộ, mới chỉ đáp ứng ở một số công đoạn trong chuỗi với quy mô nhỏ.

Từ đó, dẫn đến thông tin truy xuất còn chưa cụ thể, chỉ đơn thuần là tên sản phẩm và địa chỉ công ty cung cấp sản phẩm; chưa kết nối đầy đủ thông tin giữa sản xuất và thị trường.

Để việc số hóa trong truy xuất nguồn gốc nông sản thực sự được triển khai có hiệu quả, đi vào chiều sâu, tỉnh đề ra nhiều nhiệm vụ, giải pháp cụ thể.

Trong đó, tập trung mở rộng phát triển nền tảng cấp, quản lý mã số vùng trồng và ứng dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc nông sản đối với các mặt hàng chủ lực, sản phẩm OCOP của tỉnh.

Triển khai nền tảng truy xuất nguồn gốc nông sản và ứng dụng cho các ngành hàng chủ lực (thanh long; rau an toàn; chăn nuôi lợn, gà); nghiên cứu, xây dựng nền tảng truy xuất nguồn gốc nông sản có sử dụng công nghệ chuỗi khối blockchain.

Từng bước nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm, nâng cao nhận thức nhằm thay đổi hành vi, thói quen cho người sản xuất theo hướng minh bạch thông tin sản phẩm.

Ngoài ra, tỉnh sẽ tiếp tục hướng dẫn hỗ trợ việc xây dựng nhãn hiệu tập thể và chỉ dẫn địa lý, truy xuất nguồn gốc đối với sản phẩm nông nghiệp của tỉnh nhằm nâng cao giá trị gia tăng, tăng sức cạnh tranh các sản phẩm nông nghiệp trên thị trường.

Hỗ trợ HTX, doanh nghiệp thực hiện chứng nhận sản xuất theo quy trình VietGAP, hữu cơ, cải tiến quy trình công nghệ, xây dựng nhãn hiệu tập thể.

Các vùng trồng sẽ được cập nhật hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về trồng trọt; cho phép thiết lập mã số vùng trồng cho các cơ sở sản xuất trên phạm vi toàn tỉnh, cung cấp nền tảng cấp, quản lý mã số vùng trồng trực tuyến với quy trình từ việc đăng ký, xác minh và cấp mã số vùng trồng được nhanh chóng, kịp thời.

Ghi chép nhật ký điện tử; khai thác cơ sở dữ liệu vùng trồng cho các mục đích khác nhau như xây dựng chính sách, chỉ đạo sản xuất; điều tiết, kết nối cung cầu, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật, dự tính, dự báo… nhằm theo dõi và kiểm soát tình hình sản xuất, kiểm soát chất lượng sản phẩm; truy xuất nguồn gốc nông sản.

Thúy Vân