Sẽ có 11 đơn vị hành chính cấp tỉnh, thành được giữ nguyên hiện trạng. 52 tỉnh, thành phố bao gồm cả thành phố cấp trung ương cũng sẽ được sắp xếp lại. Đây là nội dung quan trọng nhất tại Dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Dự thảo do Bộ Nội vụ chủ trì soạn thảo.
Tỉnh đảm bảo quy mô dân số, diện tích số đơn vị hành chính không phải sáp nhập
Theo đó, dự thảo có đề cập tới 11 tỉnh thành không phải sáp nhập, cụ thể là: Hà Nội, Huế, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Cao Bằng, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Nghệ An và Hà Tĩnh. 52 địa phương còn lại thuộc diện phải sắp xếp, bao gồm cả 4 thành phố trực thuộc Trung ương là TP.HCM, Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ.
52 tỉnh thành sáp nhập cụ thể là: TP.Hải Phòng, TP.HCM, Đà Nẵng, Cần Thơ và 48 tỉnh Hà Nam, Hưng Yên, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Thái Bình, Hải Dương, Nam Định, Ninh Bình, Bắc Kạn, Thái Nguyên, Phú Thọ, Bắc Giang, Hoà Bình, Tuyên Quang, Lào Cai, Yên Bái, Hà Giang, Ninh Thuận, Quảng Trị, Phú Yên, Quảng Bình, Quảng Ngãi, Khánh Hoà, Đắk Nông, Tây Ninh, Bình Dương, Bình Thuận, Bình Phước, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bến Tre, Bạc Liêu, Vĩnh Long, Hậu Giang, Trà Vinh, Tiền Giang, Sóc Trăng, Đồng Tháp, An Giang, Long An, Cà Mau, Quảng Nam, Bình Định, Đắk Lắk, Đồng Nai, Gia Lai, Kon Tum, Lâm Đồng, Kiên Giang.
Bộ Nội vụ cho biết việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh và cấp xã sẽ dựa trên các tiêu chí: Diện tích tự nhiên, quy mô dân số, yếu tố lịch sử, truyền thống, văn hóa, tôn giáo, dân tộc, địa kinh tế, địa chính trị, quốc phòng và an ninh. Trong đó, tiêu chí về diện tích tự nhiên và quy mô dân số được xác định theo Nghị quyết số 1211 (đã được sửa đổi, bổ sung năm 2022) của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn phân loại đơn vị hành chính.
Theo đó đơn vị hành chính cấp tỉnh phải đáp ứng ba tiêu chuẩn về diện tích, dân số, số đơn vị hành chính cấp huyện. Tỉnh miền núi, vùng cao diện tích từ 8.000 km2, dân số 0,9 triệu; tỉnh còn lại diện tích 5.000 km2, dân số 1,4 triệu. Thành phố trực thuộc trung ương diện tích 1.500 km2, dân số 1 triệu. Tất cả tỉnh, thành phố đồng thời phải có từ 9 đơn vị hành chính cấp huyện trở lên.
Dự kiến có 11 tỉnh, thành không sáp nhập và 52 tỉnh thànhkhác sáp nhập.
Các tỉnh, thành phố chưa đạt 100% tiêu chuẩn đơn vị cấp tỉnh theo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn, phân loại đơn vị hành chính thì phải sáp nhập.
Việc sáp nhập các tỉnh tuân thủ các nguyên tắc tương đồng về lịch sử, truyền thống, văn hóa, dân tộc, đảm bảo sự gắn kết cộng đồng dân cư, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa, lịch sử, dân tộc của từng địa phương; vị trí địa lý liền kề, điều kiện tự nhiên, hạ tầng giao thông và không gian kinh tế phù hợp, tạo điều kiện phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế phát triển kinh tế, hỗ trợ lẫn nhau và thúc đẩy sự phát triển của tỉnh sau sáp nhập.
Dự thảo cũng quy định rõ các trường hợp không thực hiện sắp xếp, bao gồm đơn vị có vị trí biệt lập, giao thông kết nối khó khăn và đơn vị có vị trí đặc biệt quan trọng, ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh và bảo vệ chủ quyền quốc gia.
Ngoài ra, quá trình sáp nhập cũng phải căn cứ vào trình độ, năng lực quản lý của cấp ủy, chính quyền, mức độ chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ thông tin; đặc biệt chú trọng bảo đảm quốc phòng, an ninh, xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc tại các địa bàn trọng yếu, khu vực hải đảo và vùng biên giới.
Dự kiến tỉnh sáp nhập với tỉnh sẽ tiếp tục gọi là tỉnh, trong khi tỉnh sáp nhập vào thành phố trực thuộc Trung ương vẫn giữ nguyên là thành phố trực thuộc Trung ương.
Dự thảo cũng yêu cầu tổng số cán bộ, công chức, viên chức của đơn vị hành chính cấp tỉnh mới sau sắp xếp không vượt quá tổng số có mặt tại các ĐVHC cấp tỉnh trước sắp xếp. Tổng số cán bộ, công chức, viên chức của ĐVHC cấp xã mới sau sắp xếp không vượt quá tổng số nhân sự của các xã, huyện có mặt trước sắp xếp. Con số này sẽ phải giảm dần trong thời hạn năm năm sau khi sắp xếp, tính theo ngày hiệu lực của nghị quyết này.
Dự thảo nghị quyết cũng cho thời hạn bảo lưu chế độ, chính sách tiền lương, phụ cấp đối với người giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý là 6 tháng kể từ thời điểm sắp xếp. Sau thời hạn này sẽ thực hiện chế độ, chính sách tiền lương và phụ cấp chức vụ theo vị trí việc làm mới phù hợp với quy định.
Các chế độ, chính sách đặc thù theo vùng, khu vực và theo đơn vị hành chính cũng được giữ nguyên. Sau sắp xếp, Chính phủ sẽ cho rà soát, sửa đổi, bổ sung phù hợp với tình hình mới.
Tiêu chí sáp nhập sắp xếp cấp xã
Ngoài các tỉnh, Dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đề cập tới nội dung sắp xếp cấp xã. Theo tờ trình của Bộ Nội vụ, dự kiến có 9.996 trên tổng số 10.035 đơn vị hành chính cấp xã thuộc diện sắp xếp, để còn lại khoảng dưới 3.000.
Đơn vị cấp xã có diện tích tự nhiên hoặc quy mô dân số dưới 300% tiêu chuẩn theo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ phải tiến hành sắp xếp.
Trường hợp sáp nhập từ 4 đơn vị cấp xã trở lên thì tiêu chuẩn về diện tích và dân số không cần đặt ra như một điều kiện bắt buộc. Tuy nhiên, mục tiêu sau sắp xếp là giảm số lượng đơn vị cấp xã từ 70-75% so với hiện tại. Sự thay đổi lớn này nhằm tạo tiền đề tổ chức lại chính quyền địa phương theo mô hình 2 cấp.
Việc sáp nhập xã sẽ được thực hiện trên nguyên tắc giữ nguyên trạng các đơn vị hành chính hiện có và có thể sáp nhập xã của huyện này vào xã của huyện khác. Xã sáp nhập với xã sẽ tiếp tục gọi là xã, còn xã sáp nhập với phường sẽ tiếp tục gọi là phường. Các địa phương sẽ chủ động lựa chọn tên gọi mới nhưng Trung ương khuyến khích việc đặt tên theo tên của đơn vị cấp huyện trước khi sắp xếp, kèm theo số thứ tự để thuận tiện cho quá trình số hóa và cập nhật dữ liệu thông tin.
Bộ Nội vụ cho biết việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã thuộc thẩm quyền của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và sẽ được triển khai trước theo lộ trình đã được Bộ Chính trị phê duyệt. Song song với quá trình này, các cơ quan có thẩm quyền sẽ tiến hành các quy trình chính trị và pháp lý cần thiết để sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 2013, tạo cơ sở pháp lý cho việc kết thúc hoạt động của cấp huyện.
Dự thảo nghị quyết này được xây dựng trên cơ sở các Kết luận số 126, 127, 130 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về giai đoạn 2 của cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy, cũng như các văn bản của Ban Chỉ đạo Trung ương về tổng kết Nghị quyết 18 về tinh gọn bộ máy.
Dự thảo cũng bám sát Đề án về sắp xếp đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đã được Bộ Chính trị thống nhất chủ trương và đưa về các Tỉnh ủy, Thành ủy, Đảng ủy các cơ quan trung ương cho ý kiến.
(Theo danviet.vn)