Với phương châm "Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông", Trung tâm Khuyến nông tỉnh đã triển khai xây dựng nhiều mô hình sản xuất gắn với chuỗi giá trị, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào thực tiễn, qua đó tạo giá trị gia tăng, giúp ổn định đầu ra cho nông sản và mở rộng thị trường xuất khẩu.
Bám sát định hướng phát triển nông nghiệp của tỉnh, Trung tâm Khuyến nông tỉnh đã đẩy mạnh tuyên truyền, chuyển giao khoa học kỹ thuật, tăng cường đào tạo, tập huấn cho cán bộ khuyến nông và nông dân về kỹ thuật sản xuất, phân tích thị trường, xây dựng chuỗi liên kết, hỗ trợ xây dựng thương hiệu sản phẩm; chủ động phối hợp với các địa phương xây dựng nhiều mô hình phù hợp với điều kiện sinh thái, nhu cầu thực tiễn của từng vùng.
Mô hình nuôi cá lồng giá trị cao gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm ở xã Thái Hòa (Lập Thạch) cho thu nhập ổn định.
Giai đoạn 2021 - 2025, trung tâm đã triển khai hàng trăm mô hình khuyến nông trong các lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi và thủy sản. Các mô hình đã giúp nông dân tiếp cận kỹ thuật canh tác tiên tiến, mở ra hướng đi mới nhằm nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, giảm chi phí đầu vào và bảo vệ môi trường.
Hiện nay, trên địa bàn tỉnh đã hình thành vùng sản xuất rau an toàn với tổng diện tích hơn 4.800 ha tại các địa phương; nhiều mô hình trồng trọt theo hướng hữu cơ được hình thành, phát triển mang lại thu nhập cao cho các hộ dân như trồng thanh long ruột đỏ theo hướng hữu cơ với 10 ha tại huyện Lập Thạch; trồng dưa lê theo hướng hữu cơ tại huyện Tam Dương; trồng lúa gạo theo hướng hữu cơ tại các huyện Tam Dương, Bình Xuyên, Yên Lạc, Lập Thạch; trồng rau su su theo hướng hữu cơ tại xã Hồ Sơn, huyện Tam Đảo.
Điểm sáng trong phát triển chuỗi giá trị là sự tham gia tích cực của các hợp tác xã (HTX) và doanh nghiệp. Điển hình như HTX Rau an toàn Vĩnh Phúc, mô hình tiêu biểu trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ gắn với chuỗi liên kết giá trị. Mỗi năm, HTX cung ứng ra thị trường từ 400 - 500 tấn rau quả sạch.
Hiện HTX có 40 thành viên, canh tác trên diện tích gần 20 ha, quy hoạch thành 3 vùng sản xuất tập trung tại các huyện Tam Dương, Tam Đảo. Phần lớn sản phẩm của các thành viên đều được HTX thu mua với giá cao hơn thị trường từ 1.000 - 2.000 đồng/kg... góp phần mang lại hiệu quả kinh tế, tạo niềm tin cho nông dân gắn bó với sản xuất nông nghiệp sạch, bền vững.
Vùng chuyên canh trồng bí đỏ tập trung ở các huyện Tam Dương, Vĩnh Tường mang lại thu nhập ổn định cho bà con nông dân.
Mô hình ứng dụng hệ thống cảm biến kiểm soát các yếu tố môi trường trong nuôi cá nước ngọt thâm canh tại hộ gia đình ông Phạm Văn Tấn, thị trấn Tam Hồng, huyện Yên Lạc cũng cho hiệu quả cao. Từ năm 2021, với sự hỗ trợ của Trung tâm Khuyến nông tỉnh, gia đình ông Tấn đã lắp đặt hệ thống cảm biến kết hợp máy cho cá ăn tự động, giúp kiểm soát các chỉ số như độ pH, nhiệt độ nước, oxy hòa tan trong ao nuôi.
Nhờ đó, ông có thể chủ động điều chỉnh điều kiện môi trường, tối ưu lượng thức ăn, giảm chi phí và nâng cao sản lượng. Với diện tích 5 ha ao nuôi, mỗi năm gia đình ông cung cấp ra thị trường từ 70 - 80 tấn cá thương phẩm, mang lại hiệu quả kinh tế cao gấp nhiều lần so với phương thức nuôi truyền thống.
Toàn tỉnh hiện đã xây dựng được gần 30 mô hình chuỗi liên kết trong sản xuất, tiêu thụ nông, lâm, thủy sản an toàn. Ngoài ra, nhiều mô hình liên kết giữa các công ty sản xuất giống, thức ăn chăn nuôi với nông dân theo hình thức gia công cũng được triển khai hiệu quả.
Tỉnh còn xây dựng các chuỗi tiêu thụ sản phẩm sữa bò giữa các hộ chăn nuôi và doanh nghiệp như Vinamilk, Cô gái Hà Lan, cùng với 14 chuỗi cung cấp nông sản thực phẩm cho thành phố Hà Nội. Mỗi năm, tỉnh cung cấp cho Hà Nội khoảng 12 nghìn tấn rau củ quả, hơn 50 triệu quả trứng gà, 10 nghìn tấn gà thịt, 20 nghìn tấn lợn thịt và hàng chục nghìn tấn nông sản khác.
Theo đánh giá của Trung tâm Khuyến nông tỉnh, các mô hình, dự án khuyến nông đã góp phần thay đổi phương thức sản xuất của nông dân, giúp họ tiếp cận công nghệ mới, sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, đảm bảo truy xuất nguồn gốc, được cấp mã số vùng trồng.
Điều này thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi, hình thành các trang trại, gia trại hiệu quả, góp phần quan trọng trong phát triển nông nghiệp bền vững. Năm 2024, giá trị sản xuất bình quân đạt 151 triệu đồng/ha canh tác; thu nhập bình quân khu vực nông thôn đạt 63 triệu đồng/người.
Bài, ảnh: Nguyễn Hường