Lần đầu tiên hoạt hình Việt gây chú ý với khán giả khi có hai phim liên tiếp ra rạp là "Dế Mèn phiêu lưu ký" và "Trạng Quỳnh nhí".
Dế Mèn: Cuộc phiêu lưu tới xóm Lầy Lội (đạo diễn Mai Phương) sắp công chiếu vào ngày 30/5, mở màn mùa phim hè. Tiếp đó, Trạng Quỳnh nhí: Truyền thuyết Kim Ngưu - tác phẩm ấp ủ nhiều năm của đạo diễn Trịnh Lâm Tùng - ấn định lịch phát hành vào ngày 20/6. "Đây là cột mốc đáng chú ý của phim hoạt hình trong nước", ông Thierry Nguyễn - tổng giám đốc công ty kỹ xảo AIOI Studios - nhận định.
Trước đây, hầu hết phim hoạt hình trong nước thường chỉ được chiếu YouTube hoặc phát truyền hình. Năm 2010, Người con của rồng (đạo diễn Phạm Minh Trí) là tác phẩm hiếm hoi phát hành thương mại, dịp chào mừng Đại lễ ngàn năm Thăng Long.
Hai tác phẩm sắp ra rạp đều có nội dung lấy cảm hứng từ kho tàng văn học trong nước. Trạng Quỳnh nhí mang màu sắc huyền sử - kỳ ảo, lấy bối cảnh ở làng Khoai. Biến cố xảy ra khi cha Quỳnh bị vu oan đánh cắp ngọc quý để chống lại triều đình. Cậu cùng bạn bè tìm cách minh oan cho cha song bị quan binh truy lùng gắt gao. Trên đường bỏ trốn, Quỳnh vô tình phát hiện âm mưu của một thế lực liên quan đến Cửu Vĩ Hồ trong truyền thuyết.
Với Dế Mèn, êkíp chuyển thể từ tác phẩm thiếu nhi kinh điển cùng tên của nhà văn Tô Hoài. Đạo diễn cải biên một số chi tiết để phim gần gũi hơn với khán giả. Câu chuyện bắt đầu từ chuyến phiêu lưu của Dế Mèn và Dế Trũi ở một thành phố xây dựng từ rác thải tái chế. Ếch Cốm tự xưng là đại vương, lãnh đạo nhiều loài côn trùng ở đây. Gã muốn tổ chức một đại hội võ thuật để mua vui. Thoạt đầu, Dế Mèn khá hứng thú với thành phố sôi động, cư dân thân thiện. Tuy nhiên, cậu dần phát hiện ra kế hoạch đen tối của kẻ trị vì.
Thách thức lớn nhất các đơn vị đối mặt khi đưa hoạt hình lên màn ảnh rộng là khâu kỹ xảo. Trịnh Lâm Tùng cho biết Trạng Quỳnh nhí được phát triển từ series YouTube, từng gây sốt với hàng triệu lượt xem mỗi tập. Chuyển sang dạng hoạt hình điện ảnh 3D chiếu màn ảnh rộng, êkíp đặt tiêu chí cao về kỹ thuật, nhân vật vừa đẹp mắt vừa mang đậm bản sắc Việt. "Chúng tôi xây dựng lại toàn bộ quy trình sản xuất, song vẫn phải giữ được linh hồn, sức sống của Trạng Quỳnh", anh nói.
Nhân vật, bối cảnh, ánh sáng, hiệu ứng đều được êkíp tạo dựng bằng kỹ thuật số. Để nhân vật chuyển động tự nhiên, biểu cảm sống động, đội ngũ phải trau chuốt từng khung hình. Trong đó, khâu diễn hoạt (animation) là khó nhất, đòi hỏi người thực hiện hiểu nội dung, nắm được góc máy, kiểm soát chuyển động, truyền tải mượt mà cảm xúc, tính cách nhân vật. Theo đại diện êkíp, do thời lượng lên đến gần 100 phút, VFX (kỹ xảo hình ảnh) chiếm khoảng 35% tổng ngân sách.
"Chưa từng có đơn vị nào ở Việt Nam sản xuất bộ phim đạt độ dài như vậy, do đó việc tìm lời khuyên, sự giúp đỡ của đồng nghiệp trong ngành là rất hạn chế. Đôi khi, chúng tôi cảm giác như bước vào 'nhiệm vụ bất khả thi', nhưng vẫn quyết tâm vừa làm vừa học, đúc rút kinh nghiệm", đạo diễn nói.
Đạo diễn Trịnh Lâm Tùng ở Liên hoan Phim hoạt hình năm 2024. Ảnh: Nhân vật cung cấp
Tương tự, đoàn phim Dế Mèn mất hơn ba năm để nghiên cứu, thiết kế thế giới côn trùng trong phim với tiêu chí gần gũi, sáng tạo. Các cảnh chiến đấu được xây dựng dựa trên đặc trưng từng loài, chẳng hạn Bọ Ngựa có những cú quăng chân, bật xa và chém tay dứt khoát. Bối cảnh đồng quê trong truyện gốc được chuyển thành phố xá Hà Nội, với các địa điểm nổi tiếng như công viên Lê Nin, Cột Cờ, cầu Long Biên.
Êkíp gồm 100% người Việt, trong đó có nhóm sinh viên của Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền thông Thái Nguyên. "Chúng tôi giữ lại thông điệp nhân văn mà nhà văn Tô Hoài muốn truyền tải, đó là mong muốn muôn loài được sống trong thế giới bình đẳng, bác ái, bên cạnh đó đề cập thêm những vấn đề thời sự như biến đổi khí hậu, tái chế rác", đạo diễn Mai Phương nói.
Giới làm phim cho rằng hoạt hình Việt nhiều tiềm năng nhưng đối mặt không ít bất lợi khi chiếu rạp. Theo ông Đoàn Trần Anh Tuấn - đồng sáng lập Colory Animation, do lĩnh vực hoạt hình trong nước còn ở giai đoạn đang phát triển, các nhà sản xuất thường khó tích lũy kinh nghiệm trong các dự án lớn. Họ gặp hạn chế về nguồn lực đầu tư lẫn thời gian, ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm.
Hai tác phẩm Việt chịu cạnh tranh lớn từ các thương hiệu nổi tiếng trong khu vực. Dế Mèn công chiếu chỉ một tuần sau khi Doraemon 44 được ra mắt, do đó dễ lép vế trước sức nóng của loạt phim hoạt hình ăn khách này. Trạng Quỳnh nhí cũng đối đầu với Elio - Cậu bé đến từ Trái Đất, phim mới của hãng nổi tiếng Pixar (ra rạp cùng ngày). "Ngoài ra, một bộ phận khán giả quan niệm hoạt hình là thể loại dành riêng cho trẻ em. Rào cản này khiến những phim có nội dung sâu sắc, hướng đến đối tượng trưởng thành gặp khó trong việc thu hút người xem, khó đạt doanh thu cao", ông Tuấn đánh giá.
Tạo hình Dế Mèn trong bản chiếu rạp. Ảnh: Đoàn phim cung cấp
Chuyên gia cho rằng hoạt hình Việt có thể tận dụng tài nguyên từ kho tàng dân gian. Theo ông Tuấn Đinh - giám đốc Sun Wolf Animation Studio, hoạt hình các nước thường khai thác, phát triển từ tài sản trí tuệ (Intellectual Property - IP), chẳng hạn manga như Doraemon của Nhật Bản, truyện tranh như vũ trụ Marvel của Mỹ, manhwa của Hàn Quốc. Những IP này chứng minh được sức hút ở thị trường nội địa lẫn khán giả toàn cầu, tạo ra nền tảng vững chắc.
"Nhà làm phim trong nước hoàn toàn có thể đi theo con đường này, bởi cổ tích, truyền thuyết, thần thoại có những nhân vật độc đáo, cốt truyện hấp dẫn, tiềm năng lớn để trở thành những IP mạnh, đồng thời giúp bảo tồn và quảng bá văn hóa Việt", ông Tuấn Đinh nói.
(Theo Vnexpress.net)