Vì ông vốn là người sống tình cảm. Quá khứ đối với ông vừa là niềm tự hào vừa là nỗi đau thương. Cho nên, những gì ông giữ lại đều có ý nghĩa đối với ông. Chúng tôi thừa biết điều này chứ. Nhưng nói thật, giữa thành phố này, chỗ ở còn phải chen chúc nhau, huống hồ chi nói đến cái nhà kho. Mà kì thực, lúc xây nhà, căn phòng này chúng tôi dành cho bé Bi khi con bước vào tuổi đến trường. Con còn nhỏ, căn phòng trở thành nơi chứa những đồ dùng đã cũ nhưng còn giá trị sử dụng, hoặc những vật dụng ít khi dùng tới. Dọn dẹp xong, mệt phờ phạc, nhưng tôi rất hài lòng với không gian thoáng đãng gọn gàng. Vài hôm nữa chồng tôi sẽ mua vôi ve về quét lại tường, thế là bé Bi sẽ có một thế giới riêng của mình. Cha tôi trở về nhà sau một chuyến đi dài thăm thú bạn bè và những nơi ngày xưa ông và đồng đội đã một thời sinh tử có nhau. Ở cái tuổi sáu mươi mà cha vẫn còn có sức khỏe để đi là một điều quả thật may mắn cho cha, và cho cả con cháu của người. Mẹ tôi mất sớm. Không biết có phải vì những đêm dài tháng rộng chờ đợi mỏi mòn. Hay vì mẹ đã phải thay chồng, thay em cáng đáng mọi công việc ruộng vườn, lại thêm cha mẹ chồng già yếu, và một nách hai con giữa thời chiến tranh loạn lạc. Nên sau ngày cha trở về, sức khỏe mẹ ngày càng kiệt quệ. Rồi cứ thế mẹ đi trong một đêm cuối năm lạnh lẽo. Cha ở vậy nuôi chị em tôi đến giờ. - Cha tìm gì vậy cha? - Một đêm tỉnh giấc vì những tiếng lục cục, tôi nhẹ nhàng rón rén đi đến nơi có tiếng động phát ra. - Cha tìm cái ba lô và mấy thứ lặt vặt. Sao con không ngủ mà dậy làm gì? - Con đang ngủ, thấy tiếng động, tưởng nhà có trộm. - Nhà mình có gì mà sợ trộm. Cha tìm vài thứ rồi đi ngủ thôi, có tuổi rồi, đâu ngủ được nhiều. - Để mai rồi tìm, giờ cha đi ngủ đi, chuyện đâu còn có đó mà. - Ờ, nhưng mà cha nhớ là cha để cái ba lô ở trong cái rương gỗ này. Sao giờ tìm miết mà không thấy. Con có để chỗ nào khác giùm cha không? - Không cha à. Trong cơn ngái ngủ, tôi đã không nhớ ra là chủ nhật tuần trước vợ chồng tôi đã lôi cái rương cũ và mấy thứ đồ cũ bán cho bà đồng nát rồi. - Thôi con đi ngủ đi. Cha tìm một chút rồi đi ngủ liền.Sáng ra tôi mới nhớ, hốt hoảng nói với chồng. Anh gắt trong tiếng ngáy. - Thì em đi chợ mua lại cho cha cái ba lô mới, có gì đâu mà phát hoảng lên vậy. Làm như cháy nhà đến nơi không bằng. - Không phải cha tìm cái ba lô đâu. Hình như cha quan tâm đến những thứ cha để ở trong ba lô đó.Cứ quan trọng hóa vấn đề. Để yên cho anh ngủ thêm chút nữa. Chồng tôi làu bàu. Tôi bắt đầu thấy bồn chồn. Tôi mở các cánh cửa buồng để kiếm cha. Các buồng đều không có. Thì ra, cha dậy sớm và ra ngoài sân ngồi trầm ngâm mặt cha nghĩ ngợi. Vầng trán cao với những nét thời gian nhíu lên hình dấu ớ khiến cho đôi mắt nheo với những đường chân chim chụm đầu vào nhau nhăn nhúm. Tôi linh cảm cha đang có nhiều điều trăn trở, từ đêm qua. - Sao cha dậy sớm vậy? - Con nhớ lại coi có cất cái ba lô cũ của cha ở chỗ khác không? Cha tôi bình tĩnh thả từng tiếng chậm rãi. - Dạ, cái ba lô đó quan trọng lắm hả cha? Tôi lý nhí hỏi lại. - Ừh. Giấy tờ sổ sách từ trước đến giờ cha để trong đó cả. Mà hình như con đã để nó đi đâu phải không? - Dạ, con... Tôi bắt đầu ấp úng. - Con có biết trong đó là tài liệu quan trọng không? - Tại con thấy toàn giấy tờ cũ kĩ, con nghĩ cha không cần tới nữa nên đã đem bán đồng nát cùng với cái ba lô và một vài thứ khác nữa hôm chủ nhật tuần rồi. Con xin lỗi. Đôi mắt cha tôi sáng lên rồi nhắm vội. Tiếng thở dài hắt ra từ cuống họng. Hàng chân mày nhướn lên chùng xuống. Sự giãn nở thay đổi trong tích tắc ấy khiến tôi nhận ra sự bất ổn đầy thất vọng của cha. Ông chậm rãi nói. - Thế là hết. Tôi im lặng. Sự im lặng ngột ngạt không chịu nổi. Tưởng như có tảng đá đè nặng lấy thân mình. Tôi biết mình đã phạm phải một lỗi lầm lớn khó có thể tha thứ được. Thật khó mà diễn tả được cảm giác của tôi lúc đó. Nỗi lo cha giận thì ít mà nỗi lo cha buồn thì nhiều. Tôi chợt hiểu, lúc này đây, hơn lúc nào, cha cần mọi thứ chứa đựng trong cái ba lô ấy. Mãi sau này tôi mới biết, trong đống giấy tờ mà tôi coi là cũ kĩ, không cần thiết ấy, là những dòng địa chỉ, sơ đồ về những ngôi mộ của đồng đội cha. Trong những số ấy, có địa chỉ đã được cha tìm đến và tìm thấy, có địa chỉ vẫn còn nằm trên giấy tờ, trong những quyển sổ tay nhỏ nhắn, cũ kĩ, sờn góc, quăn mép mà tôi đã vô tình “thanh lý” cho bà đồng nát rồi. Những hôm trời trở rét, hơi thở của cha mệt mỏi nặng nhọc hơn. Vết thương cũ tái phát làm cha nhức nhối. Đi lại cũng khó khăn. Những đêm ngồi xoa bóp chân cho cha, tôi thắt lòng khi tay mình chạm phải thân hình gầy gò khô đét của cha. Hai ống xương như găm vào lòng tôi nỗi dày vò. Lớp da bọc xương nhăn nhúm chai sạn. Tuổi già đã lấy đi của người ta hết sức lực, còn lại chỉ là những vết tích của thời gian. Đã lâu, cha không còn trách tội tôi nữa. Nhưng những lúc cha ngồi suy tư bên khói thuốc. Tôi thấy lòng mình đau nhói. Thật ra bấy lâu nay tôi vẫn âm thầm đi tìm bà đồng nát để hỏi xem cái rương trong đó có đựng cái ba lô quý giá của cha tôi. Nhưng càng tìm càng không thấy. Tôi mang nỗi thất vọng đầy tội lỗi. Sức khỏe của cha ngày càng giảm sút. Càng về đêm, những cơn ho kéo dài càng hành hạ ông. Vợ chồng tôi thay nhau túc trực bên cạnh để chăm sóc cho cha. Thời gian này quả là vất vả đối với chúng tôi. Cả hai đều làm công ăn lương của nhà nước, nên đồng tiền eo hẹp đã đành. Thời gian lại càng eo hẹp hơn. Những lúc nào tranh thủ về được bên cha là tôi nhờ các chị cùng phòng làm giúp phần việc còn lại của mình. Cha cũng hiểu điều đó nên đã nhắc tôi cứ đi làm, đừng lo lắng cho cha nhiều. Chỉ mới một tháng thôi mà cả tôi và chồng đều hốc hác thấy rõ. Nét mệt mỏi in hằn lên gương mặt thiếu ngủ triền miên. Cuối cùng, chúng tôi đành phải tìm một người giúp việc. Qua dịch vụ, tôi tìm được một người thay tôi chăm cha những lúc vợ chồng tôi vắng nhà. Đó là một người đàn bà có dáng người nhỏ nhắn, hơi gầy nhưng có vẻ nhanh nhẹn. Nghĩ cũng thấy thương tình cho bà ấy. Ở tuổi này, lẽ ra phải có người cơm bưng nước rót hàng ngày. Nhưng cái cô độc của người già không chồng, không con buộc bà phải kiếm tiền cho từng bữa ăn. Chúng tôi đặt một cái giường trong nhà kho cho bà, căn phòng đó đã được quét dọn vôi ve lại tinh tươm. Bà cùng ăn cùng ở trong nhà với gia đình. Ban đầu bà còn e dè ngại ngùng như cô dâu mới về nhà chồng. Nhưng sau này bà đã thích nghi dần, và coi việc chăm sóc cha tôi như là bổn phận. Tôi mua thêm cho bà hai bộ đồ bà ba mới màu nâu xám và màu gụ. Bà tỏ lòng cảm kích, và tôi thấy bà mặc mãi. Tôi chạnh lòng nghĩ, nếu mẹ tôi còn sống thì cũng vào tuổi của bà. Thôi thì để cho hai người già cô đơn có bạn có bè trong cái tuổi về chiều này. Trong một lần dọn dẹp nhà cửa giúp tôi. Bà tìm thấy một cái bi đông đựng nước cũ của cha tôi còn sót lại ở góc nhà kho. Những dòng chữ trên cái bi đông ấy làm cho bà run rẩy ngã quỵ. Bà ôm bi đông nước vào người đầy đau đớn, nước mắt ràn rụa. Sau khi hỏi chuyện cha tôi. Cả cha tôi và bà thẫn thờ kinh ngạc lẫn vui mừng. Tên của người liệt sỹ ghi trên bi đông nước cùng dòng chữ ấy là trùng vào ngày sinh tháng đẻ và tên tuổi của người chồng quá cố của bà. Hỏi ra mới biết cha tôi và chồng bà là đồng đội cùng chiến đấu trên chiến trường Tây Nguyên khắc nghiệt. Và chồng bà đã gửi trọn cuộc sống tuổi trẻ của mình vào mảnh đất hào hùng lịch sử này. Chính cha tôi và những người đồng chí đồng đội cùng tiểu đoàn đã bên ông ấy trong những hơi thở cuối cùng. Sơ đồ của nơi ông ấy nằm nghỉ cha ghi cẩn thận trong những cuốn sổ tay được cất trong cái ba lô ấy. Mà giờ đây không biết nó đang ở nơi nào. Một buổi chiều, có một người đàn bà quảy quang gánh đang ngó nghiêng nhìn vào nhà khi tôi đi làm về. Tôi chợt nhớ cái bà mà cách đây một thời gian tôi gọi vào bán mớ đồ cũ trong kho. Tôi quýnh quáng dựng xe rồi vồn vã hỏi chuyện. Bà lôi trong bao xác rắn ra cái ba lô cũ và mấy quyển sổ ố màu quăn góc. Đây rồi. Đúng là của cha tôi rồi. Tôi bỗng ôm chầm lấy bà nước mắt rưng rưng. Qua cơn xúc động, tôi mời bà vào nhà. Một lúc sau, cha tôi và người bạn già giúp việc vừa đi dạo bộ về. Tôi giới thiệu bà đồng nát cho cha và đưa cho cha cái ba lô vốn là của ông. Cha tôi tròn mắt không thể tin vào điều kì diệu ấy. Ông ôm chầm lấy cái ba lô và khóc rưng rức như đứa trẻ lên ba. Những giọt nước mắt rỉ rả nhỏ trên khuôn mặt già nua khiến mọi người không cầm lòng được. Đó là những giọt nước mắt hạnh phúc hiếm hoi của người già. Rồi bà đồng nát kể với giọng ngậm ngùi xúc động. Sau khi mua được mấy món đồ cũ tôi bán. Bà thấy cái ba lô tuy cũ nhưng còn có thể tận dụng được, nên bà đã không bán mà đã đem về nhà, giặt sạch để đựng mấy bộ đồ ít ỏi của mình. Thấy mớ giấy tờ sổ sách cũ mèm, bà đem bỏ vào bịch ni lông để vứt. Bà để ở dưới gậm giường rồi quên mất không để ý nữa. Tối qua, khi bà quét nhà, quét gậm giường, bà mới thấy cái bịch ni lông để quên lâu lắm rồi. Bà lôi ra, lật qua lật lại mấy quyển sổ. Rồi bà chợt hiểu bà đang cầm trong tay một mớ giấy tờ rất là quan trọng. Nên hôm nay, bà đã tìm đến đây. Thì ra người đàn bà ấy cũng có người đàn ông yêu thương là đồng đội của cha tôi. Hay tin người yêu hy sinh sau bao tháng năm chờ đợi mỏi mòn, bà đã ở vậy không lấy chồng. Trong phòng khách nhỏ hẹp của gia đình tôi, ba người già ngồi im lặng bên nhau. Niềm vui hội ngộ và những điều bất ngờ liên tiếp xảy ra như một điều kì diệu. Những giọt nước mắt mừng tủi lặng lẽ lăn dài trên gò má gầy gò. Tôi thấy, ánh lên trong đó là một niềm hy vọng lớn lao. Thời gian có dằng dặc đến đâu, không gian địa lý dẫu có nhiều thay đổi, nhưng tất cả chúng tôi đều tin rằng, cha, đồng chí, đồng đội và cả hai người đàn bà ấy nữa sẽ tìm được người thân của mình trong một ngày gần nhất. Tôi thấy hơi thở của mình nhẹ bẫng đi. Như là trút được gánh nặng ngàn cân. Truyện ngắn của Ngô Thị Thanh Vân |