Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh tại Văn bản số 8688 về đôn đốc xử lý vi phạm đất đai trên địa bàn tỉnh, năm 2022, toàn tỉnh đã xử lý gần 3.200 trường hợp vi phạm liên quan đến đất đai với tổng diện tích 122,7 ha. Mặc dù công tác quản lý đất đai đã có sự chuyển biến và đạt được kết quả nhất định, song, lũy kế đến nay, tỉnh vẫn còn tồn tại khoảng 8.000 trường hợp vi phạm đất đai với tổng diện tích 279,7 ha chưa được giải quyết dứt điểm và đang tiếp tục phát sinh mới, rất cần chính quyền các cấp triển khai các giải pháp siết chặt công tác quản lý, ngăn chặn và xử lý dứt điểm vi phạm, tạo động lực phát triển KT - XH.
Lực lượng chức năng thực hiện cưỡng chế, thu hồi đất tại thị trấn Đại Đình (Tam Đảo).Ảnh: Nguyễn Lượng
Trước tình hình vi phạm liên quan đến lĩnh vực đất đai có chiều hướng gia tăng và diễn biến phức tạp, thực hiện Chỉ thị số 32 của Tỉnh ủy về tăng cường công tác phòng ngừa, ngăn chặn và xử lý vi phạm pháp luật về đất đai, ngày 16/3/2020, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 54, chỉ đạo các sở, ngành, địa phương xử lý dứt điểm hơn 17.100 trường hợp vi phạm liên quan đến lĩnh vực đất đai với tổng diện tích 658,2 ha.
Năm 2022, UBND tỉnh tiếp tục ban hành Văn bản số 8688 về đôn đốc, xử lý dứt điểm vi phạm đất đai tồn đọng, đến nay, toàn tỉnh đã xử lý được gần 9.000 trường hợp vi phạm với tổng diện tích 351 ha, trong đó, riêng năm 2022 xử lý gần 3.200 trường hợp vi phạm; lũy kế đến nay, toàn tỉnh còn tồn đọng khoảng 8.000 trường hợp vi phạm về đất đai chưa được giải quyết.
Thực hiện nhiệm vụ UBND tỉnh giao về công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực đất đai, ngăn chặn, xử lý dứt điểm vi phạm về đất đai, năm 2022, Sở TN&MT đã tổ chức thanh tra, kiểm tra đối với 15 dự án khu đô thị, nhà ở, 84 dự án công trình dịch vụ, thương mại trên địa bàn tỉnh; qua kiểm tra đã phát hiện 25 dự án chậm tiến độ sử dụng đất, 18 chủ đầu tư vi phạm mục đích sử dụng đất, lấn chiếm đất; sở đã ban hành 14 Quyết định xử lý vi phạm hành chính với số tiền phạt là 523 triệu đồng, đề xuất UBND cấp huyện xử lý 4 tổ chức vi phạm với số tiền phạt hơn 1,5 tỷ đồng.
Ngoài ra, Công an tỉnh đã phát hiện, xử lý 155 trường hợp vi phạm về đất đai, trong đó, ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính 133 trường hợp với tổng số tiền hơn 800 triệu đồng, khởi tố 10 vụ án hình sự liên quan đến lĩnh vực đất đai; chỉ đạo lực lượng công an cơ sở tham mưu UBND cấp huyện, xã xử lý dứt điểm 1.138 trường hợp vi phạm đất đai tồn đọng và 380 trường hợp vi phạm mới phát sinh, ra quyết định xử lý vi phạm hành chính đối với 249 trường hợp với tổng số tiền hơn 1,6 tỷ đồng.
Sở Giao thông vận tải đã thực hiện giải tỏa 20.000m2 lòng đường, hành lang an toàn đường bộ, tháo dỡ 200 m2 mái che và hàng trăm lều bạt, biển quảng cáo…lấn chiếm hành lang an toàn giao thông (ATGT); ra quyết định xử lý vi phạm hành chính 45 trường hợp vi phạm lấn chiếm hành lang ATGT với số tiền hơn 284 triệu đồng.
Trong lĩnh vực NN&PTNT, Sở NN&PTNT đã phát hiện, lập hồ sơ trình cấp có thẩm quyền xử lý 25 vu vi phạm lấn chiếm phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi, 65 vụ vi phạm pháp luật về đê điều; xem xét xử lý 53 vụ việc vi phạm đất đai, xây dựng trái phép trên đất rừng…
Kết quả trên cho thấy, công tác quản lý đất đai tại các địa phương thời gian qua đã được tăng cường, song, tình hình vi phạm đất đai vẫn xảy ra tại nhiều địa phương.
Sau khi ban hành Kế hoạch số 54, UBND tỉnh đã tiếp tục ban hành gần 60 văn bản chỉ đạo tăng cường công tác quản lý Nhà nước về đất đai, ngăn chặn và xử lý dứt điểm vi phạm đất đai, tuy nhiên, các địa phương vẫn để phát sinh thêm hơn 1.100 trường hợp vi phạm với tổng diện tích 43,3ha.
Việc xử lý các trường hợp vi phạm đất đai gặp nhiều khó khăn. Một số địa phương chưa kiên quyết xử lý các trường hợp vi phạm, để UBND tỉnh phải chỉ đạo trực tiếp như vi phạm đất đai trên diện tích đất đã thu hồi của Công ty TNHH Kim Long, vi phạm trên đất thu hồi của Công ty TNHH đầu tư sản xuất phát triển nông nghiệp Wineco Tam Đảo, vi phạm đất rừng trên địa bàn xã Ngọc Thanh (Phúc Yên), vi phạm dọc hai bên các tuyến đường vành đai và đường đô thị trên địa bàn thành phố Vĩnh Yên…
Một số vụ vi phạm đất đai tồn đọng khó giải quyết do vướng mắc liên quan đến cơ chế, chính sách về đất đai, đền bù GPMB; có vụ việc đã có kết luận, giải quyết theo đúng quy định, tuy nhiên không phù hợp với tình hình thực tế, gây khó khăn trong tổ chức thực hiện.
Mặt khác, theo báo cáo của Sở TN&MT tỉnh, kết quả xử lý vi phạm tồn đọng liên quan đến lĩnh vực đất đai đến nay phần lớn dừng lại ở bước thực hiện kiểm tra, lập biên bản giữ nguyên hiện trạng; công tác cập nhật tiến độ, rà soát kết quả xử lý vi phạm đất đai tại các địa phương chưa kịp thời, chính xác và thường xuyên, gây khó khăn trong việc đánh giá, xây dựng kế hoạch quản lý, ngăn chặn và xử lý vi phạm đất đai của tỉnh.
Để siết chặt công tác quản lý, xử lý dứt điểm các vi phạm đất đai theo Kế hoạch số 54 của UBND tỉnh, các sở, ngành, địa phương cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, phối hợp, xử lý vướng mắc về chuyên môn, nghiệp vụ, lĩnh vực quản lý liên quan đến quản lý nhà nước về đất đai.
Kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý vi phạm trong quản lý, sử dụng đất theo Luật Đất đai năm 2013, công khai các trường hợp vi phạm về đất đai phát sinh và xử lý vi phạm, tạo sự đồng thuận trong nhân dân.
Đẩy mạnh thực hiện đăng ký đất đai bắt buộc theo Kế hoạch số 290 của UBND tỉnh, hướng dẫn người dân cấp đổi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với những nơi đã được đo đạc, lập bản đồ địa chính, đồng thời, triển khai có hiệu quả Đề án phòng ngừa, ngăn chặn, chống lấn chiếm và xử lý vi phạm về đất đai trên địa bàn tỉnh.
Hoàng Sơn