Với mục tiêu phấn đấu đến năm 2025 cơ bản hoàn thành việc bố trí ổn định dân cư cho các hộ gia đình tại các vùng thiên tai, khu rừng đặc dụng, tỉnh đang triển khai rà soát, bổ sung quy hoạch bố trí đất ở, nhà ở, đất sản xuất, đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng thiết yếu. Từ đó, góp phần hạn chế thấp nhất thiệt hại do thiên tai, di cư tự do, hỗ trợ người dân tiếp cận bình đẳng các dịch vụ xã hội cơ bản, đảm bảo thoát nghèo bền vững và củng cố an ninh, quốc phòng.
Lực lượng chức năng huyện Tam Đảo giúp người dân vệ sinh nhà cửa, ổn định cuộc sống trong đợt mưa lũ tháng 5/2022. Ảnh: Nguyễn Lượng
Do tác động của biến đổi khí hậu, những năm gần đây, tình hình thiên tai trên địa bàn tỉnh ngày càng diễn biến phức tạp, bất thường, gây thiệt hại về người, tài sản, ảnh hưởng tới sản xuất và đời sống sinh hoạt của người dân...
Riêng đợt mưa lũ lịch sử hồi tháng 5 vừa qua đã khiến 6 người dân thiệt mạng, 2 người bị thương; hàng nghìn nhà dân bị ngập nước, nhiều hộ gia đình đã phải di dời để bảo đảm an toàn. Sản xuất nông nghiệp cũng chịu ảnh hưởng nặng nề với trên 12 nghìn ha lúa, hoa màu và thủy sản bị ngập; hơn 100 nghìn con gia súc, gia cầm bị chết, cuốn trôi; 2,2 nghìn mét kè, kênh mương bị sạt lở, hư hỏng nặng…
Theo rà soát của các ngành chức năng, toàn tỉnh có 340 hộ thuộc vùng có nguy cơ thiên tai cao cần được bố trí di dân, tái định cư tập trung. Trong đó, huyện Lập Thạch có 152 hộ, tập trung tại các xã Hợp Lý, Liên Hòa, Thái Hòa và Ngọc Mỹ; huyện Sông Lô có 118 hộ tại xã Quang Yên; huyện Tam Đảo với 49 hộ, tập trung tại xã Hồ Sơn và Minh Quang; huyện Bình Xuyên có 20 hộ tại xã Trung Mỹ và huyện Tam Dương có 1 hộ.
Cùng với đó là 3.400 hộ dân tại vùng có nguy cơ thiên tai cần được bố trí ổn định dân cư tại chỗ. Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh còn có 188 hộ sống trong khu rừng đặc dụng (Vườn Quốc gia Tam Đảo).
Do đời sống còn nhiều khó khăn, những hộ gia đình này chủ yếu sống phụ thuộc vào các khoản thu nhập từ rừng nên tạo sức ép không nhỏ cho công tác quản lý, bảo vệ rừng. Hơn nữa, khu vực họ sinh sống còn tiềm ẩn nguy cơ xảy ra lũ quét, sạt lở đất.
Nhằm bảo đảm "an cư" để "lạc nghiệp", giảm thiểu đến mức thấp nhất những thiệt hại do thiên tai gây ra, tỉnh đang triển khai kế hoạch bố trí dân cư, sớm đưa dân đến sinh sống, ổn định lâu dài theo thứ tự ưu tiên nơi có nguy cơ cao về thiên tai được bố trí thực hiện trước nhằm hạn chế đến thiệt hại về người và tài sản do thiên tai gây ra; dân cư trú hợp pháp trong khu rừng đặc dụng.
Theo đó, tỉnh sẽ bố trí đất ở, nhà ở, đất sản xuất, đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng thiết yếu đối với vùng bố trí ổn định dân cư tập trung; hỗ trợ di chuyển người và tài sản, khai hoang, nhà ở, lương thực trong thời gian đầu tại nơi tái định cư.
Đối với hộ gia đình, cá nhân đang sinh sống ở vùng có nguy cơ thiên tai nhưng không còn quỹ đất xây dựng khu tái định cư để di chuyển, phải bố trí ổn định tại chỗ, tỉnh sẽ hỗ trợ nâng cấp nhà ở và vật dụng phòng, chống thiên tai thiết yếu khác.
Ngoài ra, tỉnh cũng sẽ hỗ trợ vùng dự án bố trí ổn định dân cư phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã, tổ hợp tác; xây dựng các mô hình, dự án phát triển sản xuất, vùng nguyên liệu, liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, chế biến, bảo quản; hỗ trợ về tập huấn, chuyển giao kỹ thuật, giống, vật tư nông nghiệp, vốn tín dụng chính sách, đào tạo nghề, tạo việc làm bền vững cho người lao động…
Là huyện miền núi, địa hình có độ dốc cao, hơn nữa, hệ thống suối, luồng tiêu phức tạp, lượng nước đổ về nhanh nên từ đầu năm đến nay, Tam Đảo liên tục phải hứng chịu nhiều thiệt hại do mưa lũ, sạt lở đất gây ra.
Trong đợt mưa lớn xảy ra từ ngày 22 - 29/5/2022, toàn huyện có gần 300 ngôi nhà bị ngập, trong đó có 89 hộ bị ảnh hưởng nặng, phải di dời; hơn 320 ha lúa, hoa màu bị úng; hơn 12,5 nghìn con gia súc, gia cầm bị chết, cuốn trôi; hệ thống công trình thủy lợi, giao thông nhiều đoạn bị hư hỏng, sạt lở…
Ước tính tổng thiệt hại trên 30,5 tỷ đồng. Bên cạnh đó, trên địa bàn huyện vẫn còn hơn 180 hộ đang sinh sống trong khu rừng đặc dụng Vườn Quốc gia Tam Đảo, đời sống còn gặp nhiều khó khăn.
Đồng chí Chu Văn Sáu, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Tam Đảo cho biết: “Ðể ổn định dân cư tại các vùng bị sạt lở đất, sụt lún đất, lốc, lũ, lũ quét, ngập lụt, nước dâng; khu rừng đặc dụng, góp phần bảo đảm an toàn tính mạng, tài sản cho nhân dân, hạn chế di cư tự do, phòng đang tiến hành rà soát, lựa chọn các vị trí tái định cư phù hợp; xây dựng kế hoạch để trình UBND huyện phê duyệt và thực hiện các dự án đầu tư bố trí ổn định dân cư theo quy định”.
Phùng Hải