Từ bao đời nay, làng Dẫn Tự, xã Tân Phú, huyện Vĩnh Tường vẫn duy trì tổ chức lễ hội truyền thống tại ngôi đình làng cổ kính. Lễ hội mang ý nghĩa đặc biệt, thể hiện nét văn hóa đặc trưng của người dân xứ Đoài xưa, tôn vinh 2 vị danh tướng đã có công giúp vua Hùng đánh giặc cứu nước. Đây còn là dịp để gắn kết các dòng tộc trong cộng đồng, làng xã, thắt chặt tình đoàn kết trong nhân dân.
Mỗi dịp lễ hội, con em làng Dẫn Tự, xã Tân Phú ở xa trở về quê hương ra đình làm lễ, cầu xin Thành hoàng làng phù hộ cho nhân dân được bình an, mạnh khỏe, no ấm, hạnh phúc
Án ngữ ngay trước cổng đình làng Dẫn Tự là 3 cây cổ thụ có tuổi đời hàng trăm năm, trong đó có cây trôi cao gần 30m, tán lá xòe rộng gần 500 m2 với nhiều cành, nhánh lớn, hình thù kỳ dị, phủ kín dây leo, xanh ngắt bốn mùa, góp phần tạo nên nét cổ kính, hoang sơ, trầm mặc của ngôi đình làng.
Đình làng Dẫn Tự là một danh lam nổi tiếng trong vùng, được xây dựng trên địa thế đẹp, hướng đông nhìn ra đầm Đình, nơi long chầu thủy tụ. Do những biến cố, thăng trầm của lịch sử, ngôi đình cổ kính xưa không còn nữa. Năm 1996, nhân dân thôn Dẫn Tự đã đóng góp tiền của, công sức phục dựng lại ngôi đình trên nền di tích cũ.
Đình Dẫn Tự là nơi thực hành các nghi thức tế lễ trong lễ hội truyền thống của làng diễn ra vào ngày 11-12/11 âm lịch hằng năm nhằm tỏ lòng tôn kính, biết ơn của nhân dân đối với 2 vị danh tướng đã có công giúp vua Hùng Duệ Vương (vua Hùng thứ 18) đánh giặc, giữ nước là Cao Sơn Đại Vương và Quý Minh Đại Vương.
Lễ hội năm nay diễn ra trong không khí vui tươi, trang trọng. Phần lễ và phần hội được diễn ra song song. Ngày 11, dân làng tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, trò chơi dân gian, thi đấu thể dục, thể thao bên ngoài sân đình và sân nhà văn hóa thôn. Bên trong đình, các cụ làm lễ cáo tế, báo cáo với nhà Thánh cho phép nhân dân mở hội.
Trong ngày này, con em làng Dẫn Tự đi học, đi làm, công tác xa trở về quê hương ra đình dâng hương kính lễ. Đây cũng là dịp để mọi người cùng ngồi lại với nhau, bàn bạc việc trùng tu, tôn tạo lại ngôi đình làng. Sang ngày 12, đội hành lễ bao gồm đội tế nam và đội tế nữ thực hiện các nghi thức tế lễ Thành hoàng làng. Đội tế nam thực hiện nghi thức dâng hương, dâng rượu và dâng đèn; đội tế nữ hát xoan 3 bài Thơ nhang, Đóng đám, múa Bỏ bộ với ý nghĩa mời nhà vua về dự tiệc với dân làng.
Một nghi thức đặc sắc không thể thiếu trong lễ hội làng Dẫn Tự là đại diện của 21 dòng họ trong làng sẽ dâng hương kính lễ lên Thành hoàng làng, báo cáo những thành tích, công trạng của dòng họ đã đạt được trong năm qua, khẩn cầu Thành hoàng làng phù hộ, độ trì cho dòng họ ngày càng phát triển lớn mạnh; dân làng được mạnh khỏe, bình an, ấm no, hạnh phúc. Lễ xong, cả làng ăn hội vui vẻ, cùng nhau kể những câu chuyện vui, ôn lại những kỷ niệm dưới mái đình làng.
Cụ từ Nguyễn Trọng Thanh, Trưởng Ban tổ chức lễ hội làng Dẫn Tự cho biết: "Làng Dẫn Tự, tục gọi là Kẻ Bỏi, nguyên bản gọi là Dận Tự, nghĩa là con, cháu nối tiếp cha, ông. Từ xa xưa, hội làng có vai trò rất quan trọng trong đời sống tinh thần của nhân dân, đi vào tiềm thức của mỗi người và trở thành một mỹ tục, được duy trì từ đời này qua đời khác.
Lễ hội truyền thống làng Dẫn Tự có giá trị và ý nghĩa to lớn đối với nhân dân trong xây dựng và phát triển cộng đồng, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân, giữ vững bản sắc văn hóa tín ngưỡng tốt đẹp của dân tộc và giáo dục truyền thống yêu nước, bảo vệ Tổ quốc cho các thế hệ dân làng.
Dẫn Tự là ngôi làng có truyền thống hiếu học, từ xưa tới nay, làng có nhiều người học hành, thi cử đỗ đạt, ra làm quan hoặc đảm nhận nhiều vị trí công tác quan trọng trong các cơ quan nhà nước. Mỗi dịp lễ hội, con em làng Dẫn Tự từ khắp mọi miền Tổ quốc lại trở về quê hương, ra đình làm lễ thể hiện lòng biết ơn, sự tôn kính đối với các bậc tiên hiền, tiên thánh.
Ông Nguyễn Ngọc Thạch là một người con của làng Dẫn Tự. Đối với ông, 2 tiếng “quê hương” mang ý nghĩa thiêng liêng, cao cả. Mỗi dịp hội làng, dù bận đến đâu, ông cũng sắp xếp thời gian, cùng với bạn bè đồng hương về quê thắp hương, kính lễ. Đặc biệt, mọi công việc chung của thôn làng như xây nhà văn hóa, làm đường giao thông, tôn tạo đình làng… đều có sự chung tay, góp sức của những người con xa xứ như ông Thạch.
Ông Thạch cho biết: “Mỗi dịp lễ hội, tôi như được trở về với tuổi thơ, những tháng ngày chăn trâu, cắt cỏ bên mái đình làng cổ. Từ đó, tôi càng yêu thêm nơi “chôn rau, cắt rốn”, giúp tôi có ý thức, trách nhiệm hơn trong việc gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc và đóng góp một phần sức lực nhỏ bé để xây dựng quê hương ngày một giàu đẹp hơn”.
Việc thực hành các nghi thức trong lễ hội giúp cho ngọn nguồn tâm linh được chảy mãi, gắn kết cộng đồng dân cư; đồng thời, giúp cho mỗi người trong chúng ta cảm nhận rõ nét đẹp ẩn sâu trong hồn cốt văn hóa Việt được nuôi dưỡng, gìn giữ qua nghìn đời.
Bài, ảnh: Bạch Nga