Một ngày cuối tháng 11, trong căn nhà nhỏ ở vùng quê Ba Vì, cô bé Thanh Tâm, 4 tuổi, giơ cánh tay hùa theo điệu nhạc vui nhộn phát ra từ điện thoại. Bé nặng 9 kg, chân tay gầy guộc, bước đi yếu ớt và đôi mắt mù lòa - hậu quả của căn bệnh teo não bẩm sinh.
Ôm con vào lòng, vừa cưng nựng vừa buộc chiếc nơ màu hồng lên mái tóc lưa thưa của bé, chị Ngát nhớ lại thời điểm tháng 4/2018. Khi ấy, chị 28 tuổi, nhận được tin em bé (là đứa con thứ hai) trong bụng bị mắc dị tật não, bác sĩ tư vấn bỏ thai.
"Tại sao con bị dị tật", "con chưa chào đời đã phải bỏ sao", "liệu có nhầm lẫn"..., hàng loạt câu hỏi khiến người mẹ không thể bình tĩnh. Chị liên tục hỏi, thuyết phục bác sĩ làm lại xét nghiệm, hy vọng có sai sót. Sau đó, người phụ nữ đến nhiều bệnh viện khác để kiểm tra, mong "vớt vát" dù chỉ 1% cơ hội. Cuối cùng, sau hai tuần không ngủ, chị và chồng quay trở lại bệnh viện, quyết định giữ thai và chuẩn bị sẵn tâm lý cho cuộc chiến phía trước.
"Tôi lường trước được những khó khăn nhưng chấp nhận đánh cược để bảo vệ con đến cùng", chị nói.
Đầu tháng 7/2018, bé gái chào đời, được bố mẹ đặt tên là Thanh Tâm. Kể từ đó là chuỗi ngày chị vật lộn với mưu sinh và chăm sóc hai con. Tâm bị dị tật não, sinh hoạt không giống những đứa trẻ bình thường, hay ngủ ngày thức đêm, có đêm chỉ ngủ một đến hai tiếng. Cô bé thường xuyên quấy khóc, mẹ ẵm 24/24h, chỉ ngủ khi được mẹ bế, cứ đặt xuống là khóc. Vài ngày, bé lại lên cơn co giật, không thở được, tái nhợt, co quắp toàn thân.
"Tôi đã nuôi một đứa con bình thường, khi nuôi Tâm tôi bị stress, trầm cảm, thậm chí không muốn sống, muốn ôm con kết thúc cuộc đời", chị Ngát nói, kể thêm Tết 2019 bé Tâm bị sốt cao, co giật, chị đưa con đi viện. Ròng rã một tháng, hai vợ chồng vét cạn những đồng tiền để chăm con. "Có lúc khổ quá tôi nghĩ phải chăng mình đã sai hồi ấy quyết giữ thai, có khi lúc ấy hủy thai thì đau một lần nhưng con sinh ra không khổ đến vậy", người mẹ tâm sự về những lúc yếu lòng của mình.
Cũng "cãi ý trời" như vậy, chị Mai, 40 tuổi, quyết giữ lại thai khi kết quả chẩn đoán con có nguy cơ bị Down. Chị là nhân viên văn phòng ở Hà Nội, cưới chồng nhiều năm nhưng hiếm muộn con. Hai vợ chồng đi can thiệp thụ tinh nhân tạo, nhưng cả 6 lần đều "trắng tay" trở về. Thương chồng, người phụ nữ nhiều lần đề nghị ly hôn nhưng anh không đồng ý.
"Có bệnh thì vái tứ phương, càng hy vọng lại càng thất vọng, chúng tôi không chỉ mệt mỏi tinh thần mà còn lo về khoản nợ chất chồng", chị Mai kể. Đầu năm 2022, hai vợ chồng quyết định "đánh cược lần cuối", đến Bệnh viện Phụ sản Trung ương can thiệp, kết quả mang thai đôi. Tuy nhiên, ở tuần 12, chị Mai bần thần khi biết một trong hai bé có nguy cơ bị hội chứng Down.
Tiếp nhận ca bệnh, bác sĩ Phan Chí Thành, Khoa Khám bệnh, khuyên gia đình cân nhắc đồng thời làm thêm nhiều xét nghiệm để chẩn đoán chính xác. Sau nhiều đêm thức đến sáng để suy nghĩ, chị quyết định "phó mặc số phận", không xét nghiệm cũng không kiểm tra thêm. "Con bị Down, tôi vẫn nuôi chứ quyết không bỏ", chị nói với bác sĩ và tiếp tục thai kỳ.
Chị Mai hiện trong giai đoạn cuối thai kỳ, chưa sinh con.
Theo bác sĩ Thành, những bà mẹ "quyết giữ con đến cùng, kể cả đứa trẻ bị dị tật" như chị Ngát, chị Mai không hiếm, nhất là vợ chồng vô sinh, hiếm muộn. Việt Nam là một trong những quốc gia khu vực châu Á - Thái Bình Dương có tỷ lệ vô sinh cao. Ước tính cả nước hiện nay có trên một triệu cặp vợ chồng hiếm muộn cần khám và điều trị. Do đó, khi nghi ngờ thai dị tật, nhiều thai phụ không làm thêm chẩn đoán, không khám thai hoặc đến phòng khám tư nhân để xử lý. Nguyên nhân chủ yếu do tâm lý mong con, quyết đánh đổi để có gia đình trọn vẹn.
Ngược lại, nhiều cặp gia đình khi phát hiện có nguy cơ dị tật đã vội vàng bỏ thai, dẫn đến số lượng trẻ bị "bỏ oan" là rất nhiều. Theo ông Thành, các xét nghiệm sàng lọc chỉ để đánh giá nguy cơ, cần thêm thời gian khẳng định dựa trên nhiều lần siêu âm, xét nghiệm... nên bố mẹ cần bình tĩnh.
Tiến sĩ Christina Francis, Chủ tịch Hiệp hội các bác sĩ sản phụ khoa ủng hộ không phá thai tại Mỹ, cũng thông tin 9% các chẩn đoán thai nhi bất lợi trên siêu âm là sai và trong một số trường hợp, tùy thuộc vào phương pháp, tỷ lệ dương tính giả đối với các bất thường của thai nhi lên tới 50%. "Kể cả những thai kỳ khỏe mạnh, khi sinh ra vẫn có nguy cơ dị tật, tai biến", bác sĩ nói và cho rằng đình chỉ thai là quyết định thận trọng và khó khăn nhất trong cuộc đời làm nghề.
Bác sĩ Lưu Quốc Khải, nguyên Trưởng khoa Đẻ 2, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội, cũng tự đặt cho mình những quy tắc nghề nghiệp riêng, phải nghiêm túc, tâm sáng, có đạo đức để gắn bó lâu dài với nghề. "Khoa sản là lằn ranh giữa sự sống và cái chết, mỗi quyết định đều ảnh hưởng đến hai mạng người nên càng phải thận trọng", bác sĩ nói. Vì vậy, trước mỗi tư vấn cho thai phụ có nên đình chỉ hay giữ thai, bác sĩ sẽ hội chẩn đa chuyên môn gồm chuyên gia sản khoa, nhi khoa, ngoại khoa... với quy trình cẩn thận, hạn chế tối đa sai sót.
Cũng theo bác sĩ Thành, trước những ca bệnh khó, thai nhi nguy cơ dị tật, bác sĩ cố gắng giải thích và phân tích về những được, mất để thai phụ ra quyết định. Song, "một thai phụ mang thai lần đầu khác với thai phụ hiếm muộn nhiều năm, mong muốn và quyết tâm cũng khác nhau, cách truyền tải thông tin và thuyết phục họ cũng khác", bác sĩ nói.
Với trường hợp có bất thường, ông Thành thường theo dõi kỹ trên siêu âm, khuyên bệnh nhân làm thêm chẩn đoán kèm hỗ trợ tâm lý cho người bệnh.
Đối với những thai phụ quyết tâm giữ lại con dù đứa bé có nguy cơ dị tật, bác sĩ tư vấn cho gia đình kế hoạch sinh nở, chăm sóc nuôi dưỡng, cách đối mặt với các áp lực tâm lý của bản thân và xã hội. "Tất cả để tạo sự chuẩn bị vững chắc cả về thể chất, vật chất, tinh thần cho người mẹ và gia đình trong hành trình nuôi dạy một đứa trẻ không bình thường", ông Thành nói, thêm rằng áp lực nuôi con dị tật đã khiến nhiều phụ nữ rơi vào trầm cảm và chọn cách giải quyết tiêu cực.
Như chị Ngát, từng phải chiến đấu với bệnh trầm cảm trong hai năm sau khi sinh Tâm. Em bé liên tục ốm đau, khóc quấy, cộng thêm sự dèm pha của người đời khi nhìn thấy bé lại "tặc lưỡi lắc đầu nói sao không phá thai đi, giữ lại làm gì cho khổ cả mẹ lẫn con".
Để vượt qua ý định tự tử, người mẹ lao vào công việc, nghĩ phải có kinh tế mới đủ sức để lo cho con có cuộc sống tốt hơn. Biết bệnh của Tâm không thể phục hồi, thời gian sống của bé cũng không như những đứa trẻ bình thường khác, hai vợ chồng động viên nhau phải yêu thương con mỗi ngày.
"Mỗi người một cuộc đời, nếu không cãi ý trời giữ con có khi tôi lại hối hận, sống cả đời không yên. Bây giờ tôi chỉ mong nhận được những lời cầu phước thay vì câu hỏi tại sao, bởi con đã chào đời và đang được gia đình yêu thương hết mực", chị Ngát tâm sự.
Theo vnexpress.net ngày 29/11/2022